Zerwanie mięśnia

Zerwanie mięśnia - objawy

W wyniku kontuzji dochodzi do całkowitego rozerwania części tworzących mięsień: włókien, tzw.miofibryli, naczyń krwionośnych i niekiedy także drobnych nerwów. Może usłyszeć wtedy dźwięk kliknięcia, chrupnięcia, który pojawia się w momencie rozerwania mięśnia. Następnie pojawiają się ogromny ból oraz uczucie "rozrywania" mięśnia. Zazwyczaj dochodzi również do krwawienia wewnętrznego i powstania krwiaka w obrębie mięśnia i tkanki podskórnej, co jest wynikiem przerwania ciągłości naczyń krwionośnych.

Zazwyczaj dochodzi do zerwania mięśni kończyn dolnych: kulszowo-goleniowego, mięśnia podeszwowego, czworogłowego oraz mięśnia brzuchatego łydki.

Jak odróżnić zerwanie od naciągnięcia i naderwania mięśnia?

W przypadku naciągnięcia mięśnia dochodzi do uszkodzenia małej liczby włókien mięśniowych, w związku z tym w niewielkim stopniu dochodzi do ograniczenia sprawności, a ból przechodzi bardzo szybko. Naderwanie mięśnia to uraz o stopniu umiarkowanym, który uniemożliwia poszkodowanemu wykonywanie skomplikowanych działań ruchowych. Jest to konsekwencja przerwania większej ilości włókien mięśniowych niż w przypadku naciągnięcia. Zerwanie mięśnia to bardzo rozległe, najczęściej całkowite rozerwanie włókien mięśniowych, a także naczyń krwionośnych i drobnych nerwów. W związku z tym poszkodowany nie ma żadnej kontroli nad kontuzjowanym miejscem i czuje ostry, "rozrywający" ból.

Zerwanie mięśnia - leczenie

Jak najszybciej przerwij wykonywanie ćwiczenia lub innej czynności, podczas której doszło do zerwania mięśnia. Owiń torebkę z lodem w ręcznik i przykładaj do mięśnia na 10-15 minut co kilka godzin. W ten sposób złagodzisz ból i zmniejszysz opuchliznę. Nigdy nie kładź lodu bezpośrednio na skórę, ponieważ może to spowodować odmrożenie. Możesz zastosować delikatny ucisk na bolącą powierzchnię. Jeśli kontuzja dotyczy kończyny, unieś ją powyżej poziomu serca i oprzyj wygodnie, np. na poduszce (umożliwi to odpłynięcie krwi i zmniejszy dyskomfort). W celu złagodzenia bólu, możesz zastosować leki z grupy niesteroidowych przeciwzapalnych.

Przez miesiąc nie możesz podejmować żadnego wysiłku fizycznego. Jest to czas, kiedy włókna mięśniowe muszą się prawidłowo zrosnąć. Jakiekolwiek przeciążenie może zakłócić proces gojenia, a w przyszłości przyczynić się do nawrotu kontuzji.

Leczenie zerwanego mięśnia jest długie i wymaga konsultacji lekarskiej. Warto wiedzieć, że u sportowców stosowane jest leczenie operacyjne zespalające zerwany mięsień.

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa

Reumatika - Centrum Reumatologii w Warszawie -

Zesztywniające Zapalenie Stawów Kręgosłupa (ZZSK)

Zesztywniające Zapalenie Stawów Kręgosłupa (ZZSK) to przewlekły proces zapalny obejmujący stawy krzyżowo- biodrowe, stawy kręgosłupa, pierścienie włókniste i więzadła kręgosłupa. Zaczyna się zwykle pomiędzy 20 a 30 rokiem życia. Dotyczy głównie mężczyzn, którzy chorują 9 razy częściej niż kobiety.

Choroba często rozwija się skrycie, przez wiele lat nie dając silnych dolegliwości skłaniających chorych do konsultacji lekarskiej. Proces zapalny rozpoczyna się zwykle od stawów krzyżowo- biodrowych, co powoduje zwykle bóle w okolicy odcinka lędźwiowego kręgosłupa i pośladków, promieniujące do pachwin, nasilające się podczas spoczynku, przede wszystkim w nocy. Charakterystyczne jest poranne uczucie sztywności kręgosłupa. W sposób wstępujący zajmowane są kolejne odcinki kręgosłupa: stawy właściwe kręgosłupa, stawy żebrowo kręgowe, mostkowo-obojczykowe, pierścienie włókniste krążków m/kregowych i więzadła kręgosłupa. W miejscach objętych zapaleniem odkładane są sole wapnia i następuje proces kostnienia. Chory odczuwa bóle objętych procesem zapalnym stawów, ale również bóle w klatce piersiowej nasilające się przy wdechu. Następuje stopniowa zmiana sylwetki: przodopochylenie, pogłębienie kifozy piersiowej i zniesienie lordozy lędźwiowej. Na tym etapie choroba nie stanowi już trudności w ustaleniu diagnozy. Charakterystyczne jest wyraźne zmniejszanie bólu pod wpływem ćwiczeń i przyjmowanych NLPZ.

U około 20 % chorych pierwszymi objawami ZZSK są nawracające zapalenia tęczówki i/lub wysiękowe zapalenie pojedynczych stawów kolanowych i/lub skokowych.

Tylko u niewielu chorych dochodzi do zajęcia stawów obwodowych, najczęściej biodrowych. Często stwierdza się również zapalenie przyczepów ścięgnistych, np. ścięgna Achillesa.

Do objawów pozastawowych towarzyszących ZZSK należą: zapalenie tęczówki (25% chorych), niedomykalność zastawek aorty jako następstwo zapalenia aorty, zaburzenie przewodnictwa mięśnia sercowego, włóknienie górnych płatów płuc, przewlekły stan zapalny w przewodzie pokarmowym i amyloidoza.

Wśród badań dodatkowych najważniejsze znaczenie mają badania radiologiczne. Stwierdza się zapalenie stawów krzyżowo-biodrowych (niezbędne do pewnego rozpoznania ZZSK), cechy kwadratowienia trzonów kręgów a w późniejszych okresach syndesmofity (mostki kostne łączące sąsiednie kręgi).

W badaniach surowicy krwi na początku choroby może nie być istotnych odchyleń. Często jednak obserwuje się mierne podwyższenie wskaźników aktywności zapalnej – OB, CRP, alfa 2 globulin. Ponadto może występować niedokrwistość mikrocytarna i hipergammaglobulinemia. Badania te nie są jednak dobrym miernikiem aktywność procesu zapalnego. Antygen HLA B27 występuje u około 95% chorych, ale badanie to nie ma znaczenia diagnostycznego, ponieważ występuje również w populacji osób zdrowych i wśród chorych na inne choroby reumatyczne.

Leczenie ZZSK obejmuje:

1. Edukacja chorego i fizykoterapia. Bardzo ważna jest nauka chorego ćwiczeń wzmacniających mięsnie brzucha i grzbietu oraz oddychania, które powinien systematycznie wykonywać.
   
   
2. Lekami z wyboru są NLPZ podawane na noc i wcześnie rano.
   
3. Przy braku efektywności NLPZ i zajęciu stawów obwodowych lub przy znacznej aktywności choroby stosuje się w leczeniu sulfasalazynę lub methotrexatem. Jest również wiele doniesień na temat skuteczności podawania leków biologicznych, anty TNF alfa, u chorych z ciężkim przebiegiem ZZSK.
   
4. Należy intensywnie leczyć zapalenie tęczówki, jeżeli wystąpi, gdyż nie leczone może doprowadzić do utraty wzroku (leczenie glikokortykoidami, najczęściej pozagałkowo).

ZZSK przebiega najczęściej z okresami remisji i zaostrzeń, prowadząc do całkowitego usztywnienia kręgosłupa oraz ograniczenia rozszerzalności oddechowej klatki piersiowej. Czasem następuje całkowite usztywnienie klatki piersiowej prowadzące do zaburzeń oddychania. Wczesne rozpoznanie choroby i podjęcie właściwego leczenia znacznie zwiększa szansę chorych na zachowanie dobrej sylwetki i prawidłowej mechaniki oddychania.

Kręgozmyk

    Kręgozmyk (spondylolisteza) to stan polegający na przesunięciu (podwichnięciu) 2 kręgów względem siebie, gdzie wyższy kręg ulega przesunięciu do przodu względem niższego. Taki stan prowadzi do utraty stabilności kręgosłupa, pogorszenia sprawności ruchowej chorego człowieka, przewlekłego bólu oraz wystąpienia objawów neurologicznych. Kręgosłup najczęściej występuje na poziomie 4 i 5 kręgu lędźwiowego.
Klasyfikacja kręgozmyków wg. Wiltse:

kręgozmyk węzinowy (kręgozmyk istmiczny) polega na przerwaniu węziny łuku (spondylolizie) z przemieszczeniem kręgu. Kręgozmyk ten jest typowy dla pacjentów dorosłych najczęściej w 3-4 dekadzie życia. 

kręgozmyk dysplastyczny jest to wrodzony niedorozwój łuków i stawów kręgu, występujący u około 25% przypadków choroby. 

kręgozmyk zwyrodnieniowy jest związany ze zwyrodnieniem stawów kręgosłupa i krążka międzykręgowego i jest on typowy dla ludzi starszych. 

kręgozmyk urazowy jest to ześlizg na podłożu urazowego złamania łuku. 

Stopnie kręgozmyku (wg Meyerdinga- procent kręgu, który nie znajduje się nad niższym kręgiem):

I° - do 25% 

II° - 25% - 50% 

III°- 50% - 75% 

IV°- 75% - 100% 

powyżej 100% (całkowita utrata styczności 2 kręgów) 

Objawy 
Objawami ogólnymi kręgozmyku są ból, deformacja tułowia i pogorszenie sprawności ruchowej chorego oraz zaburzena neurologiczne wśród których najczęściej obserwuje się niedowłady, zaniki mięśniowe, osłabienie odruchów, zaburzenia potencji, zaburzenia zwieraczy pęcherza i odbytu (rzadkie) oraz zaburzenia czucia.
W przebiegu kręgozmyku charakterystyczny jest chód pajaca polegający na tym, iż pacjent chodzi na lekko ugiętych nogach zrotowanych na zewnątrz.

Rozpoznanie
Do rozpoznania wystarcza zwykle zdjęcia radiologiczne przeglądowe. W niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie tomografii komputerowej, która jest wskazana do oceny zwężenia kanału kręgowego szczególnie w kręgozmyku zwyrodnieniowym) lub rezonansu magnetycznego.

Leczenie
Przy braku objawów kręgozmyk można tylko obserwować.
W kręgozmyku o niedużym stopniu (I° i niektóre II°), udokumentowanym braku progresji ześlizgu, niedużym nasileniu bólu (bóle okresowe) i braku objawów neurologicznych można stosować jedynie leczenie zachowawcze, które obejmuje:

w ostrym okresie bólowym - unieruchomienie (łóżko), leki przeciwbólowe i zmniejszające napięcie mięśniowe. 

rehabilitacja po opanowaniu ostrego bólu

ćwiczenia wzmacniająco-stabilizujące

gorset ortopedyczny lub sznurówka w doleczeniu 

unikanie obciążeń kręgosłupa 

Jeśli u chorego występują objawy neurologiczne, lub ześlizg osiąga większy stopień (od II°), gdy występuje progresja nawet małego ześlizgu, oraz progresja bólu i neurologii stosuje się leczenie operacyjne, które również jest wskazane, jeśli brak jest pozytywnych wyników leczenia zachowawczego po okresie 3 miesięcy i stwierdza się długotrwały wywiad bólowy.

kolana szpotawe

Kolana szpotawe to schorzenie kości, które występuje częściej niż kolana koślawe. Choroba występuje w wieku dziecięcym i zwykle obejmuje obie strony kończyny. Również u starszych kobiet mogą wystąpić kolana szpotawe – są to wtedy objawy zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych stawów. Często kolana spotawe mogą być wynikiem krzywicy. Do rozwoju choroby przyczyniają się błędy w rozwoju kośćca oraz nieprawidłowo zagojone złamania kości.

