Nagrałam filmik z odpowiedzią, które mają pretensje o książki Ewy Chodakowskiej. Nagrałam filmik, ponieważ denerwowały mnie teksty osób, które czepiały się o to, że ludzie kupują książki dotyczące fitnessu, odchudzania itp.
,,Operacja złamania kręgu nie należy do rzadkości, szczególnie w
społeczeństwie starzejącym się. Kręgi mogą ulec złamaniu tak, jak inne
kości w organizmie. Konsekwencje takiego złamania są różne, zależą
przede wszystkim od umiejscowienia złamania.
nowotwory – osłabienie kręgów przez ogniska przerzutowe.
Jakie są objawy złamania kręgu?
Często się zdarza, że złamanie kręgów nie sprawia choremu bólu, szczególnie jeśli powodem jest osteoporoza. Symptomy, które mogą się pojawić to:
ból w konkretnym miejscu lub promieniujący, wrażliwość na dotyk;
sztywność i napięcie w miejscu złamania;
zaburzenia wizualne;
poważne złamania kręgów powodujące paraliż, a nawet śmierć.
Rutynowe badanie wykonywane w gabinecie lekarskim, może wzbudzić podejrzenie o złamanie kręgu.
Aby potwierdzić przypuszczenie, lekarz wysyła pacjenta na badania.
Większe złamania bez problemu zostaną zobrazowane podczas badania
rentgenowskiego. Trudniejsze do wykrycia są mniejsze złamania. Szacuje
się, że nawet 60% złamań kręgu może pozostać niezdiagnozowane, wtedy
kość sama się zrasta. Tomografia komputerowa lub rezonans magnetycznysą skuteczniejsze w wykrywaniu tego rodzaju dolegliwości.
Diagnostyka złamania kręgu
Do diagnostyki złamania kręgu wykorzystuje się przede wszystkim
wywiad i badanie kliniczne - zarówno ortopedyczne, jak i neurologiczne
oraz neurochirurgiczne. Ponadto wykonuje się badania obrazowe takie, jak
RTG w różnych pozycjach. Coraz częściej do diagnostyki wykorzystuje się
także badanie tomografii komputerowej, które pozwala bardzo dużą dokładnością określić lokalizację oraz charakter złamania.
Operacja złamania kręgu
Operacje kręgosłupa w okolicy lędźwiowej i piersiowej, które obecnie
się wykonuje, są mniej inwazyjne. Dwie główne operacje to
wertebroplastyka i kyfoplastyka.
Przed operacją pacjent musi być przygotowany na rutynowe badanie, badanie rentgenowskie, badanie krwi, czasami badanie neurologiczne.
Jeśli pacjent przyjmuje aspirynę, leki przeciwzapalne, należy
przerwać ich stosowanie na 1 tydzień przed operacją. Należy poinformować
lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, nawet ziołowych, lekarz
poinformuje, kiedy należy je odstawić.
Przed operacją pacjent nie przyjmuje posiłków i nie pije na około 6 do 8 godzin.
Pacjent zazwyczaj zostaje przyjęty na oddział w dzień operacji, powrót do domu ma miejsce tego samego dnia lub na drugi dzień.
Jak przebiega operacja złamania kręgu?
Fluoroskopię (prześwietlenie rentgenowskie) przeprowadza się, by wybrać odpowiednie miejsce do cięcia.
Wykonuje się jedno lub dwa nacięcie palców.
Mała rurka zostanie wprowadzona przez skórę w okolicy lędźwiowej,
potem skierowana do złamanego kręgu (przy pomocy promieniowania
rentgenowskiego). Jeśli wykonuje się kyfoplastykę, mały przyrząd w
kształcie balona jest umieszczany w rurce i potem napompowany. Następnie
z balonika spuszcza się powietrze i usuwa.
Spoiwo kości wstrzykuje się przez rurkę do złamanego kręgu.
Czynność może zostać powtórzona po drugiej stronie kręgosłupa.
Czas trwania operacji wynosi od 30 do 45 minut (więcej jeśli złamany jest więcej niż jeden kręg)."
NEUROLOGICZNYMI (m. in. udary, urazy mózgowo - czaszkowe, urazy
rdzenia kregowego, SM - stwardnienie rozsiane, SLA - stwardnienie boczne zanikowe, SCA - ataksja rdzeniowo - móżdżkowa, polineuropatie, dystrofie mięśniowe, choroba Parkinsona, choroby móżdżku, zaburzenia po zabiegach neurochirurgicznych)
ORTOPEDYCZNYMI (m.in. stany po złamaniach, zwichnięciach skręceniach,
po wszczepieniu endoprotezy biodra, kolana, barku, po artroskopii - usunięciu łąkotek, rekonstrukcji ACL, kontuzjach sportowych, uszkodzeniach mięśni, zerwaniu ścięgna Achillesa, po wszelkich zabiegach operacyjnych, amputacjach)
Efektywnie wykorzystywana w:
PEDIATRII (MPDZ - mózgowe porażenie dziecięce, rdzeniowy zanik
mięśni, przepuklina oponowo - rdzeniowa, zespół Downa, wszelkie
jednostki związane z uszkodzeiemi funkcji centralnego układu nerwowego,
zaburzeniami wieku rozwojowego)
WADACH POSTAWY I SKOLIOZACH
PNF
jest koncepcją posiadającą własną filozofię i zasady pracy z pacjentem.
