silne leki przeciwbólowe, lek przeciwbólowy: Kodeina

Działanie

Eter metylowy morfiny występujący w niewielkich ilościach w opium; otrzymywana z morfiny. Wykazuje ośrodkowe działanie przeciwkaszlowe, a także słabe działanie uspokajające i przeciwbólowe. Wchłania się dobrze z przewodu pokarmowego. Maks. stężenie w surowicy osiąga w ciągu 60 min, t_1/2 wynosi 3 h. Metabolizowana jest w wątrobie do norkodeiny i morfiny, a następnie w postaci glukuronianiów wydalana z moczem.

Wskazania

Suchy, uporczywy kaszel. Jako lek przeciwbólowy, także w skojarzeniu z nieopioidowymi lekami przeciwbólowymi.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, ciężka astma oskrzelowa, niewydolność oddechowa, uzależnienie od opioidów, niewydolność nerek lub wątroby. Nie stosować u chorych nieprzytomnych i w śpiączce. Nie podawać dzieciom do 2. rż. Zachować ostrożność, stosując lek u dzieci, szczególnie po zabiegu usunięcia migdałków, ze względu na przypadki wystąpienia bezdechu w czasie snu. Ostrożnie stosować w przypadku występowania zaburzeń świadomości, zwiększonego ciśnienia wewnątrzczaszkowego, chorób dróg żółciowch, rozrostu gruczołu krokowego, utrudnionego odpływu moczu, niedoczynności kory nadnerczy lub tarczycy.

Interakcje

Nasila działanie depresyjne na OUN leków przeciwdepresyjnych, nasennych (pochodne kwasu barbiturowego), neuroleptyków i klonidyny. Podawana z lekami opioidowymi zwiększa ich działanie depresyjne na ośrodek oddechowy. Nasila działanie etanolu. Równoległe stosowanie chinidyny osłabia działanie przeciwbólowe i prawdopodobnie przeciwkaszlowe kodeiny u osób szybko metabolizujących.

Skutki uboczne

Stosowana długotrwale zwiększa lepkość wydzieliny oskrzelowej. Może powodować depresję ośrodka oddechowego, obrzęk płuc, wymioty, zaparcia, suchość w jamie ustnej, zaburzenia snu, bóle i zawroty głowy, objawy alergiczne. Po przewlekłym stosowaniu dużych dawek może rozwinąć się uzależnienie, a także tolerancja na działanie przeciwbólowe i przeciwkaszlowe.

Ciąża i laktacja

Kategoria C. Nie stosować w I trymestrze ciąży ani w okresie okołoporodowym. Nie podawać kobietom karmiącym piersią – zmniejsza laktację, przenika do pokarmu kobiecego. Karmienie można podjąć 6 h po podaniu ostatniej dawki leku.

Dawkowanie

P.o. Dorośli: przeciwkaszlowo stosuje się kodeinę w dawce 10–20 mg 4–6 ×/d, przeciwbólowo 15–60 mg 6 ×/d. Maks. dawka jednorazowa wynosi 100 mg, dobowa – 300 mg. Dzieci: przeciwkaszlowo 2.–6. rż. 1 mg/kg mc./d w 4 daw. podz., maks. dawka dobowa 30 mg, 6.–12. rż. 5–10 mg 4–6 ×/d, maks. dawka dobowa wynosi 60 mg. Przeciwbólowo 0,5–1 mg/kg mc. 4–6 ×/d; w preparatach złożonych zawierających kodeinę i nieopioidowy lek przeciwbólowy – zgodnie z zaleceniami producenta danego preparatu, zwykle do kilku razy na dobę.

Uwagi

Podczas leczenia nie należy prowadzić pojazdów mechanicznych, obsługiwać maszyn oraz spożywać alkoholu.