Spis treści

1. Przyczyny i profilaktyka kolan szpotawych
2. Objawy kolan szpotawych
3. Rozpoznanie i leczenie kolan szpotawych

1. Przyczyny i profilaktyka kolan szpotawych

Kolana szpotawe powstają głównie jako wynik krzywicy lub choroby Blounta. Mogą pojawić się też u dzieci z nadwagą, które zbyt wcześnie chodziły – nadwaga bowiem jest zbyt dużym obciążeniem dla miękkiego kośćca dziecka. Ponadto do wystąpienia kolan szpotawych przyczynia się nieprawidłowy rozwój kości, niewłaściwie zagojone złamania oraz zatrucia ołowiem lub fluorkiem. Dziecko z tą chorobą powinno być pod opieką ortopedy i pediatry. Jak uniknąć kolan szpotawych? Nie ma jednego sposobu profilaktyki tej dolegliwości. Rodzice powinni zadbać o to, by ich dzieci spędzały wystarczająco dużo czasu na słońcu oraz by w diecie maluchów nie zabrakło witaminy D. W ten sposób ryzyko kolan szpotawych oraz krzywicy będzie znacznie mniejsze.

2. Objawy kolan szpotawych

Po czym można poznać kolana szpotawe?

• Jeśli dziecko stoi wyprostowane ze złączonymi stopami i kostkami, kolana się nie stykają.
• Niełączenie kolan jest symetryczne.
• Brak łączenia się kolan podczas stania ze złączonymi stopami utrzymuje się po trzecim roku życia.
• Można zaobserwować rozciągnięcie więzadła pobocznego strzałkowego.
• Więzadło poboczne piszczelowe jest krótsze.
• Doszło do przykurczenia zginaczy i rozciągnięcia mięśni strzałkowych oraz mięśnia dwugłowego uda.
• W stawach kolanowych występuje przeprost.
• W stawach biodrowych następuje skręcenie kończyn do wewnątrz.
• Kłykcie przyśrodkowe są odsunięte od siebie na odległość większą niż 3 cm.

3. Rozpoznanie i leczenie kolan szpotawych

Lekarze są zwykle w stanie stwierdzić szpotawość kolan na tak zwany „pierwszy rzut oka”. Odległość pomiędzy kolanami mierzy się u dziecka, które leży. Aby wykluczyć krzywicę, przeprowadza się badanie krwi. Niekiedy konieczne jest także wykonanie zdjęcia rentgenowskiego. Wskazaniami do prześwietlenia są:

• wiek dziecka powyżej trzech lat,
• pogarszający się stan kolan – odległość między kolanami zwiększa się,
• brak symetrii,
• przypuszczenie innej choroby.

Nawet jeśli diagnoza jest bezdyskusyjna, w większości przypadków nie stosuje się żadnego leczenia. Jest ono konieczne jedynie w naprawdę ciężkich przypadkach. Zazwyczaj rodzice dziecka otrzymują zalecenie, by przynajmniej raz na pół roku pojawić się z maluchem na wizycie kontrolnej. Jeśli stan kolan jest poważny lub gdy dziecko choruje także na inną chorobę, opcją stają się specjalne buty ortopedyczne, klamry lub opatrunki gipsowe. Nie wiadomo jednak do końca, jak bardzo są skuteczne. Czasami jedynym wyjściem jest operacja, która ma za zadanie pomóc nastolatkom z ciężkimi postaciami kolan szpotawych. Zwykle rezultat zabiegu jest dobry, a pacjent nie ma problemu z chodzeniem. Warto pamiętać, że nieleczone kolana szpotawe nie ustępują samoistnie i mogą doprowadzić do artretyzmu w kolanach lub biodrach. Dlatego też, jeżeli zauważyłeś u swojego dziecka utrzymującą się szpotawość kolan po ukończeniu trzeciego roku życia, nie zwlekaj z wizytą u lekarza.

https://portal.abczdrowie.pl/kolana-szpotawe

korekcja nosa, operacja nosa

Niezgrabny nos może szpecić nawet najpiękniejsze rysy twarzy. Jest to bardzo charakterystyczny element wyglądu i to na nim najczęściej skupia się uwaga innych osób. Kształt nosa może być uwarunkowany genetycznie, ale może też zmienić się w wyniku uszkodzenia fizycznego, na przykład złamania, lub w wyniku procesu starzenia się. Estetyka nosa ma jednak znaczenie drugoplanowe. Nos przede wszystkim musi być w pełni funkcjonalny, a niekiedy jego wewnętrzna budowa znacznie utrudnia oddychanie. Zatem korekta nosa może przyczynić się do poprawy jego funkcjonalności zewnętrznej oraz wewnętrznej. Dzięki zabiegowi chirurgicznemu osiągnąć można:

• wielkość nosa proporcjonalną do reszty twarzy
• odpowiednią szerokość i profil grzbietu nosa
• odpowiedni kształt czubka nosa
• odpowiedni kąt pomiędzy nosem a górną wargą
• odpowiednią szerokość nozdrzy

	Zdjęcia przed	i po zabiegu

Przygotowanie

Pacjent przystępując do zabiegu powinien posiadać prawidłowe wyniki badań laboratoryjnych oraz ogólny dobry stan zdrowia. U kobiet zabieg przeprowadzany jest po skończonej miesiączce. Na tydzień przed zabiegiem nie zaleca się zażywania środków rozrzedzających krew, takich jak Aspiryna. Należy również ograniczyć palenie papierosów. Osoby cierpiące na cukrzycę, niedokrwistość, ropne zapalenie zatok oraz skazy krwotoczne nie są odpowiednimi kandydatami do zabiegu korekty nosa.

Zabieg

Zabieg plastyki nosa polega na korekcji części chrzęstnej oraz kostnej. W większości przypadków nacięcia wykonywane są wewnątrz otworów nosowych, dzięki czemu są w późniejszym okresie praktycznie niewidoczne. Jedynie w sytuacji rozległych operacji, kiedy niezbędny jest bezpośredni dostęp do tkanek nosa, konieczne jest wykonanie również nacięcia u podstawy skóry między nozdrzami. Następnie oddziela się skórę nosa od układu chrzęstno-kostnego. Na uwolnionym w ten sposób obszarze wykonuje się odpowiednie modyfikacje, aż do uzyskania pożądanego efektu. Niekiedy, konieczny jest przeszczep części chrzęstnych. Potrzebny materiał pobierany jest z przegrody nosowej lub ucha. Na koniec, w miejscu cięć na skórze oraz błonie śluzowej, zakładane są szwy rozpuszczalne. Konieczne jest również założenie opatrunku usztywniającego i podtrzymującego nowy kształt nosa wykonanego z gipsu lub tworzywa sztucznego. Otwory nosowe zabezpiecza się setonami nosowymi (opatrunkami wykonanymi z gazy). Zabieg trwa około 1-2 godziny. Po operacji pacjent pozostaje w klinice przez okres jednego dnia.

Znieczulenie

W zależności od stopnia skomplikowania zabiegu stosuje się znieczulenie miejscowe lub ogólne.
Przebieg pooperacyjny
Zabieg plastyki nosa jest jednym z tych zabiegów, na efekty którego pacjent musi czekać nawet do 6 miesięcy. Po zabiegu pacjent odczuwa spory dyskomfort związany z obrzękiem nosa, a nawet całej twarzy i towarzyszącym mu bólem pooperacyjnym. Ból może dotyczyć nie tylko okolicy operowanej, ale również głowy i innych części twarzy. W przypadku silnych dolegliwości można stosować środki przeciwbólowe w uzgodnieniu z lekarzem prowadzącym. Po dwóch dobach od zabiegu usuwane są setony nosowe, a po 7 dniach ściągany jest opatrunek usztywniający. Obrzęki i zasinienia mogą utrzymywać się do 4 tygodni, aby przyspieszyć ten proces zaleca się stosowanie zimnych okładów. Przez około 2 -3 miesiące należy unikać skrajnych temperatur, gdyż po operacji nos jest bardzo wrażliwy na zmiany temperatur. W tym czasie należy unikać również wysiłku fizycznego i chronić nos przed urazami. Przez okres 3 tygodni po zabiegu nie jest wskazane noszenie okularów.
Powikłania
Plastyka nosa, jak każdy zabieg chirurgiczny, obarczona jest ryzykiem pojawienia się powikłań. Do typowych należą krwiaki, infekcje oraz przedłużające się obrzęki. Pacjent powinien być świadomy faktu, że po zabiegu odczucia związane z wdychaniem powietrza mogą się nieco zmienić. Może również dojść do przerostu blizny, asymetrii nosa oraz zmiany kolorytu jego skóry. Stosowanie się do zaleceń pooperacyjnych znacznie minimalizuje ryzyko wystąpienia jakichkolwiek powikłań po zabiegu.

http://www.klinikasfera.pl/korekcja-nosa

jałowa martwica kości

Jałowa martwica kości to zespół chorobowy polegający na powstawaniu zmian martwiczych tkanki kostnej bez udziału chorobotwórczych drobnoustrojów. Objawia się bolesnością w pachwinie, biodrze, pośladku i krzyżu. Wymaga szybkiej diagnozy lekarza-ortopedy i leczenia.

Przyjmuje się, że jałowa martwica kości to zaburzenie ukrwienia określonego obszaru tkanki kostnej.

Jałowa martwica kości - objawy

Chory uskarża się na dolegliwości bólowe, które powoli narastają i ustępują po wypoczynku. Może pojawić się również ograniczenie zakresu ruchów w bezpośrednim stawie. Jeśli zmiana dotyczy kończyny dolnej, może wystąpić utykanie podczas chodzenia. Miejscowo występuje bolesność uciskowa, może też pojawić się obrzęk i ograniczenie ruchów stawu dotkniętego chorobą.

Jałowa martwica kości - rozpoznanie

Jałową martwicę kości ustala się na podstawie badania radiologicznego. Nieleczona jałowa martwica kości może spowodować destrukcję stawu biodrowego, bowiem właśnie ta część ciała najczęściej jest atakowana przez chorobę. To w konsekwencji może doprowadzić do zmian zwyrodnieniowych stawu biodrowego, wymagających interwencji chirurgicznej i wszczepienia endoprotezy.
Chory na jałową martwicę kości przede wszystkim powinien dużo odpoczywać. Nie powinien przesilać chorej kończyny, a w przypadku silnego bólu stosować środki przeciwbólowe.

Jałowa martwica kości - leczenie

W przypadku jałowej martwicy kości leczenie jest długotrwałe i polega na ochronie obumarłej kości przed niekorzystnymi obciążeniami mechanicznymi (zapobiegającymi zgnieceniu nasad), przez co stwarza się warunki do odbudowy martwej kości z możliwie najmniejszymi odchyleniami od stanu prawidłowego. Jeśli zmiany dotyczą kończyny dolnej, np. kości udowej, odciążanie uszkodzonego stawu musi być całkowite.

Jałowa martwica kości - rokowania

Jałowa martwica trwa od roku do 4 lat w zależności od wieku dziecka, w którym wystąpiła. W warunkach korzystnych kończy się bez trwałych następstw, zwłaszcza gdy dotyczy martwic pozastawowych. Jeżeli są to zmiany stawowe, zwłaszcza kończyny dolnej, prognoza jest mniej korzystna i zależy od wczesnego rozpoczęcia i konsekwentnego leczenia, rozległości zmian i ich lokalizacji.

http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/kregoslup/jalowa-martwica-kosci-czyli-martwica-tkanki-kostnej_38549.html

artroskopia kolana

Artroskopia to popularna, małoinwazyjna metoda leczenia stawów. Blizny po zabiegu są mniej widoczne, niż w przypadki tradycyjnej operacji a ryzyko infekcji jest mniejsze, jest to również metoda mniej obciążająca stawy i wymagająca krótszej rekonwalescencji. Zabieg, trwający od 45 minut do półtorej godziny, jest wykonywany w warunkach szpitalnych (operacyjnych), w znieczuleniu dolędźwiowym lub rzadziej, ogólnym. Metoda ta pozwala na chirurgiczne zajrzenie do wnętrza stawu kolanowego (najczęściej wykonywane badania), barkowego, biodrowego, skokowego ale także do łokcia, nadgarstków, jak i do stawów rąk. Zabieg służy do znalezienia przyczyny problemów takich, jak ból, obrzęk, zapalenie, a także wykonuje się go w przypadku uszkodzeń więzadeł lub chrząstki.

Artroskopia kolana polega na wprowadzaniu urządzenia zwanego artroskopem (jest to kamera wysokiej rozdzielczości z własnym źródłem światła) poprzez dwa niewielkie nacięcia w okolicy stawu. Chirurg na monitorze śledzi obraz wysyłany z urządzenia. Za pomocą specjalnych, miniaturowych narzędzi, możliwa jest naprawa uszkodzonych obszarów. Czasem, w celu złagodzenia objawów choroby, stosuje się płukanie stawów.

Po zabiegu pacjent zwykle wraca do domu w ciągu tego samego dnia lub w dniu następnym. Same nacięcia i zabieg artroskopii kolana (lub innego stawu) są bezbolesne, natomiast w obrębie stawu przez parę tygodni może występować obrzęk i dyskomfort. Po zabiegu lekarz zaleci pacjentowi odpowiednie postępowanie. W zależności od operowanego stawu, może być też niezbędne krótkotrwałe unieruchomienie stawu.

