piątek, 30 stycznia 2015

ortezy kręgosłupa, pleców, rąk, nóg

Orteza to rodzaj aparatu ortopedycznego, który pełni podobną funkcję, jak gips - utrzymuje staw w jednej, stałej pozycji. Ponadto ortezy są lekkie i ułatwiają poruszanie się. To cechy, których gips nie posiada, dlatego ortezy często są dla niego alternatywą. Jakie są rodzaje, funkcje i zastosowania ortez? Kiedy gips można zastąpić ortezą?
Orteza to rodzaj stabilizatora, który, podobnie jak gips, utrzymuje staw w jednej, stałej pozycji. Element usztywniający w ortezach stanowią poduszki powietrzne, które znajdują się między warstwami tkaniny, a ich miękkie brzegi chronią skórę przed otarciami. Nowoczesne ortezy są wykonane z materiałów, które przepuszczają powietrze i pozawalają na szybsze odprowadzenie wilgoci. Ponadto, dzięki działaniu kompresyjnemu, podnoszą i utrzymują stałą temperaturę wokół danego stawu. Ortezy produkowane są w kilku rozmiarach, w związku z tym bez problemu można dobrać ten odpowiedni. Wyróżnia się trzy rodzaje ortez - sztywne, półsztywne oraz elastyczne.
Podstawową funkcją ortezy jest stabilizacja stawów kończyn i grup mięśni. Dzięki niej możliwe jest unieruchomienie chorego stawu, odciążenie go oraz korygowanie niewłaściwej pozycji ciała. W związku z tym ortezy mogą być używane nie tylko przy urazach, np. skręceniach stawów skokowych czy zerwaniu ścięgna Achillesa, lecz także przy dysfunkcjach neurologicznych, chorobach reumatycznych, jak również po zabiegach operacyjnych.

 

Rodzaje ortez, ich funkcje i zastosowanie

1. Ortezy kręgosłupa
  • odcinek szyjny kręgosłupa - do tej grupy zalicza się kołnierze ortopedyczne, które są stosowane przy podejrzeniu urazu kręgosłupa. Kołnierze stosuje się także m.in. w leczeniu schorzeń mięśni szyi i w zmianach zwyrodnieniowych szyjnego odcinka kręgosłupa
  • odcinek piersiowy kręgosłupa - do tej grupy zalicza się korektory postawy, takie jak prostotrzymacze i ósemkowe pasy obojczykowe. Prostotrzymacze stosuje się u osób, które m.in. garbią się lub mają kifozę. Z kolei pasy obojczykowe są stosowane głównie u osób po ciężkich uszkodzeniach stawu barkowo-obojczykowego
  • odcinek lędźwiowo-krzyżowy kręgosłupa - ortezy, których zadaniem jest stabilizacja tego odcinka kręgosłupa, stosuje się u osób m.in. z zespołem bólowym kręgosłupa lędźwiowego i po złamaniach trzonów kręgów (także w przebiegu osteoporozy).
2. Ortezy kończyn górnych
  • stawu barkowego - ich celem jest ustabilizowanie ramienia w pozycji anatomicznej. Stosuje się je w rekonwalescencji po operacjach w obrębie stawu barkowego, jak również przy przeciążeniach ścięgien i naciągnięciach więzadeł. Profilaktycznie mogą je stosować osoby, które podczas wykonywania ciężkiej pracy fizycznej są narażone na przeciążenie mięśni tej części ciała.
  • stawu łokciowego i przedramienia pozwalają kontrolować regulację kąta zgięcia i wyprostu stawu łokciowego oraz posiadają funkcję blokady kończyny w wyproście. Tego typu ortezy pełną bardzo ważną rolę przy zespołach bólowych typu łokieć tenisisty i golfisty. Znajdują zastosowanie także jako ochrona przed urazami (w tym celu mogą być stosowane np. przez koszykarzy)
  • dłoni i stawu nadgarstkowego - tego typu ortezy wzmacniają słabe i kontuzjowane nadgarstki. Mogą je stosować także osoby zmagające się zespołem cieśni nadgarstka
3. Ortezy kończyn dolnych
  • stawu biodrowego i uda pełnią dwie funkcje: unieruchamiają staw biodrowy i pozwalają kontrolować ruch w jego obrębie. Są stosowane m.in. podczas nauki chodzenia u osób po leczeniu operacyjnym
  • stawu kolanowego i podudzia - są stosowane nie tylko w celu doleczania już uszkodzonej kończyny (kontuzje i stany zapalne stawu kolanowego i podudzia), lecz także w celu profilaktyki urazów, w związku z tym mogą ich używać osoby uprawiające sport
  • stawu skokowego i stopy nie tylko stabilizują i unieruchamiają, lecz także zabezpieczają staw skokowy przed ewentualnymi urazami. Znajdują zastosowanie w rehabilitacji po skręceniach i złamaniach stawu skokowego, zwłaszcza po urazach ścięgna Achillesa, i przy zmianach zwyrodnieniowych stawu skokowego


http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/kregoslup/ortezy-rodzaje-funkcje-i-zastosowanie-ortez_38247.html

fitness dla osób z problemami z kręgosłupem

Zdrowy Kręgosłup Fitness


Ból kręgosłupa to problem, który dotyka coraz większą liczbę osób. Siedzący tryb życia temu nie pomaga. Dlatego też wprowadzamy dla Państwa nowe zajęcia - zdrowy kręgosłup fitness. Spokojne tempo, odpowiednio dobrane ćwiczenia i odpowiednia muzyka czynią te zajęcia atrakcyjnymi dla wszystkich, którzy chcą się zdrowo poruszać, a nie koniecznie przepadają za szybkim tempem i tradycyjnym aerobikiem.

Trening angażuje do pracy cały gorset mięśniowy podtrzymujący kręgosłup. To zestaw ćwiczeń wzmacniających i rozciągających ukierunkowany na mięśnie wewnętrzne, które stabilizują kręgosłup i poprawiają postawę ciała. Obejmuje ćwiczenia rozluźniające i rozciągające, a także równoważne. Opracowany trening ma charakter zarówno profilaktyczny jak i terapeutyczny w zakresie bólu i skrzywień kręgosłupa. Oparty jest na ćwiczeniach rozluźniających, rozciągających, równoważnych i wzmacniających, które w połączeniu z nauką techniki oddychania dają efekt prawidłowej postawy ciała (stabilizacji kręgosłupa). W zajęciach możliwe jest zastosowanie gum gimnastycznych oraz lekkich hantelek.

Dla kogo?
Trening ten to doskonała profilaktyka dla osób z bólami kręgosłupa, skierowany przede wszystkim dla tych, którzy mają pracę siedzącą albo długotrwałą pracę stojącą. Osoby takie mogą odczuwać dyskomfort lub ból w różnych partiach kręgosłupa, ale przede wszystkim w odcinkach: szyjnym lub lędźwiowym. Ćwiczenia te skierowane są dla osób, które chcą poprawić swoją mobilność, zapobiec dysfunkcjom kręgosłupa i dyskopatiom, bądź jeśli są po operacji albo epizodach bólowych i nie chcą doprowadzić do pogorszenia się dolegliwości.

