kręgoszczelina i kręgozmyk, co to jest, definicja

Kości kręgosłupa są ułożone w taki sposób, aby nadawać kręgosłupowi stabilność. Uszkodzenie lub wady struktur podporowych kręgosłupa lędźwiowego mogą stanowić źródło bólu kręgosłupa. Pęknięcie pierścienia kostnego kręgosłupa jest nazywane kręgoszczeliną. Jeśli pęknięcia pojawią się po obu stronach pierścienia kostnego, kręg może się wyśliznąć do przodu. Stan ten jest nazywany kręgozmykiem. Te dwa stany występują w populacji z częstością od 5% do 6%.

Kręgoszczelina pojawia się zazwyczaj w najniższym kręgu lędźwiowym. Pierścień kostny utworzony przez nasadę i blaszkę łuku kręgowego chroni rdzeń kręgowy i nerwy rdzeniowe. Kość jest najsłabsza pomiędzy nasadą łuku a blaszką łuku kręgowego, w obszarze zwanym częścią międzystawową. Uważa się, że ubytek w tej części powstaje w wyniku złamania przeciążeniowego. Dochodzi do niego w wyniku powtarzanych przeciążeń kości. Początkowo organizm jest w stanie wyleczyć uszkodzenie. Jednak jeśli przeciążenia powtarzają się i występują szybciej niż organizm może na nie zareagować, kość ostatecznie łamie się. Nikt nie rodzi się z kręgoszczeliną. Pojawia się ona zazwyczaj po raz pierwszy w dzieciństwie. Najczęściej obserwuje się ją u piłkarzy i gimnastyków.

Do kręgozmyku dochodzi wówczas, gdy po obu stronach pierścienia kostnego rozwijają się zmiany zwyrodnieniowe. Pęknięcie po obu stronach pierścienia kostnego powoduje oddzielenie stawów międzykręgowych od tyłu kręgosłupa. Stawy międzykręgowe nie mogą już stabilizować kręgu i kręg u góry zaczyna się zsuwać do przodu, powoli naciskając na znajdujący się pod nim krążek międzykręgowy. U dorosłych nie ma zazwyczaj zagrożenia całkowitego zsunięcia się górnego kręgu z kręgu znajdującego się bezpośrednio pod nim. Jednak u nastolatków może czasem występować jedyny w swoim rodzaju typ kręgozmyku, w przypadku którego jeden kręg zsuwa się do przodu całkowicie poza kręg znajdujący się pod nim.

Kręgoszczelina i kręgozmyk mogą być źródłem bólów krzyża. Nie u wszystkich osób z tymi stanami występują dolegliwości ze strony kręgosłupa, jednak istnieje u nich zwiększone ryzyko ich pojawienia się. Omawiane stany mogą powodować ból mechaniczny – który pojawia się przy poruszaniu częściami kręgosłupa. Mogą również być przyczyną bólu uciskowego, związanego z uciskiem na nerwy w okolicy krzyżowej.

Uciśnięte lub podrażnione nerwy dają objawy ucisku. Pojawiają się one w przypadku kręgoszczeliny, gdy tworzy się wybrzuszenie tkankowe wokół pęknięcia w wyniku podjętej przez organizm próby jego zagojenia. Wybrzuszenie to może uciskać na korzenie nerwów rdzeniowych w miejscu opuszczania przez nie kanału kręgowego. Tego typu ucisk może również towarzyszyć kręgozmykowi, gdy kręg przesunie się do przodu i uciśnie nerw. Przesunięcie się kręgu do przodu powoduje również zmniejszenie kanału kręgowego, pozostawiając mniej miejsca na korzenie nerwowe. Ucisk na nerw może powodować ból promieniujący w dół do stopy. Może również spowodować drętwienie stopy i osłabienie mięśni zaopatrywanych przez nerw.