Zalety metody artroskopowej:

• mała inwazyjność,
• niewielkie nacięcia - niewielkie blizny,
• krótki czas pobytu w szpitalu
• szybki powrót do aktywności,
• duża dokładność dzięki temu, że obraz oglądany przez chirurga jest powiększony
• mozliwość oceny funkvjonowania stawu podczas ruchu.

operacja kolana

Operacja wymiany stawu kolanowego przeprowadzana jest w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym (rdzeniowym) i jest dla Ciebie całkowicie bezbolesna. Anestezjolog wybierze najlepszą dla Ciebie metodę znieczulenia i dokładnie ją z Tobą omówi. Operacja trwa od ok. 1 1/2 do 2 godzin. Dostępu wykonywany jest w tym samym miejscu dla wszystkich rodzajów protez, czyli z przodu: rzepka odchylana jest na bok, dzięki czemu dobrze widoczne są wszystkie części stawu kolanowego. Procedura jest w zasadzie jednakowa dla wszystkich trzech rodzajów protez. Czynnikiem decydującym o wyborze rodzaju protezy jest stopień uszkodzenia różnych elementów stawu kolanowego. Pozostała chrząstka, zdeformowane kości i łąkotka są usuwane w trakcie operacji. Kość jest przygotowywana przy pomocy odpowiednich wzorników do umieszczenia w niej wybranego rodzaju protezy, jednocześnie wiercone lub
wycinane są punkty mocowania protezy do kości. Używając protezy próbnej sprawdza się położenie i ruchomość stawu kolanowego, po czym następuje wprowadzenie i przytwierdzenie właściwej protezy. Na czas operacji zwykle zatrzymuje się dopływ krwi do kolana. Po zakończeniu operacji w stawie umieszczane są dreny służące do odprowadzania ewentualnej gromadzącej się tam krwi. Na koniec zszywa się poszczególne nacięte warstwy na kolanie.

zwyrodnienia stawów-przyczyny, leczenie, łagodzenie objawów

Zwyrodnienie stawów było kiedyś schorzeniem osób starszych. Obecnie zwyrodnienie stawów dotyczy połowy ludzi po 50. roku życia i stale przybywa coraz młodszych pacjentów. A wszystko zaczyna się od uszkodzenia chrząstki.

Powinny nas zaniepokoić wszelkiego rodzaju strzykania, trzaski, zgrzytania w stawach, a także silny ból przy obciążeniu, np. przy wchodzeniu po schodach, wstawaniu z krzesła, w czasie stania. Ale uszkodzenie chrząstki nie zawsze wiąże się z dolegliwościami (np. wielu sportowców nie odczuwa bólu), dlatego rozpoznanie zwyrodnienia stawów bywa postawione za późno.

Co niszczy chrząstkę stawową

Zniszczenie chrząstki prowadzi do inwalidztwa. Ona jest naturalnym amortyzatorem. Gdy nie spełnia swego zadania, stawy nie mogą działać, bo kości stawu nie przesuwają się względem siebie. Chrząstka zużywa się w sposób naturalny. Z wiekiem traci sprężystość, staje się żółtawa, cieńsza, płyn stawowy ma coraz gorszą jakość i daje mniejszy poślizg. Do jej przedwczesnego zużycia lub uszkodzenia prowadzą wrodzone wady postawy i budowy stawów, zmiany ich osi, np. na skutek przebytej krzywicy lub nie leczonej dysplazji stawu biodrowego. Nie służą jej też wszelkie przeciążenia mechaniczne i mikrourazy, np. podczas uprawiania sportu, zwłaszcza wyczynowego, ale też przy nierozważnej rekreacji i tylko okazjonalnie wykonywanych ćwiczeniach fizycznych.
Uszkodzenie chrząstki może wynikać z rodzaju wykonywanej pracy, dotyczy to np. dekarzy, posadzkarzy, górników. Destrukcyjną rolę odgrywa nadwaga i otyłość, a nawet długotrwały stres, który może wywołać niekorzystne zmiany w mazi stawowej. Przyczyny pierwotne zwyrodnienia nie są poznane. Mówi się o skłonnościach genetycznych, złym składzie chemicznym mazi stawowej, niedostatecznym ukrwieniu stawów, wpływie różnych chorób, m.in. cukrzycy i zaburzeń hormonalnych, zwłaszcza niedoczynności tarczycy.

Zrób to koniecznie

Zapobiegaj urazom

Umiarkowany ruch dostosowany do naszych możliwości najlepiej służy stawom. Ważne jest, by ich nie wykręcać, ale poruszać tylko w płaszczyznach fizjologicznych. Idealny jest rower, a jeśli pływanie, to na plecach lub kraulem (w żabce skręcamy stawy). Trzeba też unikać urazów i systematycznie ćwiczyć mięśnie, pozbyć się nadwagi i otyłości, korygować niesymetryczne przeciążenia kręgosłupa (np. wyrównać podkładką w bucie długość nóg), do pracy na kolanach zakładać ochraniacze, nosić obuwie, które amortyzuje wstrząsy, nie eksploatować nadmiernie stawu w jednej pozycji.

Leczenie zwyrodnienia stawów

Farmaceutyki zawsze dobiera się indywidualnie. Stosuje się preparaty steroidowe, które początkowo wprawdzie przynoszą ulgę, lecz dają skutki uboczne. Często zapisuje się też środki przeciwreumatyczne, np. kwas acetylosalicylowy. Pomaga wstrzykiwanie do stawu kwasu hialuronowego, który jest składnikiem mazi stawowej.
Jeśli nie można wyeliminować przyczyn zużycia stawów, trzeba poprawiać ich funkcjonowanie i łagodzić ból. Ale należy zachować ostrożność w zażywaniu dostępnych bez recepty niesteroidowych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, polecanych jako przeciwreumatyczne. Uszkadzają one przewód pokarmowy. Warto zastanowić się nad przeciwbólowym zastosowaniem akupunktury.
Preparaty chlorku i chlorowodorku glukozaminy albo siarczanu glukozaminy nie zregenerują chrząstki, mogą tylko przy długotrwałym przyjmowaniu w pewnym stopniu hamować proces jej niszczenia.
Na tkanki stawu dobrze wpływają zabiegi fizykoterapeutyczne - krioterapia, prądy diadynamiczne, magnetoterapia, laser. Jako ostatnia możliwość pozostaje zabieg chirurgiczny.

http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/kregoslup/zwyrodnienie-stawow-przyczyny-leczenie-i-lagodzenie-objawow-zwyrodnien_33633.html

złamania kości udowej

Złamania kości udowej mogą występować w górnym odcinku kości udowej (złamania szyjki i złamania krętarzowe) oraz dotyczyć trzonu i obwodowego końca tej kości. Do częstych złamań kości udowej dochodzi u osób cierpiących na osteoporozę oraz u osób starszych, powyżej 80. roku życia. Przyczyną złamania może być także poważny uraz, poniesiony podczas wypadku komunikacyjnego, oraz niefortunny upadek. 


Spis treści

1. Rodzaje złamań kości udowej

2. Przyczyny złamania kości udowej
3. Leczenie złamania kości udowej

1. Rodzaje złamań kości udowej


Ognisko lityczne w kości udowej

Złamania kości udowej są najgroźniejszymi rodzajami złamań i wiążą się z licznymi komplikacjami.

Złamania górnego odcinka kości udowej (złamanie szyjki kości udowej i złamania krętarzowe) – charakterystyczne są dla osób w starszym wieku, przeważnie kobiet, chorujących na osteoporozę. Aby doszło do złamania, wystarczy drobny uraz, spowodowany np. potknięciem się. Wtedy pojawia się ból po stronie złamania, kończyna jest skręcona. Leczenie jest operacyjne – ma ono zapewnić choremu taką sprawność, jak przed złamaniem. 



Złamania trzonu kości udowej – dochodzi do nich w wyniku urazu bezpośredniego (złamanie wieloodłamowe) lub urazu pośredniego (skośne złamanie spiralne). Objawami są: ból, skręcenie kończyny, nieprawidłowe wygięcie uda, niekiedy zgrubienie uda i bolesny ruch w miejscu złamania. Kończyna powinna zostać unieruchomiona, następnie przeprowadzana jest operacja – stosuje się w niej najczęściej gwóźdź śródszpikowy. 

Złamania obwodowego końca kości udowej – są to ciężkie złamania, które najczęściej powstają w wyniku wypadków komunikacyjnych. Wyróżnia się złamania pozastawowe i śródstawowe. Towarzyszyć im może uszkodzenie więzadeł stawu kolanowego, tętnicy udowej lub podkolanowej, uszkodzenie nerwu strzałkowego. Złamania te wymagają leczenia operacyjnego.


2. Przyczyny złamania kości udowej

Gdy kość udowa ulega złamaniu, powstaje nieznośny ból okolicy biodrowej, uniemożliwiający swobodne poruszanie nogą. Bólowi towarzyszy obrzęk chorego miejsca. Pojawia się również siniak. W przypadku złamania szyjki kości udowej może dojść do nienaturalnego wykręcenia kończyny dolnej. Ponadto może także dojść do skrócenia nogi.
Przyczyny złamania kości udowej:

• wypadki komunikacyjne,
• upadki,
• osteoporoza,
• rak kości,
• uprawianie sportów ekstremalnych,
• przyjmowanie leków sterydowych, obniżających odporność,
• wrodzona kruchość i łamliwość kości,
• choroby układu nerwowego, zwłaszcza mózgu,
• nieprawidłowa dieta, uboga w wapń i białko.

Złamanie kości udowej może wywołać różne powikłania. Ich konsekwencją mogą być częste zapalenia płuc oraz choroby zwyrodnieniowe bioder. Zdarza się, że dochodzi do obumarcia kości bądź uszkodzenia nerwów okolicy złamania. Czasami tworzą się w naczyniach krwionośnych zakrzepy i zatory. W nielicznych przypadkach złamanie kości udowej może doprowadzić do śmierci.

3. Leczenie złamania kości udowej
Specjalista ocenia, czy doszło do złamania, na podstawie zdjęcia rentgenowskiego. Jeśli konieczne jest leczenie operacyjne, wówczas wykonuje się badania dodatkowe (EKG, morfologię). Złamania kości udowej leczy się głównie chirurgicznie, ponieważ tylko ta metoda zapewnia pacjentowi szybki powrót do zdrowia. Podczas operacji fragment kości udowej bywa zastępowany specjalistyczną protezą, niekiedy wystarczy tylko połączenie złamanych części za pomocą śrub lub płyt. Zazwyczaj po 3 dniach od operacji pacjenci próbują stawiać pierwsze kroki z pomocą kuli lub balkoników. Początkowo zaleca się im ograniczoną aktywność fizyczną, tak by nie przemęczali biodra i nogi. Jeśli niemożliwe było zastosowanie leczenia operacyjnego z powodu złego stanu zdrowia, wówczas niezbędne jest założenie na złamaną nogę gipsowego buta derotacyjnego. Ponieważ u osób ze złamaną kością udową często dochodzi do zakrzepicy, podaje się im leki przeciwzakrzepowe. Chorzy otrzymują także środki przeciwbólowe. U niektórych osób konieczna jest także transfuzja krwi.

https://portal.abczdrowie.pl/zlamania-kosci-udowej

sposoby na reumatoidalne zapalenie stawów, rzs

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest najczęstszą chorobą zapalną stawów. Wymaga kompleksowego leczenia, ponieważ schorzenie atakuje cały organizm i ma negatywny wpływ na psychikę. Niestety, na reumatoidalne zapalenie stawów nie ma skutecznego leku. Można jednak ograniczyć postęp choroby: pomagają ruch i odpowiednia dieta oraz ścisłe przestrzeganie zaleceń lekarza. Poznaj sposoby na RZS.

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) to choroba nieuleczalna, stopniowo odbierająca sprawność, a z tym trudno się pogodzić. Jeśli jednak zostanie ona wcześnie zdiagnozowana i będzie dobrze leczona, można prowadzić prawie normalne, aktywne życie. Reumatoidalne zapalenie stawów wymaga kompleksowego leczenia, ponieważ choroba atakuje  cały organizm, a nie tylko stawy, odciska swoje piętno także na psychice. Na prawidłową terapię składa się leczenie farmakologiczne, rehabilitacja, fizykoterapia, ale przede wszystkim zmiana stylu życia, w czym mieści się również odpowiednie odżywianie. Warto też korzystać z doświadczeń i pomysłów innych chorych, jak ułatwić sobie życie z RZS.