Jakie daje korzyści?
Zdrowy kręgosłup fitness angażuje mięśnie odpowiadające za stabilizację kręgosłupa, rozciąga je i wzmacnia, przez co wpływa na właściwą postawę ciała. Poprawia wydolność mięśni brzucha, pleców i pośladków, a także ruchomość kręgosłupa, rozciąga najważniejsze grupy mięśniowe, przykurczone w wyniku siedzącego trybu życia. Pomaga w wyrobieniu prawidłowej postawy całego ciała i właściwych nawyków ruchowych.
Zdrowy Kręgosłup Fitness to zajęcia, które pokocha Twój kręgosłup!
 

wtorek, 20 stycznia 2015

Złamanie kręgosłupa szyjnego, piersiowo-lędźwiowego

Złamania kręgosłupa, pomimo ogromnej zmienności indywidualnej uzależnionej m.in. od mechanizmu i energii urazu, wieku itp. wykazują pewną powtarzalność, to znaczy można sklasyfikować w kilkudziesięciu grupach. Aby ustalić stopnień niestabilności kręgosłupa i ujednolicić postępowanie wprowadzono szereg klasyfikacji urazów.




Odcinek szyjny

W odcinku szyjnym ocena stopnia ciężkości i rodzaju urazu bywa bardzo trudna. Generalnie złamania w tym odcinku dzieli się na złamania kompleksu C1/C2 (szczytowe) oraz poniżej kręgu C2. Spośród wszystkich złamań C1/C2 można wyróżnić kilka typowych, jak złamanie łuku C1 (Jeffersona), złamanie węziny C2 (wisielcze) czy złamanie zęba obrotnika. Klasyfikacja tych rodzajów złamań jest złożona, bierze pod uwagę szereg parametrów. Również w złamaniach poniżej C2 nie ma jednolitej klasyfikacji. Generalnie można podzielić je na zgięciowe, wyprostne i w pozycji neutralnej (kompresyjne), w odróżnieniu od urazów piersiowo-lędźwiowych te ostatnie są najmniej stabilne[1]. W ocenie stabilności poza elementami kostnymi kluczowe znaczenie odgrywają elementy więzadłowe.

Odcinek piersiowo-lędźwiowy

Znacznie bardziej przewidywalne. Przez lata stosowano klasyfikację Denisa, w oparciu o trójkolumnową koncepcję budowy kręgosłupa[2]. Zgodnie z nią, trzon kręgu składa się z kolumny przedniej: przednia połowa trzonu, środkowej: tylna połowa trzonu oraz tylna: cała pozostała tylna część kręgu (nasady, wyrostki stawowe, łuki). W ogromnym przybliżeniu za niestabilne uchodzą te złamania, które dotyczą więcej niż 1 kolumny. Jakkolwiek klasyfikacja Denisa z uwagi na prostotę jest całkiem przydatna nie uwzględnia ona wielu szczególnych przypadków. W roku 1994 wprowadzono klasyfikację Magerla/AO[3]. Wyróżnia ona 25 rodzajów urazów kręgosłupa podzielonych na trzy grupy pod względem mechanizmu urazu. Najczęstsze są złamania typu A (kompresyjne), rzadko przebiegają z porażeniem kończyn i zazwyczaj są stabilne. Złamania typu B czyli zgięciowe są rzadsze, często niestabilne i powodujące uszkodzenie układu nerwowego. Złamania typu C czyli rotacyjne są na szczęście bardzo rzadkie, gdyż zazwyczaj są wyjątkowo niestabilne i często towarzyszą im ciężkie porażenia. Do oceny stopnia uszkodzenia rdzenia kręgowego wprowadzono szereg skal, najpopularniejsza to ASIA (American Spine Injury Association) [4] będąca niewielką modyfikacją skali Frankela[5]. Wstępna ocena neurologiczna w momencie przyjęcia do szpitala według skali ASIA ma decydujące znaczenie rokownicze. Pacjenci z niewielkim uszkodzeniem neurologicznym (ASIA B) mają bardzo duże szanse na całkowite wycofanie się zaburzeń neurologicznych, z kolei rokowanie pacjentów z całkowitym porażeniem (ASIA A) co do powrotu funkcji jest złe.


http://drkregoslup.pl/klasyfikacja-zlaman-kregoslupa/urazy-kregoslupa/klasyfikacja-zlaman-kregoslupa

środa, 14 stycznia 2015

Mydocalm (tabletki) - Tolperisoni hydrochloridum - zastosowanie i działanie lecznicze

Opis rozszerzony leku

Wskazania:

Zmniejszenie sztywności i bólów wywołanych zwiększonym napięciem, przykurczami mięśni szkieletowych. Leczenie zarostowych chorób naczyń (miażdżyca zarostowa tętnic, angiopatia cukrzycowa, zakrzepowo-zarostowe zapalenie naczyń) i zaburzeń związanych z uszkodzeniem unerwienia naczyń (sinica kończyn, chromanie przestankowe). Leczenie wspomagające chorób reumatycznych.

Dawkowanie:

Doustnie. Dawkę i częstotliwość przyjmowania leku ustala lekarz. W przypadku pominięcia dawki nie stosować dawki podwójnej. Preparat może być stosowany w terapii długotrwałej.

Możliwe skutki uboczne:

Działania niepożądane są umiarkowanie nasilone i zwykle przemijają po zmniejszeniu dawki. Często: ból i zawroty głowy, osłabienie mięśniowe. Rzadko: zmęczenie, uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej, nudności, zmęczenie, zmniejszenie ciśnienia tętniczego, reakcje nadwrażliwości. Lek stosowany zgodnie z zaleceniami nie wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługiwania urządzeń mechanicznych w ruchu.

Poinformuj lekarza:

Gdy masz nadwrażliwość na lek, nużliwość mięśni (choroba charakteryzująca się nadmierną męczliwością mięśni). Gdy przyjmujesz inne leki zmniejszające napięcie mięśniowe, niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Ponadto należy poinformować lekarza o wszystkich ostatnio przyjmowanych lekach, nawet tych dostępnych bez recepty. Jeśli jesteś lub przypuszczasz, że jesteś w ciąży, a także gdy karmisz piersią. W ciąży stosuje się wyłącznie w przypadku, gdy korzyści dla matki przewyższają ryzyko dla płodu. Nie należy stosować w okresie karmienia piersią.

Preparaty dostępne w sprzedaży:

Mydocalm, 50mg, tabletki powlekane, (import równoległy) 30 szt.Mydocalm, 50mg, tabletki powlekane, (import równoległy), 30 sztMydocalm, tabletki powlekane, 50 mg, 30 szt

Preparaty podobne:

Tolperis, tabletki powlekane, 50 mg, 30 szt

poniedziałek, 12 stycznia 2015

NLPZ a nadciśnienie, niesteroidowe leki przeciwzapalne

Szacuje się, że ponad 40 proc. Polaków powyżej 65. roku życia cierpi na nadciśnienie tętnicze. Tylko u 1/3 uzyskuje się pozytywne rezultaty farmakoterapii.

Jednym z powodów niskiej skuteczności terapii nadciś­nienia jest ryzyko potencjalnych interakcji lekowych. Z taką sytuacją mamy do czynienia, np. gdy pacjent leczony na nadciśnienie przyjmuje niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ).

Interakcje

Zażywanie NLPZ w trakcie terapii hipotensyjnej może przyczynić się do częściowego zmniejszenia skuteczności leków stosowanych w nadciśnieniu tętniczym. Duże znaczenie ma także dawka i czas przyjmowania NLPZ. Im wyższa dawka leku i dłuższe leczenie, tym bardziej prawdopodobny jest wzrost ciśnienia krwi.
Najczęściej w interakcje z NLPZ wchodzą leki moczopędne, inhibitory konwertazy angiotensyny, beta-blokery i blokery receptorów angiotensyny II. Natomiast antagoniści kanału wapniowego i działające ośrodkowo leki obniżające ciśnienie wykazują mniejszą tendencję do wchodzenia w tego typu reakcje.
Podobnie leki z grupy NLPZ w różnym stopniu wpływają na obniżenie skuteczności leków hipotensyjnych. W jednym z badań stwierdzono, że indometacyna zmniejszała hipotensyjne działanie enalaprilu o niemal 50 proc., podczas gdy nie miała prawie żadnego wpływu na działanie nifedipiny. Indometacyna, naproksen i piroksikam znacznie wpływają na wartość ciśnienia krwi, zaś niskie dawki aspiryny (< 250 mg/dzień) bardzo słabo. Pacjenci w podeszłym wieku oraz z niewydolnością serca mogą być bardziej wrażliwi na powyższe interakcje.

Zalecenia

Mimo że całkowity wzrost ciśnienia wynikający ze wspólnego podania leków hipotensyjnych z NLPZ zazwyczaj wynosi do 10 mmHg, zachodząca interakcja może spowodować obniżenie o 50 proc. skuteczności leków na nadciś­nienie i znieść ich pozytywny efekt nasercowy. Regularne przyjmowanie NLPZ przez krótki okres (poniżej dwóch tygodni) nie stwarza ryzyka powstania klinicznie istotnego wzrostu ciśnienia krwi. Natomiast nawet krótkotrwałe przyjmowanie NLPZ może spowodować zaostrzenie niewydolności serca.
Leki moczopędne, inhibitory konwertazy angiotensyny, beta-blokery i blokery receptorów angiotensyny II wchodzą częściej w interakcje z NLPZ niż antagoniści kanału wapniowego i leki działające ośrodkowo. Zatem dla pacjentów stosujących przewlekle NLPZ i potrzebujących włączenia leków obniżających ciśnienie zaleca się stosowanie leków hipotensyjnych o niższym ryzyku interakcji z NLPZ.
Rozważenie alternatywnych leków przeciwbólowych, takich jak paracetamol, tramadol czy opioidowe leki przeciwbólowe, może być niezbędne u pacjentów wymagających środków analgetycznych, przy jednoczesnym braku możliwości zmiany stosowanych przez nich leków przeciwnadciśnieniowych.


http://www.nazdrowie.pl/artykul/nlpz-a-nadcisnienie

piątek, 9 stycznia 2015

Nokia Lumia 730 dual sim

W listopadzie 2014 r. kupiłam sobie telefon Nokia Lumia 730 dual sim. Chciałam przetestować sprzęt Nokii, ponieważ wcześniej miałam telefony z Androidem. Nie żałuję tego zakupu. Przez pierwsze dni musiałam się przestawiać na system Windows Phone. Uważam, że ten telefon jest bardzo dobry, nie sprawia kłopotów, nie zacina się. Wszystko działa bez zarzutu. Na telefon można wgrać wiele aplikacji. Aparat fotograficzny robi zdjęcia dobrej jakości. Według mnie telefon jest dopracowany, nie ma problemów z tym sprzętem. Wcześniej miałam telefon Samsung i według mnie wygrywa Nokia. Wszystko działa bez problemu. W pudełku znajduje się tylko telefon, ładowarka i papierki-jak ktoś słucha muzyki, to musi kupić słuchawki, jak ktoś chce podłączyć telefon do komputera, to musi zainwestować w kabel USB. Na szczęście to nie są jakieś straszne koszty. Moim zdaniem warto wyłożyć pieniądze na ten telefon. Uważam, że Nokia Lumia 730 działa lepiej niż Samsungi z Androidem.

poniedziałek, 5 stycznia 2015

aspiryna, kwas acetylosalicylowy, nlpz

Aspiryna zrobiła jedną z najbardziej błyskotliwych karier w farmakologii XX wieku. Bez wahania leczymy aspiryną ból, gorączkę, a nawet kaca. Mimo że jest to jednoskładnikowy, bardzo prosty lek (oparty na kwasie acetylosalicylowym), naukowcy wciąż znajdują jego nowe zastosowania. 
Aspiryna znana jest od lat. Przeciwbólowe właściwości kory wierzby (cortex salix) doceniał już Hipokrates i średniowieczne zielarki. Z czasem surowiec ten stał się bardzo cenny dla przemysłu lekkiego i na całe wieki zaprzestano wykorzystywania go do celów leczniczych. Triumfalny powrót soku z wierzby na łono farmakologii sprowokował Napoleon. Gdy podczas jego morskiej blokady Europy ustał import chininy, najpopularniejszego wtedy środka przeciwgorączkowego, przypomniano sobie o wierzbowej korze. Pozyskiwanie na szerszą skalę jej aktywnego składnika, kwasu salicylowego, rozpoczęto w 1874 r., ale z powodu niedobrego smaku i drażniącego wpływu na błony śluzowe nie stosowano go chętnie. Gdy jednak w 1899 r. Feliks Hoff-mann uzyskał stabilną i czystą pochodną kwasu salicylowego, czyli kwas acetylosalicylowy (ASA), niemiecka firma Bayer opatentowała go pod nazwą aspiryna.

Aspiryna - fenomen w tabletce

Podobnie jak prawie wszystkie leki w owym czasie, aspiryna była początkowo produkowana w formie proszku. Na przełomie wieków zmieszano go ze skrobią i uzyskano łatwo rozpuszczalne w wodzie tabletki. To przyczyniło się do wzrostu popularności kwasu acetylosalicylowego tak wśród lekarzy, jak i pacjentów. Medycy docenili gwarancję precyzyjnie odmierzanych dawek, zaś chorzy - obniżenie ceny dzięki zredukowaniu o połowę kosztów produkcji. Wkrótce okazało się, że kwas acetylosalicylowy można z powodzeniem zastosować w terapii zapalenia opłucnej, migdałków i pęcherza moczowego. Pomaga także w leczeniu bólów stawów i dolegliwości reumatycznych, w przypadkach gruźlicy, rzeżączki oraz w zwalczaniu dny moczanowej. Do dziś zaleca się go w dużych dawkach przy przewlekłym reumatoidalnym zapaleniu stawów, bólach kręgosłupa, migrenach. Przez niemal cały wiek XX było oczywiste, że aspiryna jest skuteczna, nie znano jednak mechanizmów jej działania. Niektóre jej sekrety udało się wyjaśnić dopiero w latach 80. i 90.
Ważne
Ważne
Nie ma leków idealnych. Również aspiryna nim nie jest. Dość szybko okazało się, że stosowanie dużych dawek ASA może wywoływać niebezpieczne skutki uboczne, m.in. uszkodzenia błony śluzowej żołądka, astmę aspirynową, śródmiąższowe zapalenie nerek lub wątroby. W USA na skutek krwawienia lub pęknięcia wrzodów żołądka wywołanych regularnym zażywaniem dużych dawek aspiryny trafia co roku do szpitali ok. 100 tysięcy osób, a niemal jedna piąta umiera. Kwas acetylosalicylowy jest absolutnie niewskazany dla dzieci poniżej 12. roku życia, ponieważ bywa przyczyną groźnego w skutkach zespołu Rey’a (poważne zaburzenia neurologiczne).
Aspiryna nie pomoże np. przy bólach kurczowych, czyli w przypadku dolegliwości menstruacyjnych. Może wręcz nasilić krwawienie.

Jak działa aspiryna?