Leczenie RZS - nie wprowadzaj zmian w terapii

Zaleconego leczenia nie wolno samodzielnie modyfikować ani przerywać – nawet jeśli poczujesz się lepiej. O odstawieniu lub zmianie leków może decydować tylko reumatolog. To samo dotyczy witamin i różnych suplementów diety. Nie korzystaj również z ziół, które mają w cudowny sposób uzdrowić twoje stawy. Takie postępowanie może w krótkim czasie doprowadzić do kolejnego rzutu choroby.

Stawy lubią gimnastykę

Osoby cierpiące na RZS boją się ćwiczeń, bo uważają, że w ten sposób zaszkodzą stawom. Jest wręcz przeciwnie – systematyczne ćwiczenia usprawniają stawy, wzmacniają mięśnie, poprawiają samopoczucie. Dzięki nim łatwiej poradzisz sobie z codziennymi obowiązkami. Nie trzeba rezygnować ze sportu, ale należy wybrać dyscyplinę, która nie naraża stawów na przeciążenia, np. pływanie czy nordic walking. Doskonałym ćwiczeniem dla stawów dłoni jest zmywanie naczyń, ścian lub blatów, zagniatanie ciasta. To pozwala utrzymać siłę uścisku dłoni oraz ruchomość w stawach nadgarstków, łokci i barków.

Zrób to koniecznie

Wprowadź drobne udogodnienia

• Codzienne zakupy wkładaj do siatki z długimi uszami, którą zawieś na ramieniu lub przedramieniu. Po większe zakupy wybierz się z wózkiem.
• Jeżeli musisz przenieść coś cięższego, np. worek z ziemią do kwiatów, przyciśnij go do klatki piersiowej i podtrzymuj przedramionami.
• Gdy otwierasz drzwi od windy, popychaj je biodrem lub ramieniem, aby oszczędzać stawy dłoni.
• Każdą czynność, np. nalewanie wody z czajnika, rozkładaj na wiele stawów, czyli trzymaj czajnik w obu rękach.
• Przy pracach domowych korzystaj z drobnych udogodnień: szczotki na długim kiju, by się nie schylać bez potrzeby; otwieraczy do butelek i słoików, aby oszczędzać stawy nadgarstków; co możesz, przesuwaj, zamiast podnosić.
• Unikaj czynności, które angażują małe stawy, a więc np. wkręcania śrub.
• Wstając z krzesła, nie opieraj się na nadgarstkach ani palcach dłoni. Z czasem każdy chory wypracuje sobie własne metody odciążenia stawów.
• Śpij na wysokim łóżku, z którego łatwo się wstaje. Jeżeli śpisz na boku wkładaj między kolana jasiek, aby utrzymać biodra w naturalnej pozycji. Jeżeli sypiasz na plecach, głowa powinna znajdować się nie wyżej niż 5 cm nad materacem. Ale gdy masz usztywnioną szyję, podłóż tyle poduszek, ile potrzebujesz, aby głowa leżała swobodnie, bez konieczności naprężania mięśni szyi.
• Jeśli możesz, wymień sedes na wyższy, aby łatwiej z niego korzystać. Zamontuj przy wannie oraz ubikacji uchwyty ułatwiające wstawanie. Zwykłe krany wymień na baterie z dźwignią, którą podniesiesz ramieniem.
• Zrezygnuj z miękkich kanap, z których trudno się podnieść. Ustaw meble tak, aby mieć do nich swobodny dostęp.

Przy RZS zadbaj zróżnicowaną dietę

Nie jest prawdą, że dieta może zastąpić farmakologiczne leczenie RZS, ale właściwe odżywianie skutecznie wspomaga całą terapię. Głodówki oraz diety oczyszczające, prowadzone przez ludzi zdrowych, są niewskazane w RZS – mogą zaszkodzić, doprowadzić do niedożywienia. W diecie chorego powinny się znaleźć w odpowiednich proporcjach produkty zbożowe, warzywa, owoce, wyroby mleczne, jaja, mięso i ryby lub ich zamienniki – fasola, groch, soja, soczewica, oraz tłuszcze. Wybieraj produkty jak najmniej przetworzone, bez konserwantów i barwników, bo związki te nasilają stan zapalny w stawach. Sprzyja temu także jedzenie bogate w tłuszcze nasycone, czyli mięso, wędliny, sery żółte.
Od dawna toczy się dyskusja na temat diety wegetariańskiej w RZS. Jedni specjaliści twierdzą, że nie ma ona znaczenia, inni zaś, że przy długim jej stosowaniu zmniejszają się bóle i obrzęki stawów. Niezależnie od tego, kto ma rację, dieta wegetariańska lub dieta z ograniczoną ilością mięsa – zwłaszcza wołowego i wieprzowego – korzystnie wpływa na zdrowie. Te gatunki mięsa zawierają bowiem dużo histaminy, związku, który sprzyja stanom zapalnym. Podobnie mogą działać na stawy pomidory i szpinak. Inne produkty, np. truskawki czy czekolada, wprawdzie nie zawierają histaminy, ale nasilają jej wydzielanie. Związki o działaniu podobnym do histaminy znajdują się też w owocach cytrusowych. Nie oznacza to, że chorując na RZS, trzeba całkowicie wyeliminować z diety te produkty, jednak lepiej je ograniczyć, żeby nie prowokować zaostrzenia choroby.
Naukowcy lubią się opierać na twardych dowodach naukowych, dlatego chorym na RZS polecają dietę bogatą w kwasy omega-3, które występują w tłustych rybach (tuńczyk, łosoś, śledź, sardynki, makrela, halibut) i produkowanym z nich tranu. Źródłem tych kwasów są też jajka, olej lniany i rzepakowy, orzechy włoskie. Regularne spożywanie kwasów omega-3 i omega-6 nie tylko zmniejsza ból, obrzęk i stan zapalny stawów oraz ich poranną sztywność, ale korzystnie wpływa również na układ krwionośny, który u chorych na RZS jest szczególnie narażony na liczne schorzenia. Ważne jest i to, że kwasy nienasycone pochodzące z jedzenia oraz te przyjmowane w postaci tabletek nie wchodzą w interakcje z lekami stosowanymi w leczeniu RZS.
Istotne jest także ograniczenie spożycia soli – ponieważ zatrzymuje ona wodę w organizmie, nasila obrzęki. Te z kolei ograniczają poruszanie stawami.
Nie obawiaj się picia kawy, jednak ogranicz się do 1–2 filiżanek w ciągu dnia. Jedz 4–5 razy dziennie, ale małe porcje, by zachować właściwą masę ciała. Nadwaga, nawet niewielka, to niepotrzebne obciążenie dla stawów, a także większe ryzyko rozwoju chorób układu krążenia.

Choroby, które często współtowarzyszą reumatoidalnemu zapaleniu stawów

Chory na RZS jest zagrożony wieloma dodatkowymi chorobami, dlatego konieczne są regularne badania kontrolne. Oto choroby, które RZS może prowokować:
Osteoporoza – przyjmuj codziennie 1000 mg wapnia, jedz ser, jogurty, mleko, małe ryby z ośćmi, fasolę, kapustę. Wapń trudniej się wchłania, gdy brakuje witaminy D3, którą znajdziesz w tłustych rybach. Codziennie chodź na spacer, bo witamina D powstaje w skórze pod wpływem światła słonecznego.
Niedokrwistość – może być wywołana przez sam stan zapalny, ale i przez regularne przyjmowanie leków.
Choroby serca– sam RZS, a także leki stosowane w jego terapii sprzyjają miażdżycy. Dlatego regularnie mierz ciśnienie i badaj poziom cholesterolu we krwi, nie zapominaj o ruchu i właściwym odżywianiu.
Parodontoza – zwiększa ryzyko zakażeń bakteryjnych, co jest niebezpieczne u osób z obniżoną odpornością. Choroby dziąseł i zębów sprzyjają chorobom serca.
Niedożywienie– może być następstwem zmian w przewodzie pokarmowym i zaburzeń wchłaniania. Brak apetytu to efekt uboczny przyjmowania leków. Dlatego dbaj o urozmaicone i pełnowartościowe posiłki. Niedobory witaminowo-mineralne – chorym zwykle brakuje witaminy C, D, E i z grupy B. Częste są braki magnezu, wapnia, cynku oraz selenu, co sprzyja niszczeniu stawów. Poproś lekarza, by wskazał ci odpowiednie suplementy, bo sama dieta może nie wyrównać niedoborów. Jeśli przyjmujesz metotreksat lub sulfasalazynę, nie zapominaj o kwasie foliowym. Bierz go w dni, kiedy nie zażywasz tych leków.

Depresja – jej przyczyną często jest życie w bólu oraz strach przed utratą samodzielności.

http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/kregoslup/reumatoidalne-zapalenie-stawow-sposoby-na-rzs_38319.html

totalna plastyka nosa z osteotomią

Plastyka nosa jest jednym z  najczęściej przeprowadzanych zabiegów z dziedziny chirurgii plastycznej i znajduje się wśród najbardziej skomplikowanych operacji przeprowadzanych w okolicy głowy i szyi. Totalna plastyka nosa  z osteotomią polega na łamaniu kości nosowych, wycinaniu niepotrzebnych części i składaniu nosa na nowo.  Zabieg trwa przeważnie od półtorej do dwóch i pół godziny. Zabieg  wykonywany jest głównie w znieczuleniu ogólnym. Większość cięć jest zlokalizowana wewnątrz nozdrzy, ale w niektórych przypadkach niewielkie cięcia mogą zostać wykonane w naturalnych fałdach po bokach nosa lub u nasady nosa.

Charakterystyka totalnej plastyki nosa z osteotomią

Nos to najbardziej widoczna część twarzy. W dużym stopniu decyduje o jej wyglądzie. Duży, krzywy lub garbaty nos może powodować kompleksy lub brak poczucia atrakcyjności. Nos znajduje się w samym centrum naszej twarzy i może dodać nam urody harmonijnie współgrając z pozostałymi elementami naszej twarzy lub przyczynić się do kompleksów wywołanych jego wyglądem. Wad nosa ze względu na jego lokalizację nie sposób ukryć. Jednym z najczęściej wykonywanych zabiegów jest korekta nosa garbatego. Garb powstaje w wyniku uwypuklenia części chrzęstnej- garb chrzęstny - lub kostnej - garb kostny grzbietu nosa. Najczęściej powstający garb to garbek chrzęstno- kostnym. Wady wrodzone oraz pourazowe mogą wpływać na zaburzenia oddychania. Operacja nosa może zlikwidować problemy z oddychaniem, spowodowane przez nieprawidłową budowę przegrody nosowej. Rozwiązaniem natury estetycznej i zdrowotnej może być chirurgiczna korekcja kształtu nosa. Modelowanie nosa może zmienić wygląd nosa, szerokość skrzydełek, kąt pomiędzy nosem a górną wargą, a także usunąć garb. Przednia część nosa ludzkiego zwana jest nosem zewnętrznym. Tylnia zwana jest jamą nosową. W części przedniej nosa wyróżniamy: nasadę nosa, grzbiet, koniuszek czy skrzydła nosa. Budowa tylniej części czyli jamy nosowej jest dużo bardziej skomplikowana. Jama nosowa podzielona jest na prawą i lewą połową, które odgradza tzw. przegroda nosowa. Przegroda nosowa jest zbudowana jest z chrząstki oraz z blaszki, składającej się z pionowej kości sitowej oraz lemiesza. Ściany jamy nosowej, są pokryte są błoną śluzową. Błonę tą możemy podzielić na oddechową i węchową. Część zewnętrzna nosa zbudowana jest z kości i chrząstek. Całość nosa jest pokryta skórą. Nos pełni bardzo szereg istotnych funkcji. Służy nie tylko do oddychania czy rozpoznawania zapachów. Ważną funkcją nosa jest oczyszczanie wdychanego powietrza chroniąc nas przez zanieczyszczeniami pochodzącymi z powietrza, wszelkimi wirusami i bakteriami. Dodatkowo jama nosowa ogrzewa powietrze, którym oddychamy. Nos wpływa również na barwę i tembr naszego głosu. W związku z tym, iż nos znajduje w centralnej części naszej twarzy, jest on znacznie narażony na wszelkiego typu urazy. Nos może zostać uszkodzony w skutek wszelkiego typu wypadkach, bójkach oraz w trakcie uprawiania sportu. Konstrukcja nosa jest dość sprężysta, dlatego delikatniejsze urazy nie są w stanie wpłynąć na jego strukturę. Najgroźniejszym urazem nosa są jego złamania lub pęknięcia Urazy objawiają się zniekształconym wyglądem nosa, przemieszczeniem w bok lub powstaniu zagłębienia w górnej jego części. Każdy poważniejszy uraz nosa wywołują automatycznie krwotok, że względu na silne jego ukrwienie. Przy złamaniu zamkniętym nosa rana jest niewidoczna, wyczuwalne jest jedynie przemieszczenie kości nosa. Najczęściej złamany nos samoistnie się zrasta. Nie oznacza to jednak że na tym nasze problemy się kończą. Może on być uszkodzony wewnątrz. Podczas złamania nosa może nawet dojść do urazu mózgu. Dlatego też wskazane jest uważne obserwowanie pojawiających się objawów. W przypadku pojawienia się krwiaka w okolicach nosa lub pod oczami należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, gdyż ten objaw może oznaczać pęknięcie podstawy czaszki. W przypadku lekkich urazów nosa zaleca się zimne okłady w celu wyeliminowania obrzęku a tym samym zachowanie drożności dróg oddechowych. Rozpoznanie złamania nosa stawia się na podstawie zdjęcia rentgenowskiego nosa, które pozwala zobrazować złamanie i przemieszczenie się kości. Złamanie nosa może wymagać leczenia operacyjnego w celu przywrócenia mu naturalnego kształtu. Poza złamaniem nosa częste problemy z nosem związane są ze skrzywienia przegrody nosowej, do której może dojść również w skutek urazu okołoporodowego W miarę kształtowania się nosa z biegiem czasu skrzywienie to może być coraz bardziej widoczne i stać się dla nas utrapieniem. Skrzywienie nosa może również nastąpić z przyczyn fizjologicznych, dzieje się tak, gdy kształtująca się przegroda nosowa nie mieści się i przybiera kształt litery C lub S. Deformacja nosa często może być spowodowana różnego typu chorobami np. nowotworowymi. Główne objawy skrzywienie przegrody nosowej objawia się jedno lub dwustronnym zatkaniem nosa i niedrożnością jego dróg oddechowych. Mogą pojawić się problemy z zatokami. Osoby z krzywą przegrodą nosową często mają nawracające krwotoki z nosa lub nieżyt błony śluzowe. W przypadku lekkiego skrzywienia przegrody nosowej nie odczuwalne są jakiekolwiek objawy. W przypadku częstej choroby zatok wywołanej krzywą przegrodą, trudnościach w oddychaniu częstych nawrotowych krwotokach z nosa lub nawet względy estetyczne kwalifikują do leczenia operacyjnego. Leczenie operacyjne przeprowadzane jest najczęściej przez chirurga plastycznego. Podczas takiego zabiegu możliwa jest również poprawa jego wyglądu tak, że po operacji nas nos może wyglądać o wiele lepiej niż przed urazem. Korekta nosa (rhinoplastyka) ma na celu poprawienie wyglądu i proporcji nosa, uwydatniając harmonię rysów twarzy i poprawiając samoocenę. Plastyka nosa ma wpływ na:

• wielkość nosa – w stosunku do pozostałych elementów konstrukcji twarzy,
• szerokość nosa na grzbiecie,
• profil nosa z widocznym garbem lub wklęśnięciem na grzebiecie,
• czubek nosa, który jest zbyt duży, „kartoflowaty”, opadający lub zadarty,
• zbyt duże, zbyt szerokie lub zadarte nozdrza,
• asymetrię i inne dewiacje nosa.

Zakres zmian w wyglądzie nosa może być bardzo duży, ale zazwyczaj lekarze odradzają pacjentom tzw. całkowite zmiany nosa. Im mniejszą ingerencją uda się osiągnąć zadowalający rezultat, tym lepiej Ustalanie właściwego kształtu nosa to procedura bardzo indywidualna i składająca się z kilku etapów. Chirurg plastyczny podczas konsultacji wskaże odpowiednie i bezpieczne metody poprawy wyglądu. nosa. Przykładowa operacja plastyczna, polegająca na zmniejszeniu nosa, jest wykonywana w znieczuleniu ogólnym, trwa ok. 2-3 godziny i przebiega w kilku etapach:

• podanie narkozy przez anestezjologa,
• wykonanie nacięcia wewnątrz nosa, by uzyskać dostęp do tzw. miękkich i twardych części nosa,
• usunięcie chrząstek i złamanie kości nosa specjalnym dłutem chirurgicznym,
• ukształtowanie nowej struktury nosa,
• zszycie ran,
• włożenie w środek nosa setonów (sączek z gazy opatrunkowej)
• umieszczenie na zewnętrznej stronie nosa gipsowej szyny, która utrwali nowy kształt nosa i uchroni przed ewentualnymi urazami.

Podczas operacji plastycznej nosa można także ustawić przegrodę nosową, a nawet operacyjnie wyleczyć zatoki przynosowe. Wszystko zależy od potrzeb pacjenta. Dlatego też rhinoplastyka łączona czasami z chirurgią laryngologiczną. Operacja plastyczna nosa może odbywać się za pomocą jednych z dwu metod – „otwartej” i „zamkniętej”. Każda z nich ma swoje wady i zalety. Metoda otwarta daje prostszy dostęp do operowanej części nosa, chirurg ma większe możliwości modelowania przyszłego wyglądu nosa. „Otwarte” podejście to technika, dzięki której operacja plastyczna nosa odbywa się poprzez nacięcie tkanki między nozdrzami prowadzącymi do czubka nosa. W przypadku zabiegu wymagającego uzupełnienia tkanek skorzystanie z metody zamkniętej przysparza wiele trudności a niejednokrotnie wykonanie zabiegu tą metodą jest niemożliwe. Widząc dokładnie tkanki nosa łatwiej je odpowiednio uformować. Przy metodzie otwartej pozostaje jednak blizna no i dłużej utrzymuje się obrzęk. W związku z tym, iż metoda zamknięta nie pozostawia po sobie widocznych śladów interwencji chirurgicznej to zazwyczaj tą metodę w planowaniu uwzględnia się w pierwszej kolejności. Przy metodzie „zamkniętej” cały zabieg odbywa się wewnątrz, bez konieczności chirurgicznego rozcinania skóry. Mamy tutaj do czynienia z mniejszym rozwarstwieniem tkanek nosa, mniejszym obrzękiem pooperacyjny, brak widocznych blizn. Występuje również mniejsze ryzyko przypadkowego uszkodzenia nosa podczas zabiegu. Przy metodzie zamkniętej czas zabiegu jest znacznie krótszy oraz pacjent szybciej wraca do zdrowia. Wyjątkiem przy wyborze techniki zamkniętej w pierwszej kolejności jest tutaj wtórna operacja nosa, która wykonywana jest najczęściej z wykorzystaniem metody otwartej. Wybór odpowiedniej metody ma duży wpływ na ostateczny wynik zabiegu.

Korzyści wynikające z totalnej plastyki nosa z osteotomią

Totalna plastyka nosa z osteotomią przynosi głównie korzyści o charakterze emocjonalnym i psychologicznym. Totalna plastyka nosa z osteotomią poprawia samopoczucie i zwiększa samoocenę pacjenta. Pacjent pozbywając się swoich niedoskonałości czuje zadowolenie z własnego wyglądu. W przypadku korekcji grzbietu nosa, usunięto garb nosa, a krzywy nos stał się symetryczny i prosty.

Wskazania do totalnej plastyki nosa z osteotomią

Głównym wskazaniem do przeprowadzenia totalnej plastyki nosa z osteotomią jest deformacja czubka nosa (czubek nosa krzywy, wydatny, opadający czubek nosa itp.) oraz kształtu i wymiarów całego nosa (nos krzywy, nos wydatny, nos garbaty itp.). Totalna plastyka nosa z osteotomią może być przeprowadzona tylko wtedy, gdy wzrost i rozwój nosa zostały zakończone i jego kształt jest ustabilizowany. W związku z tym operację plastyczną nosa mogą przeprowadzić kobiety w wieku ok. 15 lat oraz chłopcy ok. 18. roku życia. Pacjent decydujący się na zabieg totalnej plastyki nosa z osteotomią powinien cieszyć się ogólnym zdrowiem, najlepiej aby zaliczał się do grona osób niepalących. Pacjent nie powinien posiadać przeciwwskazań, do których możemy zaliczyć cukrzycę oraz choroby zakrzepowo – zatorowe. Należy również pamiętać iż po 35. roku życia zdolności regeneracyjne skóry maleją, dlatego rany dłużej się goją i częściej dochodzi do infekcji. Gojenie przebiega wolniej u osób z cerą tłustą i mieszaną.

Przeciwwskazania do totalnej plastyki nosa z osteotomią

Z zabiegu totalnej plastyki nosa z osteotomią nie mogą skorzystać osoby, które nie leczą nadciśnienia, zmagają się niedokrwistością oraz ropnym zapaleniem zatok. Z zabiegu powinni zrezygnować także cukrzycy, jednak w niektórych przypadkach nie jest to przeciwwskazaniem.

Przed zabiegiem totalnej plastyki nosa z osteotomią

Podczas konsultacji lekarz może nas zapytać o powody podjętej decyzji o korekcji nosa. Lekarz będzie również pytał o ogólny stan zdrowia, czy jesteśmy uczuleni na jakieś leki, o wcześniejsze przebyte zabiegi operacyjne. Istotne jest wówczas jak reagowaliśmy na znieczulenie, jak goiła się rana pooperacyjna oraz wiele innych informacji, które zależą od charakteru wcześniej odbytego zabiegu. Zostanie omówiony także sam zabieg, chirurg omówi związane z nim ryzyko oraz rodzaj znieczulenia jaki będzie użyty podczas zabiegu. Przed zakwalifikowaniem do zabiegu, konieczne będzie wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych. Listę badań wskaże nam lekarz. Najczęściej przed zabiegiem totalnej plastyki nosa z osteotomią każdy pacjent wykonuje następujące badania:

• grupy krwi,
• morfologii,
• poziomu cukru we krwi,
• poziomu APTT, INR – wskaźników krzepliwości krwi,
• poziomu antygenu HBS (HBsAg ), na obecność wirusowego zapalenia wątroby typu B,
• poziomem Anti-HCV (wirusowe zapalenie wątroby typu C),
• na obecność wirusa HIV

Czasami lekarz może zlecić badania obrazowe, czyli EKG oraz RTG klatki piersiowej. Zdarza się, że należy wykonać RTG nosa i zatok przynosowych albo udać się także na konsultację z laryngologiem. Jeżeli stan zdrowia pozwala na operację, to kolejnym krokiem będzie przeprowadzenie analizy nosa i wizualizacja efektów totalnej plastyki nosa. Lekarz ustalając najwłaściwszy kształt nosa, który będzie harmonizował z twarzą zwraca uwagę na wiele elementów. Analizuje kształt twarzy, położenie nosa względem osi symetrii, szerokość jego podstawy, wysokość kości policzkowych czy szerokość żuchwy, grzbiet nosa i czubek, patrzy również na miejsce, w którym nos łączy się z czołem. Podczas badania sprawdza się również podstawowe funkcje nosa, czyli na przykład nie występują zaburzenia w oddychaniu. Na pierwszej konsultacji, chirurg plastyk i pacjent powinni razem usiąść przed lustrem. Pacjent mówi, co chciałby zmienić w swoim nosie, a lekarz pomaga mu to nazwać i informuje go o kanonach estetycznych nosa na tle twarzy. Jeśli pacjent chce np. zmniejszyć wierzchołek nosa, lekarz doprecyzowuje czy chodzi o długość, szerokość, czy projekcję do przodu. Pamiętajmy, iż według kanonu piękna, długość nosa powinna stanowić 1/3 długości twarzy – tyle samo ile długość czoła oraz ust i brody razem. Natomiast szerokość nosa (w jego najszerszym miejscu) powinna być taka, jak odległość pomiędzy wewnętrznymi kącikami oczu. Dlatego też pociągła twarz wymaga dłuższego nosa i nie będzie dobrze wyglądała z krótkim i lekko zadartym noskiem. Podczas konsultacji niektórzy lekarze demonstrują pacjentom ich przyszły wizerunek, na opracowanym przez zdjęciu komputerowym. Wiadomo jednak iż w około 50% przypadków – ten komputerowy wizerunek rozmywa się z tym pooperacyjnym. Dlaczego tak jest? Dlatego, że w świecie rzeczywistym wpływając na jeden element nosa, zawsze zmienia się jego pozostałe elementy, czego nie uwzględnia komputer. Np. uniesienie koniuszka nosa powoduje zmniejszenie się garbu, a opuszczenie koniuszka nosa – zwiększenie się garbu. Tymczasem, komputer tylko unosi lub opuszcza koniuszek, nie wpływając na pozostałe elementy Dlatego też lepiej jest gdy lekarz przedstawia pacjentowi efekt operacji na odręcznym rysunku. Warto też zobaczyć wyniki operacji na zdjęciach pacjentów wcześniej operowanych przez danego lekarza. Każdy przypadek powinien być przedstawiony przed i po. Ważne jest jednak to aby zobaczyć nos w różnych w kilku standardowych projekcjach, a więc z przodu, od dołu od góry („widok z helikoptera”), dwa skosy i dwa profile (lewy i prawy). Przedstawienie tylko jednej projekcji jest mało obiektywne. Na zdjęciach można również pokazać jak nos po operacji zmienia się w czasie. Dlatego też warto zapytać o zdjęcia pacjentów rok po korekcji nosa. Jest to istotne gdyż dopiero po taki czasie mogą ujawnić się pewne niedoskonałości operacji i procesów gojenia, których wcześniej nie widać. W czasie konsultacji chirurg powinien również zapytać pacjenta o swobodę oddychania nosem. Podczas korekcji estetycznej nosa można również usunąć problemy związane z niedrożnością nosa. Po zebraniu wywiadu lekarz bada nos dotykiem i wziernikiem. W ten sposób można ocenić dokładnie anatomię i stworzyć plan operacji pod względem uzyskania nowej formy i poprawy funkcji. Jeśli pacjent zaakceptuje te propozycje, to kolejnym krokiem będzie już sam zabieg. Uzyskując pozytywną opinię na przeprowadzenie totalnej plastyki nosa z osteotomią należy również pamiętać o tym iż:

• należy rzucić palenie lub ograniczyć liczbę wypalanych papierosów na cztery tygodnie przed operacją trzeba,
• dwa tygodnie zabrania się leków zawierających kwas salicylowy, zażywania aspiryny i jej pochodnych oraz ziołowych suplementów diety mających wpływ na krzepliwość krwi (tj. rozrzedzających krew).
• nie zaleca się wykonywania zabiegu w okresie okołomiesiączkowym (2 dni przed oraz pierwsze 2 dni trwania miesiączki)
• z pokarmów należy unikać czosnku, imbiru i żeń-szenia
• przez minimum 3 dni przed zabiegiem nie pić alkoholu
• nie należy opalać twarzy przez 14 dni przed zabiegiem
• w dniu zabiegu należy pozostać na czczo (nie pić, nie jeść, nie żuć gumy)
• w przypadku zabiegu w okolicy twarzy nie wykonywać makijażu oraz nie stosować podkładu, tuszu do rzęs oraz kremów
• wyniki badań powinny być wykonane ok. 14 dni przed zabiegiem – zabiegi są wykonywane tylko przy prawidłowych wynikach badań.

Rodzaj znieczulenia podczas totalnej plastyki nosa z osteotomią

Totalna plastyka nosa z osteotomią przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym (tzw. pełnej narkozie). Pełna narkoza powoduje, iż pacjent przez cały zabieg śpi dzięki temu nic nie odczuwa podczas operacji. W przypadku zastosowania znieczulenia ogólnego pacjent jest hospitalizowany przez jedną dobę po zabiegu. Planowanie podania znieczulenia ogólnego wiąże się nie przyjmowaniem pokarmów oraz napoi, co najmniej na sześć godzin przed planowanym zabiegiem.

Jak przebiega zabieg totalnej plastyki nosa z osteotomią?

Zabieg obejmujący totalną plastykę nosa z osteotomią może dotyczyć między innymi deformacji czubka nosa (czubek nosa krzywy, wydatny, opadający czubek nosa itp.) oraz kształtu i wymiarów całego nosa (nos krzywy, nos wydatny, nos garbaty itp.). Chirurg plastyk wykonuje cięcia w przedsionku nosa – są całkowicie niewidoczne na zewnątrz oraz przy korekcji skrzywienia nosa (tzw. osteotomia) – drobne nacięcia skóry w okolicy korzenia (szczytu) nosa. Wykonywane jest odpowiednie modelowanie chrząstki tworzące czubek nosa. Dokonuje się korekcji garbu grzbietu nosa poprzez jego spiłowanie oraz skrzywienia nosa poprzez osteotomię. Osteotomia polega na łamaniu kości nosowych, wycinaniu niepotrzebnych części i składaniu nosa na nowo. Dodatkowo istnieje również możliwość korekcji skrzywienia przegrody kostnej nosa. W tym przypadku konieczna jest obecność doświadczonego laryngologa. Rany zszywa się szwami wchłanianymi – nie ma potrzeby ich zdejmowania. Do przewodów nosowych zakłada się setony gazowe – usuwa się je w drugiej dobie. Na nos przytwierdza się opatrunek gipsowy na 2 tygodnie. Cała totalna plastyka nosa z osteotomią przeprowadzana jest najczęściej w znieczuleniu ogólnym. Należy pamiętać że przy planowanej operacji z zastosowaniem znieczulenia ogólnego pacjent na 6 godzin przez nie powinien spożywać napojów oraz płynów. Cała operacja trwa zazwyczaj 1-2 godzin, a pacjent przebywa w klinice jeden dzień. Po zabiegu totalnej plastyki nosa z osteotomią w wewnątrz nosa zostają umieszczone tzw. setony czyli natłuszczone tasiemki, które uciskają na uszkodzone naczynia i podpierają szkielet chrzęstno-kostny nosa. Na zewnątrz z kolei zakłada się sztywny opatrunek (gipsowy, z tworzywa sztucznego lub metalowy), który ma na celu unieruchomienie nosa. Setony usuwane są po tygodniu, opatrunek po 10 dniach. Po zdjęciu opatrunku nos jest w różnym stopniu obrzęknięty. Pod oczami pojawiają się krwiaki, siniaki które ustępują po 3 tygodniach. Normalny wygląd twarzy uzyskuje się po około 2 tygodniach. Całkowite gojenie trwa około 3 miesięcy. Ostateczny kształt nos uzyskuje najwcześniej po upływie pół roku.

Czas i przebieg rekonwalescencji po totalnej plastyce nosa z osteotomią

Totalna plastyka nosa z osteotomią to zabieg wysoce inwazyjny, dlatego też musimy liczyć się z tym, że okres rekonwalescencji będzie dosyć długi. Po operacji najprawdopodobniej wystąpi obrzęk nosa, policzków oraz wokół oczu, który może utrzymywać się kilka tygodni. Mogą się również pojawić siniaki wokół oczu Przez około tydzień oddychanie przez nos może być utrudnione. Lekka opuchlizna utrzymuje się nawet przez 6 miesięcy – dopiero po tym okresie będzie widoczny ostateczny kształt nosa. Pierwszego dnia po zabiegu należy pozostać w łóżku z głową uniesioną wyżej . Przez dobę po operacji pacjent ma w dziurkach nosa setony, które zapobiegają krwawieniu. Po 8-10 dniach następuje zdjęcie opatrunku unieruchamiającego (szyny). Przez 2 tygodnie od zabiegu pacjent zmaga się z obrzękiem.. Stosowanie zimnych okładów zmniejsza krwiaki i obrzęki. Nie powinno się także korzystać z solarium i sauny. Nos po operacji jest szczególnie wrażliwy na urazy, toteż należy zachować ostrożność podczas uprawiania sportów. Niewskazane jest też przed upływem 3 tygodni noszenie okularów. Dolegliwości występujące po korekcie nosa wymagają najczęściej około dwutygodniowej absencji w pracy. Przez wiele miesięcy po operacji nos się zmienia. Ustępujący obrzęk powoduje, że nos staje się subtelniejszy, a jego podjednostki estetyczne stają się coraz bardziej wyraziste. Czubek nosa delikatnie opada, a przegroda skórna staje się delikatniejsza i mniej wyrażona. Najszybciej obrzęk ustępuje na grzbiecie nosa, a najdłużej utrzymuje się na czubku.

Efekty po totalnej plastyce nosa z osteotomią

Najczęściej efekty totalnej plastyki nosa z osteotomią są trwałe. Jednak w trakcie kolejnych lat skóra, tkanki miękkie i chrząstki nosa mogą ulegać dalszym przemianom, co w dalszej przyszłości może wymagać kolejnych zabiegów korekcyjnych.

Zalecenia po totalnej plastyce nosa z osteotomią

Sugerowane jest, aby po zabiegu pacjentowi towarzyszyła bliska osoba, która m.in. odwiezie pacjenta do domu. Przez 6 tygodni po zabiegu przeciwwskazana jest pozycja leżąca w ciągu dnia. W nocy zaleca się stosowanie poduszki w celu uniesienia głowy wyżej. Należy unikać spania na boku, zalecane spanie na wznak. Należy chronić nos przed urazami przez 3 miesiące. Należy unikać ciepła, wysiłku fizycznego oraz uprawiania sportu przez 3 miesiące. W okolicach zsinień i obrzęków zalecane jest stosowanie żelu Lioton 1000 lub maści z Arniką. Sugerowane jest również nawilżanie przewodów nosowych po usunięciu setonów.

Jak uniknąć powikłań totalnej plastyce nosa z osteotomią?

Po zabiegu również otrzymamy dokładne wytyczne dotyczące dalszego postępowania. Przestrzegając dokładnie wytycznych lekarza okres rekonwalescencji będzie przebiegał łagodnie i unikniemy możliwych powikłań. Pamiętajmy bowiem, iż niektóre powikłania wymagają powtórnej operacji.

Możliwe powikłania - totalnej plastyki nosa z osteotomią

Powikłania po totalnej plastyce nosa z osteotomią występują rzadko. Mogące pojawić się powikłania to:

• pęknięcie małych powierzchownych naczynek nosa,
• infekcja,
• gorsze gojenie się ran,
• ryzyko związane ze znieczuleniem,
• nadmierne krwawienie,
• asymetria nosa,
• zmiany w czuciu skóry (odrętwienie),
• zmiana w procesie wdychania powietrza może się pojawić po zabiegu plastyki nosa lub plastyki przegrody nosowej,
• nierówności przegrody – pojawiają się rzadko i wymagają zabiegu korygującego,
• blizny,
• zmiany w kolorze skóry,
• obrzęk,
• prawdopodobieństwo powtórnej operacji.

Totalna plastyka nosa z osteotomią w ramach NFZ

Totalna plastyka nosa z osteotomią to zabieg wykonywany przeważnie w celu poprawy urody i samopoczucia pacjenta. W związku z tym najczęściej nie jest on pokrywany z NFZ. Istnieją jednak okoliczności, które umożliwiają refundację zabiegu przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Pacjent może się ubiegać refundację z NFZ w przypadku wad wrodzonych lub będących następstwem wypadku, jeśli upośledzają one funkcję nosa i utrudniają oddychanie. Mówimy tutaj na przykłada o takich wadach jak rozszczep nosa, podniebienia lub niesymetryczności przegrody nosowej. W takim przypadku zabieg najczęściej podlega refundacji i jest wykonywany w prywatnej placówce, mającej podpisany kontrakt z NFZ.



http://zaufanekliniki.pl/poradnik-medyczny/plastyka-nosa-z-osteotomia

reumatoidalne zapalenie stawów, rzs

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS, gościec, dawna nazwa: gościec przewlekle postępujący) jest przewlekłą chorobą zapalną atakującą stawy i różne narządy. Najbardziej charakterystycznym jej objawem jest ból, sztywność oraz obrzęk stawów rąk i stóp, ale zapalenie może dotyczyć także innych stawów. Nieleczona choroba prowadzi najczęściej do zniszczenia stawów i ciężkiej niesprawności, a także do uszkodzenia wielu narządów i przedwczesnego zgonu. Wczesne zastosowanie skutecznego leczenia hamuje postęp choroby, zapobiega jej powikłaniom i umożliwia normalne funkcjonowanie.

Ryc. 1. Lokalizacja zmian stawowych w RZS

Przyczyny RZS

Istotą choroby jest proces zapalny rozpoczynający się wewnątrz stawu. Nieznany czynnik stymuluje błonę maziową wyścielającą staw do odpowiedzi zapalnej. Dochodzi do jej powiększania się i niszczenia przylegających struktur (chrząstki, kości, więzadeł, ścięgien). Przejawami tego są początkowo ból i obrzęk, a następnie nieodwracalne zniszczenie i utrata ruchomości stawu. Uszkodzenie chrząstki i innych struktur stawu przez proces zapalny sprzyja powstawaniu wtórnych zmian zwyrodnieniowych.
Przyczyny RZS nie zostały w pełni poznane. Najprawdopodobniej do rozwoju choroby konieczne jest współistnienie wielu czynników. Najważniejsze z nich to:

• obciążenie dziedziczne – istnieje predyspozycja do występowania RZS u osób blisko spokrewnionych, ale sam czynnik genetyczny nie wywołuje choroby - tak więc obecność RZS u rodzica nie oznacza, że choroba wystąpi u dzieci, jednak ryzyko jej wystąpienia jest u nich 2–5 razy większe
• defekt układu odpornościowego – prowadzi do błędnego rozpoznawania własnych tkanek jako „wroga” i produkowania autoprzeciwciał mających na celu ich niszczenie; zidentyfikowano kilka genów odpowiedzialnych za ten proces (m.in. geny zgodności tkankowej HLA DRB1)
• płeć – kobiety chorują około 3 razy częściej niż mężczyźni
• zakażenie – podejrzewa się rolę niektórych bakterii i wirusów w inicjowaniu odpowiedzi zapalnej
• palenie papierosów – zwiększa ryzyko zachorowania i powoduje jego cięższy przebieg
• stres – u niektórych pacjentów choroba rozpoczyna się po przeżyciu silnego stresu.