W każdej komórce organizmu bezustannie zachodzą procesy chemiczne. Jeśli otaczająca ją błona zostanie uszkodzona, uwalnia się jeden z nienasyconych kwasów tłuszczowych - arachidonowy. Za pomocą enzymu o nazwie cyklooksygenaza jest on natychmiast przekształcany w prostaglandyny (uwalniane zarówno pod wpływem bodźców mechanicznych jak i chemicznych). Substancje te alarmują organizm o zniszczeniach w komórkach, biorą udział m.in. w przekazywaniu bólu oraz powstawaniu stanów zapalnych i gorączki. Kwas acetylosalicylowy potrafi zahamować proces wydzielania cyklooksygenazy, a tym samym zatrzymuje uwalnianie prostaglandyn. Dlatego tak świetnie sprawdza się jako środek przeciwzapalny i przeciwbólowy. To jednak nie koniec jego możliwości. Otóż prostaglandyny powstają w wielu miejscach w organizmie i wszędzie w proces hamowania ich działania może włączyć się aspiryna. Dzięki temu potrafi np. zapobiegać krzepnięciu krwi. Gdy dochodzi do aktywacji jej płytek (trombocytów), których zadaniem jest naprawa wszelkich uszkodzeń naczyń krwionośnych, uwalnia się związek o strukturze zbliżonej do prostaglandyn, zwany tromboksanem A2. To właśnie on rozpoczyna proces krzepnięcia. Do jego syntezy dochodzi również w wyniku przemian kwasu arachidonowego pod wpływem cyklooksygenazy. Kwas acetylosalicylowy, hamując aktywność tego enzymu, nie dopuszcza do powstania tromboksanu A2. Jednorazowy kontakt trombocytu z kwasem acetylosalicylowym hamuje wytwarzanie tromboksanu przez płytkę krwi do końca jej życia (ok. 8 dni). Ostatnio odkryto kolejne pole działania aspiryny. Z badań wynika, że w czasie radioterapii pośrednio dochodzi do zwiększenia produkcji prostaglandyn, które osłabiają układ odpornościowy w walce z komórkami nowotworowymi. Kwas acetylosalicylowy zatrzymuje ten proces i przywraca normalny tryb pracy układu immunologicznego, może zatem okazać się pomocny w zwalczaniu raka przez organizm.

Zastosowania aspiryny

Kwas acetylosalicylowy potrafi zapobiegać i łagodzić skutki wielu chorób cywilizacyjnych.
  • Do najgroźniejszych zalicza się schorzenia sercowo-naczyniowe, np. miażdżycę tętnic wieńcowych i zawał mięśnia sercowego. Regularnie przyjmowany kwas acetylosalicylowy hamuje powstawanie zakrzepów, które mogą zamknąć światło tętnicy. Tym samym niemal o połowę zmniejsza ryzyko wystąpienia zawału. W dużej dawce pomaga też w trakcie zawału (zmniejsza śmiertelność nawet o 23 proc.).
  • Powinni go także zażywać pacjenci z atakami przejściowego niedokrwienia, czego efektem może być udar mózgu.
  • Kwas acetylosalicylowy jest również pomocny w III trymestrze ciąży. U co dziesiątej kobiety dochodzi wtedy do nagłego wzrostu ciśnienia i tzw. stanu przedrzucawkowego. Nieleczony, prowadzi czasem do wystąpienia rzucawki, która może być niebezpieczna dla matki i dziecka. Przyczyną nieprawidłowości jest zachwianie równowagi pomiędzy różnymi rodzajami prostaglandyn, zaś kwas acetylosalicylowy potrafi tę równowagę przywrócić.
  • Aspirynę stosuje się również w zapobieganiu powikłaniom cukrzycy. Jednym z nich jest zasklepianie się drobnych naczyń wieńcowych. Jeśli do tego procesu (zwanego mikroangiopatią) dojdzie w obrębie siatkówki oka, można utracić wzrok. Okazało się, że przyjmując aspirynę przez rok, udaje się zmniejszyć to zagrożenie nawet o 50 proc.
  • Z cennych właściwości kwasu acetylosalicylowego korzystają również chirurdzy, ponieważ dzięki niemu ryzyko rozwoju zakrzepicy żylnej oraz zatoru płucnego po operacjach może być zredukowane do połowy, natomiast po zabiegach omijających (tzw. by-pass) o tyle samo zmniejsza się niebezpieczeństwo zamknięcia nowego naczynia krwionośnego.


http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/domowa-apteczka/aspiryna-wszechstronny-lek-na-bol-goraczke-miazdzyce-i-migrene_34009.html

niedziela, 4 stycznia 2015

Naproksen-opis leku

Naproksen (opis profesjonalny)

Działanie

Niesteroidowy lek przeciwzapalny (NLPZ), pochodna kwasu propionowego o działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. Działanie leku polega głównie na hamowaniu cyklooksygenaz: (1) konstytutywnej (COX-1), odpowiedzialnej za syntezę prostaglandyn spełniających funkcje fizjologiczne; (2) indukowalnej (COX-2), odpowiedzialnej za syntezę prostaglandyn prozapalnych w miejscu zapalenia. Hamuje agregację płytek krwi (słabiej i krócej niż kwas acetylosalicylowy). Po podaniu p.o. wchłania się szybko; dostępność biologiczna wynosi ok. 95%. Maks. stężenie we krwi osiąga 1 h po podaniu; t1/2 we krwi wynosi średnio 13 h (10–20 h). Stężenie stacjonarne osiąga po 4–5 dawkach. Wiąże się z albuminami w 99%. Niemal 95% leku wydalane jest z moczem w postaci niezmienionej jako naproksen, 6-demetylonaproksen lub w postaci ich metabolitów. t1/2 u dzieci w wieku 5–16 lat jest podobny jak u dorosłych. Nie przeprowadzono badań farmakokinetycznych u dzieci do 5. rż.

Wskazania

RZS, choroba zwyrodnieniowa stawów, młodzieńcze reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa i inne seronegatywne spondyloartropatie, zapalenie ścięgien i kaletek maziowych. Ostry napad dny moczanowej. Można stosować również jako lek przeciwbólowy w bólach o niewielkim lub umiarkowanym nasileniu, np. w bolesnym miesiączkowaniu, bólach głowy, bólu pleców, a także w celu obniżania gorączki.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na naproksen, kwas acetylosalicylowy i inne NLPZ, prowadząca do wystąpienia astmy, alergicznego nieżytu lub polipów nosa, perforacja lub krwawienia z przewodu pokarmowego (w tym po zastosowaniu NLPZ), choroba wrzodowa żołądka i/lub dwunastnicy czynna lub w wywiadzie, ciężka niewydolność wątroby, nerek lub serca, III trymestr ciąży, skaza krwotoczna. Stosować ostrożnie u osób w podeszłym wieku, z zaburzeniem czynności nerek lub wątroby, u osób z czynnikami ryzyka powikłań kardiologicznych (nadciśnienie tętnicze, hiperlipidemia, cukrzyca, zaburzenia krążenia obwodowego, palenie tytoniu), astmą oskrzelową lub chorobami alergicznymi. Podczas długotrwałego stosowania należy okresowo kontrolować czynność nerek i morfologię krwi oraz wykonywać badania okulistyczne. W przypadku wystąpienia objawów uszkodzenia wątroby należy zaprzestać podawania naproksenu. Część ekspertów przyjmuje, że NLPZ mogą zwiększać ryzyko wystąpienia incydentów zakrzepowych, zawału serca lub udaru mózgu, które mogą prowadzić do zgonu; ryzyko to może zwiększać się podczas długotrwałego stosowania i u osób z chorobą serca; krótkotrwałe stosowanie w leczeniu ostrego bólu prawdopodobnie nie zwiększa ryzyka wystąpienia działań niepożądanych ze strony układu sercowo-naczyniowego, zwłaszcza jeżeli lek jest stosowany w małej dawce; nie zaleca się jednak ich stosowania w leczeniu bólu pooperacyjnego u chorych po operacji pomostowania tętnic aortalno-wieńcowych. U osób otrzymujących NLPZ poważne działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego (krwawienia, owrzodzenia i perforacja żołądka i jelit) mogą wystąpić w każdym momencie podczas leczenia i mogą nie być poprzedzone żadnymi objawami; ryzyko wystąpienia krwawienia zwiększa się wraz z wydłużaniem czasu leczenia. NLPZ mogą niekorzystnie wpływać na płodność u kobiet; działanie to jest przemijające i ustępuje po zakończeniu terapii. U dzieci do 2. rż. nie badano skuteczności i bezpieczeństwa stosowania naproksenu.