Jak często występuje reumatoidalne zapalenie stawów?

W krajach rozwiniętych na reumatoidalne zapalenie stawów choruje około 1 na 100 osób, trzykrotnie więcej kobiet niż mężczyzn. Choroba z reguły ujawnia się między 30. a 50. rokiem życia u kobiet (chociaż może wystąpić zarówno wcześniej lub później), natomiast u mężczyzn częstość jej występowania zwiększa się z wiekiem.

Jak się objawia reumatoidalne zapalenie stawów?

U większości chorych RZS rozwija się podstępnie. Może minąć kilka tygodni, a nawet miesięcy, zanim dolegliwości staną się na tyle dokuczliwe, że skłonią do szukania pomocy lekarskiej. Rzadziej mamy do czynienia z nagłym rozwojem choroby, w ciągu kilku lub kilkunastu dni. Na początku często pojawiają się objawy „ogólne” przypominające grypę, takie jak uczucie osłabienia, stan podgorączkowy, ból mięśni, utrata apetytu a także zmniejszenie masy ciała. Mogą one wyprzedzać objawy „stawowe” lub im towarzyszyć. W przebiegu choroby mogą również wystąpić objawy zajęcia innych narządów.

Charakterystyczne objawy RZS

Stawy

Ryc. 2. Wczesne zmiany w RZS (obrzęk stawów)


Ryc. 3. Zaawansowane zmiany w RZS (widoczne liczne guzki reumatoidalne nad stawami)
Źródło: Choroby wewnętrzne, red. A. Szczeklik, Medycyna Praktyczna, Kraków 2011

Choroba typowo atakuje te same miejsca po obu stronach ciała. Początkowo są to drobne stawy rąk i stóp, a w miarę postępu choroby wiele innych stawów. Nietypowym (ale możliwym) początkiem choroby jest zapalenie jednego dużego stawu (np. kolanowego lub barkowego) albo wędrowanie choroby po wielu stawach. Objawy zapalenia stawów to:

• ból i sztywność – najbardziej uciążliwe po obudzeniu się lub po okresie nieruszania stawem, gdy dochodzi do nagromadzenia płynu zapalnego i obrzęku tkanek; charakterystyczna jest sztywność poranna, która w RZS trwa zwykle ponad godzinę,
• obrzęk – jest wynikiem rozrostu błony maziowej tworzącej tzw. łuszczkę, może mu towarzyszyć wysięk spowodowany nadprodukcją płynu stawowego o charakterze zapalnym,
• tkliwość stawu na ucisk – charakterystyczny jest na przykład bolesny uścisk dłoni przy podawaniu ręki choremu na RZS,
• ograniczenie ruchomości – zajęty staw traci zdolność do wykonywania pełnego zakresu ruchów; a jeśli dojdzie do uszkodzenia struktur stawu w wyniku zapalenia i wtórnych zmian zwyrodnieniowych, upośledzenie funkcji stawu staje się nieodwracalne,
• deformacja stawów – jest konsekwencją długo trwającej choroby; (ryc. typowe deformacje stawów w RZS).

Zmiany pozastawowe
Reumatoidalne zapalenie stawów jest chorobą systemową, atakującą nie tylko stawy, ale również wiele narządów (zwłaszcza postać długotrwała, o ciężkim przebiegu). Oprócz względnie częstych zmian łagodnych, takich jak guzki reumatoidalne czy zespół suchości, bardzo rzadko mogą wystąpić ciężkie powikłania prowadzące do przedwczesnego zgonu (np. udar mózgu czy zawał serca).

• Guzki reumatoidalne – bezbolesne guzki podskórne, najczęściej zlokalizowane w okolicy łokci, stawów rąk oraz w innych miejscach narażonych na ucisk; mogą też powstawać w narządach wewnętrznych.
• Miażdżyca – jej przyspieszony rozwój jest wynikiem aktywacji procesów zapalnych; powikłania miażdżycy są główną przyczyną przedwczesnego zgonu u osób z RZS; u chorych tych ryzyko wystąpienia zawału i niewydolności serca, nagłego zgonu sercowego czy udaru mózgu jest 2–3-krotnie większe niż u osób zdrowych (zobacz także: Co to jest miażdżyca, Choroba wieńcowa, Zawał serca).
• Serce – oprócz choroby niedokrwiennej serca i zawału wynikających z rozwoju miażdżycy może wystąpić: zapalenie osierdzia, kardiomiopatia, uszkodzenie zastawek serca – objawami tych chorób są: ból w klatce piersiowej, duszność i zmniejszona tolerancja wysiłku.
• Naczynia – zapalenie naczyń jest rzadkim, ale poważnym powikłaniem RZS, prowadzącym do niedokrwienia różnych narządów wewnętrznych; może się również pojawić owrzodzenie opuszek palców i skóry.
• Płuca – RZS sprzyja m.in. zapaleniu opłucnej i śródmiąższowemu zapaleniu płuc; choroby te powodują suchy kaszel, duszność i ból w klatce piersiowej.
• Osteoporoza – zarówno RZS, jak i stosowane w jego leczeniu steroidy znacznie przyspieszają rozwój osteoporozy; ważne jest odpowiednio wczesne rozpoczęcie leczenia zmniejszającego ryzyko wystąpienia złamań kości.
• Oczy – częstym objawem jest zespół suchości wywołany zapaleniem spojówek, dla którego charakterystyczne jest uczucie piasku lub ciała obcego pod powiekami; rzadziej dochodzi do zajęcia innych struktur oka i problemów z widzeniem.
• Nerwy – często występuje tzw. zespół kanału nadgarstka; rzadkim, ale groźnym powikłaniem jest ucisk na rdzeń kręgowy spowodowany podwichnięciem kręgów w odcinku szyjnym kręgosłupa – jego objawy to ból głowy, zaburzenia czucia (drętwienie, mrowienie, osłabienie czucia bólu) i osłabienie lub niedowład kończyn. Jest to stan wymagający pilnego kontaktu z lekarzem.
• Nerki – zarówno sama choroba, jak i stosowane leki mogą uszkadzać nerki; ważne są regularne badania kontrolne funkcji nerek.
• Zaburzenia hematologiczne – w przebiegu długotrwałej choroby często występuje umiarkowana niedokrwistość (anemia), a także nieprawidłowa liczba białych krwinek. Dla zaostrzeń choroby charakterystyczne jest zwiększenie liczby płytek krwi. Częściej występuje powiększenie węzłów chłonnych i śledziony. RZS zwiększa podatność na zakażenia oraz ryzyko rozwoju chłoniaków.

Co robić w razie wystąpienia objawów RZS?

Jeżeli pojawi się ból i obrzęk stawów, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Osoby z podejrzeniem RZS powinny znaleźć się pod opieką reumatologa. Szybkie rozpoznanie decyduje o skuteczności leczenia, a jeśli rozpocznie się ono odpowiednio wcześnie istnieje nawet szansa na trwałe wycofanie się choroby.
W przebiegu RZS może dojść do wystąpienia powikłań wymagających pilnej interwencji lekarskiej. Najczęściej można im zapobiegać i skutecznie je leczyć. Zapoznaj się z objawami, które wskazują na wystąpienie powikłań RZS (patrz: wyżej).

Ważne

Pilnie skontaktuj się ze swoim lekarzem, jeśli wystąpi u Ciebie:

• zaostrzenie choroby (nasilenie bólu, sztywności i obrzęku stawów, stany podgorączkowe, osłabienie, zmniejszenie masy ciała) – wymaga intensywniejszego leczenia, aby jak najszybciej stłumić aktywność choroby
• jakiekolwiek objawy zakażenia, np. gorączka, kaszel, ból gardła, pieczenie przy oddawaniu moczu, osłabienie, uczucie rozbicia – chorzy na RZS mają zmniejszoną zdolność do walki z zakażeniami (wymagają one szybkiego i skutecznego leczenia)
• miałeś(-aś) wykonaną niedawno punkcję stawu, po której wystąpiło znaczne nasilenie bólu, obrzęk i wzmożone ocieplenie stawu lub gorączka – mogą to być objawy zakażenia stawu wymagające szybkiego leczenia; bólem stawu, który mija w ciągu doby po wykonaniu punkcji, nie należy się niepokoić (przez ten czas trzeba unikać obciążania stawu)
• kaszel, duszność, ból w klatce piersiowej, zmniejszona tolerancja wysiłku – wymagają pilnej diagnostyki w kierunku chorób płuc i serca współistniejących z RZS
• jakiekolwiek objawy neurologiczne (np. zaburzenia czucia, osłabienie lub niedowład kończyn, silny ból głowy, zaburzenia widzenia) – mogą być objawem udaru mózgu lub ucisku na struktury nerwowe
• ból brzucha, ciemno zabarwiony stolec (lub z domieszką krwi) – mogą to być objawy choroby wrzodowej i krwawienia do przewodu pokarmowego, które są powikłaniem leczenia niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi.

Niezwykle ważne jest również poinformowanie lekarza o planowanej ciąży (dotyczy to zarówno kobiet, jak i mężczyzn). Reumatoidalne zapalenie stawów nie jest przeciwwskazaniem do zajścia w ciążę (a u większości kobiet w czasie jej trwania występuje przejściowa remisja choroby), należy ją jednak zaplanować, aby dostatecznie wcześnie zmodyfikować leczenie, gdyż większość leków może uszkadzać dziecko.

W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie?

Lekarz rozpoznaje reumatoidalne zapalenie stawów na podstawie współistnienia charakterystycznych objawów z wynikami badań laboratoryjnych i obrazowych. Dotychczas stosowane kryteria RZS pochodziły z 1987 r. i były spełnione dopiero w rozwiniętej chorobie (oznacza to, że pewne rozpoznanie można było ustalić dopiero po dłuższej obserwacji). W 2010 r. opracowano nowe kryteria (ACR/EULAR), dzięki którym można rozpoznać RZS już na wstępnym etapie choroby i rozpocząć leczenie, zanim dojdzie do nieodwracalnej destrukcji stawów.

Badania laboratoryjne

Badania laboratoryjne służą do rozpoznawania RZS, prognozowania ciężkości choroby i kontroli jej przebiegu.

• RF (czynnik reumatoidalny) stwierdza się u 70–80% chorych (tzw. seropozytywna postać RZS); RF wykrywa się jednak również u zdrowych osób oraz w innych chorobach reumatycznych.
• Anty-CCP (przeciwciała przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi) – ich zaletą jest to, że występują niemal wyłącznie w RZS; mogą pojawić się wcześniej niż objawy choroby oraz u osób z seronegatywną postacią RZS.
  Duże miano RF i anty-CCP wskazuje na ciężką postać choroby, z szybką destrukcją stawów i wystąpieniem zmian pozastawowych.
• Podwyższone wskaźniki zapalne, np. OB, CRP, oraz zmiany w morfologii krwi – służą m.in. do oceny aktywności choroby.

Lekarz może wykonać również inne badania krwi, moczu lub płynu stawowego w celu wykluczenia innych chorób stawów oraz oceny funkcjonowania różnych narządów wewnętrznych (np. nerek, wątroby).

Badania obrazowe

W przypadku podejrzenia RZS wykonuje się zdjęcia radiologiczne (RTG) rąk i stóp oraz ewentualnie innych zajętych stawów. Typowe dla RZS zmiany radiologiczne to obrzęk tkanek miękkich i zmniejszenie gęstości kości w okolicy stawu, obecność ubytków kostnych, zwężenie szpar stawowych, a na dalszym etapie zniekształcenie stawów.
Na początku choroby przydatne są: rezonans magnetyczny i ultrasonografia, które mogą wykazać zmiany zapalne wcześniej niż RTG. W niektórych przypadkach (np. przy ocenie kręgosłupa szyjnego) pomocna jest tomografia komputerowa.

Jakie są metody leczenia RZS?