Interakcje

Ponieważ lek silnie wiąże się z albuminami, może wypierać inne leki z tych połączeń; zachować szczególną ostrożność podczas równoległego podawania doustnych leków przeciwzakrzepowych, pochodnych sulfonylomocznika, sulfonamidów i hydantoiny. Nie stosować w skojarzeniu z innymi NLPZ ze względu na zwiększone ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Glikokortykosteroidy zwiększają ryzyko wystąpienia krwawienia z przewodu pokarmowego. Zwiększa stężenie litu i metotreksatu. Może nasilać nefrotoksyczność cyklosporyny. Stosowanie równolegle z chinolonami przeciwbakteryjnymi zwiększa ryzyko wystąpienia drgawek. Może osłabiać działanie hipotensyjne propranololu i α-adrenolityków. Osłabia działanie leków moczopędnych. Stosowanie równolegle z glikozydami nasercowymi może prowadzić do nasilenia niewydolności serca. Cholestyramina opóźnia wchłanianie leku, nie wpływając na całkowitą ilość wchłoniętego leku. Leki zobojętniające sok żołądkowy mogą wpływać na wchłanianie naproksenu. Probenecyd zwiększa stężenie naproksenu we krwi. Naproksen osłabia działanie mifeprystonu; nie należy go stosować do 12 dni po podaniu mifeprystonu. Spożywanie alkoholu i palenie tytoniu zwiększa ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.

Działania niepożądane

Przewód pokarmowy: zaparcia, zaburzenia dyspeptyczne, bóle brzucha, nudności, niestrawność, biegunka, zapalenie jamy ustnej, rzadziej zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych i zaburzenia czynności wątroby, żółtaczka, krwawienia z przewodu pokarmowego, perforacje, owrzodzenia, wymioty. Ponadto: bóle i zawroty głowy, rumień, obrzęki, duszność, kołatanie serca, upośledzenie czynności nerek (zapalenie kłębuszków nerkowych, krwiomocz, hiperkaliemia, śródmiąższowe zapalenie nerek, zespół nerczycowy, martwica brodawek nerkowych, niewydolność nerek), agranulocytoza, granulocytopenia, leukopenia, małopłytkowość, eozynofilia, bóle i osłabienie mięśni, zaburzenia koncentracji, złe samopoczucie i depresja, zaburzenia snu, bezsenność, łysienie, zapalenie skóry, osutka, uszkodzenie słuchu, niewydolność serca, eozynofilowe zapalenie płuc, reakcje anafilaktyczne, gorączka i dreszcze. Przedawkowanie objawia się sennością, niestrawnością, zaburzeniami dyspeptycznymi i wymiotami. Brak antidotum i leczenia swoistego. Stosować leczenie objawowe oraz płukanie żołądka i podawanie węgla aktywowanego. Hemodializa nie jest skuteczna.

Ciąża i laktacja

Kategoria B; w okresie okołoporodowym – D. W I i II trymestrze ciąży stosować wyłącznie w razie zdecydowanej konieczności. Nie stosować w III trymestrze ciąży i okresie karmienia piersią.

Dawkowanie

P.o. W chorobach reumatycznych dorośli zwykle 250 mg 2 ×/d, w razie potrzeby 750–1000 mg/d. W przypadku przewlekłego podawania dawkę można zwiększać lub zmniejszać w zależności od stanu klinicznego (w celu osiągnięcia silniejszego działania, w przypadku dobrej tolerancji można podawać do 1,5 g/d w daw. podz.). W ataku dny moczanowej pierwsza dawka 750 mg, a następnie 250 mg co 8 h. W zapaleniu ścięgien, kaletek maziowych, bolesnym miesiączkowaniu i innych postaciach bólu początkowo 500 mg, następnie 250 mg co 6–8 h (nie przekraczać dawki 1,25 g/d). Dzieci po 3. rż. w młodzieńczym przewlekłym zapaleniu stawów zwykle 2,5-5 mg 1 ×/d, maks. 10 mg/kg mc./d w 2 daw. podz. P.r. Dorośli. Doraźnie w razie zwalczania bólu 1 czopek (500 mg), a następnie w razie potrzeby czopek (250 mg) co 6–8 h, maks. 1,5 g/d. W chorobach reumatycznych i bólach przewlekłych 500 mg/d (2 ×/d czopek 250 mg). W ostrych stanach można krótkotrwale zwiększyć dawkę do 1000 mg/d. W ostrym napadzie dny doraźnie 750–1000 mg (2 czopki po 500 mg lub jeden po 250 i jeden po 500 mg), następnie 250 mg co 8 h. Dzieci po 2. rż. w młodzieńczym RZS 10 mg/kg mc./d w 2 daw. podz. Miejscowo w postaci żelu wcierać w bolące miejsca 2–6 ×/d.

Uwagi

Działania niepożądane związane ze stosowaniem naproksenu mogą ograniczać zdolność do prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Preparaty na rynku polskim zawierające naproksen

http://bazalekow.mp.pl/leki/doctor_subst.html?id=593

sobota, 3 stycznia 2015

Zasady stosowania opioidów w przewlekłym bólu nienowotworowym w Polsce

Skrót: BPNN – ból przewlekły nienowotworowy
Wprowadzenie Stosowanie opioidów w uśmierzaniu bólu ostrego, w tym także pooperacyjnego, nie budzi żadnych kontrowersji. Dowiedziono, że skuteczne uśmierzanie bólu zmniejsza częstość powikłań okołooperacyjnych, obniża koszty leczenia, skraca czas pobytu w szpitalu, a także zapobiega występowaniu przetrwałego bólu pooperacyjnego.[1,2] Według Światowej Organizacji Zdrowia z 1986 roku stosowanie opioidów zapewnia skuteczną ulgę w dolegliwościach bólowych u 75–90% chorych na nowotwory i poprawia jakość życia.[2] Warto zaznaczyć, że w większości przypadków osiąga się dobry efekt przeciwbólowy, podając lek doustnie lub przezskórnie.[3] Po długim czasie stosowania opioidu może wystąpić tolerancja na lek, z czym wiąże się konieczność zwiększania dawki dla utrzymania efektu terapeutycznego. Mogą też wystąpić objawy uzależnienia fizycznego, szczególnie wtedy gdy po skutecznym zabiegu neurodestrukcyjnym (np. po neurolizie splotu trzewnego u chorego na raka trzustki) czy po radioterapii dolegliwości bólowe znacznie się zmniejszą i można zredukować dawkę stosowanego opioidu. Ponadto mogą wystąpić objawy niepożądane, zwłaszcza zaparcie i nadmierna sedacja. Wymienione problemy zazwyczaj nie stanowią przeszkody w skutecznym leczeniu bólu; co więcej – w grupie chorych na nowotwór nie obserwuje się uzależnienia psychicznego. Bariery w stosowaniu opioidów wynikają przede wszystkim z ryzyka:[4]
1) nadużywania leku
2) niewłaściwego stosowania leku (sprzedawanie leku lub recept, poszukiwanie możliwości i uzyskiwanie dodatkowych recept od wielu lekarzy, przyjmowanie danej postaci leku niezgodnie z przeznaczeniem [np. wdychanie przez nos, wstrzykiwanie])
3) lęku przed uzależnieniem psychicznym (dążenie do niekontrolowanego przyjmowania danej substancji w celu uzyskania związanych z tym skutków pozytywnych lub w celu uniknięcia negatywnych skutków jej braku); ponadto pacjenci boją się objawów ubocznych oraz napiętnowania przez inne osoby.
Częstym problemem jest też niewiedza lekarzy na temat farmakologii opioidów, wyboru właściwego opioidu dla danego pacjenta i rodzaju bólu, ustalania minimalnej skutecznej dawki, równoważnych pod względem działania przeciwbólowego dawek różnych opioidów, czasu ich działania oraz objawów ubocznych i zapobiegania im. Wiedza ta jest niezbędna do tego, aby zapewnić właściwą kontrolę bólu przy możliwie najmniejszych skutkach niepożądanych. Stosowanie opioidów, szczególnie silnych, w leczeniu bólu przewlekłego nienowotworowego (BPNN) budzi w wielu krajach, w tym również w Polsce, wątpliwości i kontrowersje.[2] BPNN definiuje się jako ciągły lub często nawracający ból, występujący przez ponad 6 miesięcy w ciągu roku (niektórzy przyjmują też inne kryterium czasowe), którego przyczyną nie jest choroba nowotworowa. Najczęstsze zespoły BPNN to: zespoły bólowe kręgosłupa, ból stawów, neuropatie (np. polineuropatia cukrzycowa), zespoły złożonego bólu miejscowego (kauzalgia, odruchowa dystrofia współczulna), neuralgie (np. popółpaścowa), różne rodzaje bólu głowy. Rozmiar ludzkiego cierpienia i koszty ponoszone przez społeczeństwo w związku z BPNN są ogromne, a jego leczenie stanowi duże wyzwanie. Optymalnym rozwiązaniem byłoby, aby wszyscy chorzy tego wymagający mogli skorzystać z leczenia w wielodyscyplinarnych ośrodkach leczenia bólu. Do takich specjalistycznych poradni powinni trafiać chorzy, u których: nie znaleziono przyczyny bólu, bardzo szybko zwiększa się zapotrzebowanie na leki przeciwbólowe, standardowe leczenie nie jest skuteczne lub występują wskazania do zastosowania inwazyjnych technik analgezji. Niestety w Polsce liczba poradni leczenia bólu jest za mała do potrzeb – około 200, w tym tylko około 20 certyfikowanych przez Polskie Towarzystwo Badania Bólu, w których możliwe jest wykorzystanie w leczeniu wielu technik, zwłaszcza inwazyjnych. Niemniej warto w tym miejscu zaznaczyć, że Polska jest jedynym krajem w Europie, w którym w ramach 2-letnich studiów podyplomowych (w Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie) lekarze mogą się kształcić w dziedzinie medycyny bólu. [4] Opioidy w leczeniu przewlekłego bólu nienowotworowego Podstawę leczenia bólu przewlekłego stanowią leki przeciwbólowe: paracetamol, niesteroidowe leki przeciwzapalne (NSLPZ) i opioidy (słabe i silne). Jeżeli właściwie je dobierzemy (do rodzaju bólu i charakterystyki pacjenta), podamy w odpowiedniej dawce, odpowiednio ze sobą połączymy i dodamy odpowiednie leki wspomagające (adiuwanty) – to opanujemy ból, niezależnie od jego rodzaju, u ponad 85% chorych.
W ostatnich latach stosowanie opioidów w BPNN zyskało akceptację specjalistów zajmujących się leczeniem bólu. Przyczyniły się to tego następujące fakty:
1) opioidy skuteczne zwalczają ból nowotworowy przez długi czas, bez niekorzystnego wpływu na jakość życia
2) ból neuropatyczny (tradycyjnie uznawany, jako oporny na leczenie opioidami) można w niektórych przypadkach (np. neuralgia popółpaścowa, kauzalgia, odruchowa dystrofia współczulna) skutecznie leczyć opioidami
3) chorych z BPNN można przez lata leczyć tą samą dawką opioidu podawanego doustnie lub przezskórnie, a konieczność zwiększenia dawki może być wynikiem nieodpowiedniego leczenia, błędnego rozpoznania, narastającego uszkodzenia narządów lub uzależnienia
4) przewlekła opioidoterapia nie wpływa znacząco na czynność narządów (z wyjątkiem przewodu pokarmowego – zaparcia)
5) opioidy stosowane w stałych dawkach nie powodują zaburzeń poznawczych i psychospołecznych
6) u młodych osób przyjmujących przewlekle opioidy nie zaobserwowano wzrostu częstości urazów; u osób w wieku podeszłym częściej występowały urazy (m.in. złamanie szyjki kości udowej), ale tylko w okresie rozpoczynania leczenia
7) u chorych przewlekle leczonych opioidami przypadki uzależnienia są opisywane sporadycznie, a badania wykazały przynajmniej częściową genetyczną predyspozycję do uzależnienia, zarówno od leków, jak i alkoholu.[3]
Jak więc stosować opioidy, aby maksymalnie wykorzystać zdolność tych leków do łagodzenia bólu i poprawy funkcjonowania, niwelując jednocześnie potencjalne zagrożenia?[5] Zdaniem wielu autorów istnieje grupa chorych z silnym bólem przewlekłym, u których – jeśli zawiodły wszystkie możliwości leczenia przyczynowego – długotrwałe stosowanie silnych opioidów może spowodować nie tylko zmniejszenie natężenia bólu, ale także poprawę jakości życia i funkcjonowania w społeczeństwie. Dotyczy to zarówno bólu typu receptorowego (np. bólu mięśniowo-szkieletowego), jak i bólu neuropatycznego. Z badań wynika, że opioidy w leczeniu BPNN są skuteczne u ponad 60% chorych[2] (badania takie są prowadzone również w Polsce[1]). W każdym przypadku należy dążyć do precyzyjnego rozpoznania choroby będącej przyczyną bólu oraz do ustalenia patomechanizmu bólu, co ułatwia podjęcie decyzji o sposobie leczenia. Czasami jednak nie udaje się ustalić precyzyjnego rozpoznania. W takiej sytuacji dopuszczalne jest zastosowanie silnego opioidu i jeśli się okaże skuteczny – kontynuowanie terapii.[2]