Metody leczenia RZS w ostatnich latach znacznie się zmieniły w związku z pojawieniem się nowych skutecznych leków. Obecnie kładzie się nacisk na jak najszybsze zastosowanie leku modyfikującego przebieg choroby (LMPCh). Coraz częściej pozwala to na osiągnięcie remisji (czyli stanu, w którym nie ma objawów choroby ani cech jej aktywności w badaniach laboratoryjnych i obrazowych) lub jej małej aktywności. Niestety początek RZS jest często podstępny i nierzadko mija kilka miesięcy, aż wdroży się odpowiednie leczenie – dlatego nie zwlekaj z udaniem się do lekarza, jeśli wystąpią u Ciebie objawy zapalenia stawów!
Skuteczne leczenie RZS oznacza ustąpienie objawów choroby, dobrą jakość życia oraz zachowanie sprawności. Oprócz podstawowego w tej chorobie leczenia farmakologicznego ważne jest wczesne rozpoczęcie rehabilitacji, a w niektórych przypadkach leczenie chirurgiczne. O tym, które dokładnie leki zastosować, decyduje reumatolog po uwzględnieniu stopnia ciężkości choroby, jej aktywności (najczęściej za pomocą wskaźnika DAS 28), wskaźników rokowniczych i przeciwwskazań do stosowania niektórych leków (np. choroby wątroby, nerek, gruźlicy). Ważne jest opracowanie z lekarzem efektywnego planu postępowania – wiąże się to z regularnymi wizytami oraz wykonywaniem badań laboratoryjnych oceniających skuteczność i ewentualne działania uboczne stosowanych leków.

Leczenie farmakologiczne

Leki modyfikujące przebieg choroby (LMPCh) odgrywają podstawową rolę w leczeniu RZS, ponieważ nie tylko łagodzą objawy, ale przede wszystkim hamują niszczenie stawów, pozwalając na zachowanie sprawności i normalne funkcjonowanie w życiu codziennym. Powinno się je zastosować możliwie najwcześniej po ustaleniu rozpoznania, aby zapobiec powstaniu nieodwracalnych zmian w stawach. Leki te nie zapewniają jednak pełnego wyleczenia – po ich odstawieniu choroba z reguły nawraca. Wyróżnia się LMPCh „niebiologiczne (syntetyczne)” oraz „biologiczne”. Do LMPCh niebiologicznych zalicza się:

• metotreksat
• leflunomid
• sulfasalazynę
• sole złota
• chlorochinę.

Początkowy efekt działania tych leków pojawia się po pewnym czasie, z reguły po 1–2 miesiącach (pełny po upływie 3–6 miesięcy). Metotreksat jest lekiem pierwszego wyboru w RZS, ma on dużą skuteczność i z reguły jest dobrze tolerowany (wiele działań niepożądanych ma charakter przejściowy).
Od kliku lat w leczeniu RZS coraz powszechniej stosuje się tzw. leki biologiczne uzyskiwane za pomocą technik inżynierii genetycznej, które skierowane są przeciwko czynnikom zaangażowanym w proces zapalny. Wyróżnia się kilka typów leków biologicznych, zależnie od ich docelowego miejsca działania (m.in. TNF, Il-1, Il-6, limfocyty T lub B).
W leczeniu RZS najczęściej stosuje się:

• adalimumab
• etanercept
• infliksymab
• certolizumab
• golimumab
• abatacept
• tocilizumab
• rytuksymab.

Efekt działania tych leków jest zauważalny nieco szybciej, najczęściej w ciągu 2–6 tygodni. Mogą być stosowane osobno lub w skojarzeniu z lekami syntetycznymi (najczęściej z metotreksatem). Leki biologiczne są zarezerwowane dla pacjentów, u których nie udaje się uzyskać odpowiedniej kontroli choroby mimo stosowania maksymalnych tolerowanych dawek leków syntetycznych, rzadziej jako wstępne leczenie osób z dużą aktywnością choroby i czynnikami złego rokowania.
Glikokortykosteroidy szybko zmniejszają objawy zapalenia stawów i hamują proces ich niszczenia, dlatego często stosuje się je na początku choroby (zanim zacznie działać podstawowy LMPCh) oraz w jej zaostrzeniach. Ze względu na wiele działań niepożądanych powinno się dążyć do jak najszybszego zmniejszenia dawki steroidu i stosowania go przez jak najkrótszy czas. Steroidy można również podawać bezpośrednio do wnętrza chorego stawu (zobacz: Prednizolon, Metyloprednizolon).
Niesteroidowe leki przeciwzapalne – zmniejszają objawy zapalenia stawów, ale nie hamują postępu choroby, dlatego stosowane są wyłącznie jako leki wspomagające w walce z bólem i sztywnością stawów. Wykazują wiele działań ubocznych, takich jak krwawienie z przewodu pokarmowego, uszkodzenie nerek i zwiększone ryzyko wystąpienia chorób serca. Nigdy nie bierz więcej niż jednego leku z tej grupy i nie przekraczaj zaleconych dawek.
Zobacz wybrane leki z tej grupy: Diklofenak, Ibuprofen, Ketoprofen, Naproksen, Nimesulid
Leki przeciwbólowe, takie jak paracetamol i opioidy, stosuje się, jeśli mimo pełnego leczenia podstawowego utrzymują się dolegliwości bólowe.

Leczenie niefarmakologiczne

U wszystkich chorych oprócz stosowania leków bardzo ważne są:

• wsparcie psychiczne – pamiętaj, że choroba, która często wiąże się z bólem i niesprawnością, może również wywoływać frustrację, poczucie uzależnienia od innych, a nawet depresję, dlatego nie wahaj się szukać wsparcia psychicznego u bliskich oraz w poradniach specjalistycznych; niektóre metody (np. biofeedback i terapia behawioralna) są bardzo efektywne w kontrolowaniu objawów choroby i poprawiają samoocenę
• odpoczynek – zmęczenie jest częstym objawem RZS, zwłaszcza w jej aktywnym okresie; pozwól sobie na odpoczynek – krótkie drzemki w ciągu dnia pomogą Ci odzyskać energię i dają ulgę chorym stawom
• ćwiczenia – chorzy na RZS często rezygnują z jakiejkolwiek aktywności fizycznej, co prowadzi do zmniejszenia ruchomości stawów, przykurczów i osłabienia siły mięśniowej; regularna aktywność fizyczna zapobiega niektórym niekorzystnym zmianom w stawach, a nawet je odwraca; wskazane są ćwiczenia zwiększające zakres ruchu i wzmacniające mięśnie (pomogą zachować ruchomość i stabilność stawów) oraz ćwiczenia poprawiające ogólną wydolność (np. chodzenie, pływanie, jazda na rowerze); program ćwiczeń powinien być opracowany przez rehabilitanta i dopasowany indywidualnie do każdego pacjenta, zależnie od stopnia zaawansowania choroby, kondycji danej osoby i współistniejących chorób
  
  

  Ważne

  Od ćwiczeń fizycznych należy się wstrzymać w trakcie zaostrzenia objawów choroby; pamiętaj, że im wcześniej zaczniesz ukierunkowaną rehabilitację, tym łatwiej będzie zapobiec zniekształceniu i niesprawności stawów.
• fizykoterapia – różne techniki, takie jak krioterapia, ultradźwięki, masaże i balneoterapia, pomagają zmniejszyć ból i zapalenie stawów oraz rozluźnić układ mięśniowy; ich zastosowanie wymaga dokładnej oceny stanu zdrowia i rozważenia ewentualnych przeciwwskazań
• zaopatrzenie ortopedyczne pomaga odciążyć chore stawy i poradzić sobie z niesprawnością – należą do niego laski, kule, chodziki, fotele inwalidzkie pomagające w poruszaniu się, stabilizatory na ręce, kolana i stawy skokowe (tzw. ortezy) pomagające utrzymać prawidłowe położenie stawów, wkładki ortopedyczne do butów poprawiające budowę stopy i odciążające stawy nośne przy chodzeniu
• dostosowanie otoczenia do niesprawności, np. specjalnie dostosowane sprzęty kuchenne, meble, uchwyty pomagające przy wstawaniu, przystosowany samochód – pomogą wykonywać czynności życia codziennego
• odpowiednia dieta – chodzi tu o utrzymanie prawidłowej masy ciała; unikaj zarówno nadwagi i otyłości (które zwiększają obciążenie stawów oraz przyspieszają rozwój miażdżycy), jak i niedożywienia (które osłabia organizm i prowadzi do zaników mięśni); ważne jest również dostarczenie kościom odpowiedniej ilości wapnia i witaminy D, gdyż RZS znacznie przyspiesza rozwój osteoporozy
• zaprzestanie palenia, które zwiększa ryzyko zachorowania i ciężkiego przebiegu choroby.

Leczenie miejscowe

Leczenie miejscowe reumatoidalnego zapalenia stawów dotyczy bezpośrednio zajętego stawu.
Wykonuje się:

• punkcję stawu w celu odbarczenia go z nagromadzonego płynu zapalnego i podania do wnętrza leków przeciwzapalnych (steroidów)
• zabiegi usuwające zmienioną błonę maziową (tzw. synowektomie) – są różne sposoby ich wykonywania: chirurgiczne, chemiczne (poprzez podanie substancji niszczącej błonę maziową) lub z użyciem radioizotopu
• różnego rodzaju zabiegi korekcyjno-rekonstrukcyjne, mające na celu poprawę budowy i funkcjonowania zniekształconych stawów
• endoprotezowanie, czyli zastępowanie zniszczonego stawu sztuczną protezą
• artrodezę, polegającą na całkowitym usztywnieniu stawu, dzięki czemu eliminuje się ból
• odbarczanie zespołu cieśni kanału nadgarstka, który często towarzyszy RZS.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie RZS?

Obecnie wyleczenie RZS, czyli brak choroby bez konieczności stosowania leków, zdarza się bardzo rzadko. Zazwyczaj po odstawieniu LMPCh choroba nawraca. Dostępne metody leczenia coraz częściej pozwalają na uzyskanie remisji choroby i normalne funkcjonowanie. Niestety u części pacjentów (ok. 10–20%) pomimo leczenia choroba ulega nasileniu. Do remisji często dochodzi u kobiet w ciąży, choroba najczęściej ulega jednak zaostrzeniu w ciągu 3 miesięcy po porodzie.
RZS nadal związane jest z częstym ograniczeniem sprawności – szacuje się, że po 5 latach zdolność do pracy traci około połowa chorych, a po 10 latach prawie wszyscy. Chorzy żyją kilka lat krócej w porównaniu z populacją ogólną, głównie z powodu powikłań miażdżycy. Prawdopodobnie dzięki wcześniejszemu wykrywaniu RZS i coraz skuteczniejszemu leczeniu statystyki te w przyszłości ulegną poprawie.

Co należy robić po zakończeniu leczenia?

RZS jest chorobą przewlekłą, wymagającą stałej kontroli reumatologicznej. Na początku choroby oraz w okresie jej zaostrzeń konieczne są częste wizyty u lekarza (średnio co 1–3 miesiące), aby ustalić odpowiednie dawki leków i uzyskać remisję choroby. W stabilnym okresie wizyty mogą być rzadsze (z reguły co pół roku).
Aktywność oraz postęp choroby ocenia się na podstawie stopnia nasilenia objawów klinicznych (liczba zajętych stawów, ocena nasilenia bólu, skale oceniające jakość życia) oraz wyników badań laboratoryjnych (OB, CRP, morfologia krwi) i obrazowych (RTG rąk i stóp). Ważne jest również wykrywanie działań niepożądanych leków, m.in. ocena funkcji nerek, wątroby i szpiku kostnego, oraz okresowe badania w kierunku chorób współistniejących (USG jamy brzusznej, RTG klatki piersiowej, mammografia, kontrola ginekologiczna). Ze względu na przyspieszony rozwój miażdżycy konieczna jest ocena ryzyka sercowo-naczyniowego, a w razie konieczności odpowiednia profilaktyka i leczenie.
Trzeba również pamiętać o odpowiednio wczesnym leczeniu osteoporozy, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia złamań kości. Oprócz wizyt u reumatologa pacjent powinien uczestniczyć w ukierunkowanych zajęciach rehabilitacyjnych i wykonywać zalecone ćwiczenia w domu.

Co robić, aby uniknąć zachorowania na reumatoidalne zapalenie stawów?

Niestety, obecnie nie można zapobiec wystąpieniu RZS, ale odpowiednio wczesne wykrycie i leczenie choroby pozwala na coraz częstsze uzyskanie długotrwałej remisji.

http://reumatologia.mp.pl/choroby/63732,reumatoidalne-zapalenie-stawow