Zanim rozpoczniemy leczenie opioidami, powinniśmy ocenić potencjalne ryzyko uzależnienia. W tym celu niezbędne jest szczegółowe badanie podmiotowe i przedmiotowe, obejmujące też czynniki psychospołeczne i wywiad rodzinny. Głównym czynnikiem ryzyka nadużywania i niewłaściwego stosowania opioidów lub innych patologicznych zachowań jest uzależnienie od alkoholu lub innych leków; ryzyko jest także większe u osób w młodym wieku i u chorych psychicznie.[5] Decyzję o rozpoczęciu leczenia BPNN silnymi opioidami można podjąć, gdy są spełnione następujące kryteria:[2]
1) ból ma charakter stały
2) ból trwa ponad 3 miesiące
3) natężenie bólu wynosi >5 pkt w skali od 0 (bez bólu) do 10 (ból najsilniejszy do wyobrażenia)
4) inne metody leczenia farmakologicznego nie są skuteczne lub powodują poważne objawy niepożądane
5) program leczenia wielodyscyplinarnego nie przyniósł dostatecznie dobrych wyników
6) nie ma możliwości zastosowania innej terapii, na przykład leczenia operacyjnego
7) ból ogranicza wykonywanie codziennych czynności lub brak uśmierzenia bólu grozi utratą pracy zawodowej
8) negatywny wywiad odnośnie do uzależnień (leki, alkohol) i chorób psychicznych
9) wykluczenie psychogennego podłoża dolegliwości bólowych
10) stan świadomości pacjenta (rodziny lub opiekunów) umożliwia właściwe dawkowanie leków. Należy się też upewnić, czy u pacjenta występują przeciwwskazania do stosowania opioidów, do których – oprócz wyżej wymienionego uzależnienia od opioidów lub innych leków w wywiadzie, choroby alkoholowej i choroby psychicznej – należy ostra niewydolność oddechowa, szczególnie z powodu astmy. Należy również monitorować zachowania chorego, co pozwoli na wczesne wykrycie rozwijania się uzależnienia psychicznego. Zachowania, które mogą stanowić sygnał ostrzegawczy rozwijającego się uzależnienia psychicznego, to:[2]
1) odsprzedawanie przepisywanych recept, wielokrotne "zagubienia" recept lub leków
2) fałszowanie recept
3) podkradanie lub "pożyczanie" leków opioidowych od innych osób
4) uzyskiwanie recept od innych lekarzy, na przykład pogotowia ratunkowego, pomimo wcześniejszego uświadomienia choremu że lekarz lub zespół prowadzący terapię jest jako jedyny uprawniony do przepisywania opioidów
5) wstrzykiwanie leku zamiast stosowania go w przepisany sposób (doustnie lub przezskórnie)
6) znaczne przekraczanie zalecanych dawek i częstości ich przyjmowania pomimo ostrzeżenia przez lekarza
7) pogarszanie się stanu psychicznego, gwałtowne zmniejszenie możliwości funkcjonowania w pracy, w rodzinie, w społeczeństwie
8) stały opór i niechęć do zmiany leczenia na inne, pomimo wyraźnej nieskuteczności lub wystąpienia objawów ubocznych, które zdaniem lekarza uniemożliwiają dalsze przyjmowanie opioidów. Edukacja pacjenta przed rozpoczęciem leczenia BPNN silnymi opioidami powinna dotyczyć:
1) mechanizmów działania leków opioidowych
2) zalet i wad leczenia silnymi opioidami
3) zasad refundacji leków opioidowych w Polsce
4) sposobu dawkowania leku
5) sposobów zapobiegania wystąpieniu objawów niepożądanych na początku terapii (nudności, wymioty)
6) konieczności stosowania profilaktyki/leczenia zaparcia
7) możliwości stałego kontaktu pacjenta z lekarzem prowadzącym leczenie (w przypadku pojawienia się jakichkolwiek objawów niepożądanych lub jeśli pacjent będzie miał pytania odnośnie do prowadzonego leczenia)
8) konieczności przestrzegania przez chorego regularnych wizyt kontrolnych
9) uświadomienia choremu, że będzie miał tylko jednego lekarza prowadzącego leczenie, który będzie przepisywał opioidy
10) poinformowania chorego, że terapia opioidami nie wyklucza innych metod leczenia (psychoterapii, rehabilitacji itd.). Po uzyskaniu powyższych informacji (najlepiej także w formie pisemnej) chory powinien podpisać świadomą zgodę na zaproponowane leczenie (trzeba się upewnić, czy pacjent dobrze zrozumiał przekazane mu informacje). Ponadto potrzebny jest plan przewlekłego leczenia opioidami, określający cele leczenia, sposób przepisywania i przyjmowania opioidu, częstość wizyt kontrolnych, możliwość stosowania innych leków oraz potencjalne wskazania do odstawienia opioidów, takie jak: nieosiągnięcie celu terapeutycznego, wystąpienie nietolerowanych objawów niepożądanych albo powtarzające się lub poważne patologiczne zachowania związane z przyjmowanymi lekami. Aby uniknąć nierealistycznych oczekiwań co do efektów stosowanego leczenia, należy poinformować chorego i jego bliskich, że opioidy rzadko powodują całkowite ustąpienie dolegliwości bólowych.[5] Cele planowanego leczenia opioidami lekarz musi przedyskutować z pacjentem i wspólnie z nim podjąć ostateczną decyzję. Przed rozpoczęciem leczenia należy ocenić wyjściowy stan pacjenta pod kątem natężenia bólu, poziomu aktywności ruchowej i jakości życia. Natężenie bólu możemy oceniać na przykład za pomocą skali graficznej wzrokowo-analogowej (VAS; prosimy chorego o zaznaczenie stopnia natężenia bólu na 10-centymetrowym odcinku, na którym 0 – oznacza całkowity brak bólu, a 10 – ból nie do wytrzymania) lub skali numerycznej (NRS; prosimy pacjenta, aby określił natężenie bólu cyfrą od 0 [bez bólu] do 10 [ból najsilniejszy do wyobrażenia]). Ryc. Kwestionariusz oceny aktywności Podstawowym celem leczenia jest poprawa jakości życia. Zmniejszenie natężenia bólu (odzwierciedlone w użytej skali) powinno skutkować poprawą aktywności ruchowej i jakości życia, co można ocenić za pomocą różnych narzędzi. Na rycinie przedstawiony jest prosty kwestionariusz stosowany w Poradni Leczenia Bólu Kliniki Anestezjologii i Intensywnej Terapii CMKP w Warszawie, wystarczający do oceny skuteczności leczenia. Rozpoczęcie przewlekłego leczenia opioidami i miareczkowanie dawki Leczenie silnymi opioidami najlepiej rozpoczynać w specjalistycznej poradni leczenia bólu. W warunkach polskich, z powodu ograniczonej dostępności takich poradni, jest to możliwe tylko w przypadkach, kiedy lekarz podstawowej opieki zdrowotnej ma z tym trudności. Początkową kurację opioidową w leczeniu BPNN należy traktować jako krótkotrwałą próbę terapeutyczną, a decyzję o przewlekłym stosowaniu opioidów podjąć po starannym przeanalizowaniu postępu w osiąganiu celu leczenia. Ocenie powinny podlegać: występowanie i nasilanie się skutków niepożądanych związanych z opioidami, zmiany w zakresie ewentualnych psychicznych i somatycznych chorób współistniejących oraz ewentualne patologiczne zachowania związane z przyjmowaniem leku, objawy uzależnienia lub epizody samowolnego (choć legalnego) zdobywania leku (np. od innych lekarzy). U chorych, u których na początku terapii występują łagodne lub umiarkowane objawy uboczne, zaleca się wydłużenie fazy próbnego leczenia, ponieważ z czasem objawy te często ustępują. U większości chorych próba leczenia opioidami trwa około 4 tygodni, ale w niektórych przypadkach należy ją przedłużyć nawet do 3–4 miesięcy, sporadycznie dłużej, ale zawsze ostateczny czas trwania okresu próbnego powinien być ustalony przez lekarza i pacjenta.[2,5] U chorych nieleczonych wcześniej opioidami najlepiej zacząć leczenie od małych dawek (bezpieczniej rozpoczynać leczenie, stosując opioidy krótko działające, ze względu na krótszy okres półtrwania i mniejsze ryzyko w razie przypadkowego przedawkowania) i zwiększać je stopniowo; w ten sposób minimalizuje się ryzyko wystąpienia objawów niepożądanych.[5] Ze względu na to że na początku leczenia często (nawet do 60% ) występują nudności i wymioty, zaleca się profilaktyczne stosowanie przez kilka dni leku przeciwwymiotnego. Po wymiareczkowaniu minimalnej skutecznej dawki terapeutycznej zaleca się zamianę preparatu krótko działającego na preparat o kontrolowanym uwalnianiu w równoważnej dawce przeciwbólowej, którego stosowanie będzie wygodniejsze dla chorego, zapewni komfort przespanej nocy i stabilne stężenie leku we krwi; mniejsze będzie też ryzyko uzależnienia. Opioidy zarejestrowane i dostępne w Polsce oraz aktualny stan ich refundacji przedstawiono w tabeli.
Tabela. Zasady przepisywania i refundacji opioidów dostępnych w Polsce do leczenia przewlekłego bólu nienowotworowego
LekPreparatyReceptaRefundacja
kodeinaCodeinum Phosphoricum tabl. 20 mgróżowaodpłatność ryczałtowa do wysokości limitu
preparaty złożone zawierające kodeinę i paracetamol (m.in. Dafalgan Codeine, Efferalgan Codeine, Solpadeine, Talvosilen)biała (preparat Solpadeine jest dostępny bez recepty)nie są refundowane
dihydrokodeina (DHC)DHC Continus tabl. o zmodyfikowanym uwalnianiu 60, 90, 120 mgróżowabezpłatnie do wysokości limitu dla chorych na nowotwory złośliwe; dla pozostałych chorych odpłatność 50% do wysokości limitu
tramadolAdamon SR, Noax Uno, Oratram, Poltram, Poltram Retard, Tramadol, Tramahexal, Tramahexal ID, Tramal, Tramal retard, Tramundin, Travictol
krople p.o. 100 mg/ml; kaps. 50 mg; tabl. i kaps. o przedłużonym uwalnianiu 50, 100, 150, 200 mg; ampułki 50, 100 mg; czopki 100 mg
białabezpłatnie do wysokości limitu dla chorych na nowotwory złośliwe; dla pozostałych chorych odpłatność 50% do wysokości limitu
preparat złożony (tabl. powl.) zawierający tramadol (37,5 mg) i paracetamol (325 mg) – Zaldiarbiałanie jest refundowany
morfinaDoltard, MST Continus, Oramorph O.D., Vendal retard tabl. lub kaps. o zmodyfikowanym uwalnianiu 10, 30, 60, 100, 200 mg
Sevredol tabl. powl. 20 mg
Morphini Sulfas amp. 10, 20 mg
Morphini Sulfas 0,1% Spinal amp. 2 mg (do podawania dokanałowego, dostępne tylko w lecznictwie zamkniętym)
można również zlecić przygotowanie leku recepturowego (np. roztwór 1 mg/ml)
różowapreparaty p.o. i ampułki bezpłatnie do wysokości limitu dla chorych na nowotwory złośliwe, neuralgię popółpaścową, odruchową dystrofię współczulną lub kauzalgię (ponadto amp. dla pozostałych chorych odpłatność ryczałtowa do wysokości limitu); dla pozostałych chorych preparaty p.o. nie są refundowane
fentanylDurogesic, Fenta MX, Fentagesic, FentaHEXAL, Fentanyl Actavis, Fentanyl TTS, Fentanyl ratiopharm, Matrifen system transdermalny 12,5, 25, 50, 75, 100 µg/h
Fentanyl WZF amp. 100, 500 µg (dostępne tylko w lecznictwie zamkniętym)
Effentora tabl. podpoliczkowe 100, 200, 400, 600, 800 µg
różowa preparaty w postaci systemu transdermalnego ("plastry"): bezpłatnie do wysokości limitu dla chorych na nowotwory złośliwe, neuralgię popółpaścową, odruchową dystrofię współczulną lub kauzalgię
dla pozostałych chorych preparaty transdermalne nie są refundowane
tabletki podpoliczkowe nie są refundowane
buprenorfinaTranstec system transdermalny 35, 52,5, 70 µg/hbiała"plastry" i tabletki podjęzykowe: bezpłatnie do wysokości limitu dla chorych na nowotwory złośliwe, neuralgię popółpaścową, odruchową dystrofię współczulną lub kauzalgię; dla pozostałych chorych odpłatność 50% do wysokości limitu
roztwór do wstrzykiwań nie jest refundowany
Bunondol tabl. podjęzykowe 0,2, 0,4 mg
Bunondol roztwór do wstrzykiwań i.m.i.v. 0,3 mg/ml
różowa
metadonMethadone Hydrochloride syrop 0,1% (1 mg/ml) 5, 10, 20, 60, 100, 1000 mlróżowanierefundowany
oksykodonOxyContin tabl. o przedłużonym uwalnianiu 5, 10, 20, 40, 80 mgróżowanierefundowany
Chory z BPNN może doświadczać bólu przebijającego (czyli występującego pomimo regularnego stosowania opioidu), choć zdarza się to znacznie rzadziej niż u chorych z bólem nowotworowym. Ból przebijający należy rozpoznać, ustalić jego patomechanizm i zaplanować leczenie (np. dodatkowe dawki krótko działającego preparatu do przyjmowania w razie potrzeby). Chorych przyjmujących opioidy należy poinformować o pewnych ograniczeniach w aktywności życiowej, wynikających na przykład z niewielkiej sedacji. Dotyczy to m.in. prowadzenia samochodu. Jeżeli nie występują objawy przedmiotowe i podmiotowe pogorszonej sprawności, to nie ma podstaw do tego, aby chorym przyjmującym opioidy przewlekle w stabilnej dawce zabraniać prowadzenia samochodu. Pacjent musi jednak pamiętać o tym, że opioidy mogą powodować senność, upośledzenie koncentracji, spowolnienie odruchów i pogorszenie koordynacji ruchowej. Lekarz powinien poradzić każdemu pacjentowi, przyjmującemu opioid, aby w razie gorszej sprawności nie prowadził samochodu i nie wykonywał potencjalnie niebezpiecznych prac.[5] Monitorowanie przebiegu leczenia Chorych przewlekle leczonych opioidami należy oceniać w regularnych odstępach czasu, na przykład przy każdej okazji przepisywania kolejnej porcji leku. Obowiązuje ocena: natężenia bólu, występowania i nasilenia objawów niepożądanych, sprawności funkcjonowania, jakości życia i objawów sugerujących patologiczne zachowania. Na tej podstawie podejmujemy decyzje o kontynuowaniu bądź zaprzestaniu leczenia opioidem. Jeżeli mamy wątpliwości co do wiarygodności relacji chorego, powinniśmy uzyskać dodatkowe informacje od członków rodziny i/lub wykonać badanie moczu na obecność opioidów.[2,5] Ogólne zasady organizacyjne leczenia BPNN opioidami podano w ramce.
Ogólne zasady organizacyjne leczenia BPNN opioidami[2]
  • Lek przepisuje jeden zespół leczący.
  • Recepty są realizowane w jednej aptece.
  • Pacjent zgadza się na wszystkie warunki leczenia.
  • Pacjent zobowiązuje się prowadzić dzienniczek obserwacji.
  • Niestety – jak wynika z tabeli – istotną barierą w stosowaniu opioidów w bólu nienowotworowym w naszym kraju jest brak refundacji lub tylko częściowa refundacja w tym wskazaniu, z wyjątkiem przewlekłej neuralgii popółpaściowej, odruchowej dystrofii współczulnej i kauzalgii, które są stosunkowo rzadkimi zespołami bólowymi.  http://www.mp.pl/bol/badania/show.html?id=72530