Podstawowym celem terapii jest praca nad funkcją, której chory
potrzebuje. Siła mięśni, zakres ruchu - to, co jest ważne w tradycyjnym
postępowaniu terapeutycznym, jest tylko środkiem do uzyskania celu jakim
jest funkcja. Jakże często zapominamy o tym w naszej codziennej
praktyce. Koncepcja ta zaleca postrzeganie chorego w sposób całościowy,
wykorzystując do terapii silne i zdrowe regiony ciała. Umożliwia to
pełne wykorzystanie rezerw tkwiących w organizmie, motywuje do dalszego
działania, a co najważniejsze zapewnia bezbolesną pracę, bez
traumatyzujących psychicznie i fizycznie doznań. Chory powinien być
partnerem fizjoterapeuty, określającym zakres i granice działania. To on
ustala cele terapii. Terapeuta ma w tym wypadku rolę doradczą. Dzięki
takiemu podejściu chory nawet z dużą dysfunkcją zachowuje dobrą
motywację i jest pozytywnie nastawiony do współpracy z terapeutą.
Uczestnicząc
w kursach tej Koncepcji miałam okazję, wraz z naszymi pacjentami,
doświadczyć jak szeroki jest zakres jej oddziaływań. Nie są to jedynie
wzorce kończyn ćwiczone z oporem, ewentualnie połączone z jakąś
techniką. PNF posiada również całą gamę działań umożliwiających terapię
na macie, naukę chodu, ćwiczenia mięśni mimicznych, a także pracę nad
takimi funkcjami jak oddychanie, żucie i połykanie.
Koncepcja
ta powstała w 1946 roku w kalifornijskiej klinice w Valejo. To tam,
niemiecki neurofizjolog - dr Herman Kabat wraz z fizjoterapeutką -
Maggie Knott pracowali nad PNF. Przez następne lata wzrastało
zainteresowanie Koncepcją, która do dziś doskonali się i przeobraża
wykorzystując najnowsze osiągnięcia nauk medycznych. W niedługim czasie
powstało Centrum Rehabilitacji Fundacji Kaisera (Kaiser Fundation
Rehabilitation Center) stając się głównym ośrodkiem rozwoju tej
Koncepcji.
NA CZYM POLEGA I JAK DZIAŁA METODA PNF?
Opierając się na budowie anatomiczne człowieka
PNF proponuje ruchy naturalne, przebiegające trójpłaszczyznowo,
zbliżone do aktywności dnia codziennego. Ruchy te prowadzone są wzdłuż
skośnych (diagonalnych) - osi ruchu, które ze względu na swój przebieg
stwarzają możliwość zaktywizowania największej ilości mięśni należących
do tego samego łańcucha mięśniowego. Zgodnie ze skośnym przebiegiem
większości mięśni szkieletowych za najważniejszą komponentę ruchu
uważana jest rotacja. Warunkuje ona siłę i koordynację wykonywanego
ruchu
Terapeuta poszukuje przyczyn problemów zgłaszanych przez pacjenta,
jednak w realizacji celów wyznaczonych w terapii opiera się przede
wszystkim na potencjale nie uszkodzonych bądę najsprawniejszych jego
sfer ruchowych ( najsilniejszych, bezbolesnych, o największym zakresie
ruchu ) i wykorzystuje je do pozyskiwania aktywności motorycznej w
słabszych lub uszkodzonych obszarach narządu ruchu w oparciu o mechanizm
irradiacji czyli przeniesienia pobudzenia. Takie planowanie terapii
wymaga znajomości anatomii funkcjonalnej ciała ludzkiego oraz zasad
biomechaniki i fizjologii skurczu mięśniowego.
PNF wiele uwagi poświęca także kontroli motorycznej pacjenta, czyli
interakcjom między stabilnością i mobilnością jego ciała, ze szczególnym
uwzględnieniem pracy ekscentrycznej mięśni w warunkach grawitacji. Ze
względu na szerokie możliwości oddziaływania koncepcja PNF przestała być
utożsamiana ze sposobem pracy przeznaczonym wyłącznie dla pacjentów
neurologicznych. Z powodzeniem stosuje się ją również w ortopedii,
pediatrii, chorobach nerwowo-mięśniowych, wadach postawy czy skoliozach
Szczególne znaczenie w koncepcji PNF przypisuje się oporowi
manualnemu. Jego podstawowym zadaniem jest przekazanie pacjentowi
ścisłej informacji na temat kierunku, kolejności i szybkości
wykonywanego ruchu, który jak wcześniej wspomniano posiada trzy
komponenty i biegnie w skośnych płaszczyznach na podobieństwo aktywności
ruchowych dnia codziennego. Opór jest modyfikowany stosownie do celów
terapii i możliwości motorycznych ćwiczącego i nawet podczas jednego
ruchu może ulegać zmianom w poszczególnych jego zakresach, najczęściej
jest to tzw. opór prowadzący lub kierunkowy, w odróżnieniu do sił
zewnętrznych utrudniających wykonanie zadania ruchowego, stosowanych
m.in. w treningu siłowym.
Uwzględnienie podczas planowania terapii potrzeb ruchowych i
problemów zgłaszanych przez chorego przynosi wiele korzyści i czyni z
PNF metodę przyjazną dla pacjenta, opartą na bezbolesnej pracy,
wykorzystującej silne odcinki ciała i umiejętności chorego do ułatwiania
reedukacji utraconych funkcji. PNF gwarantuje również wysoki poziom
edukacji pacjenta, oparty na współuczestnictwie w planowaniu terapii
oraz kontynuacji ćwiczeń w formie programu domowego, przy niewielkich
wymaganiach sprzętowych.
Celem terapii jest przywrócenie wzorców ruchowych takich jak
prawidłowe chodzenie, siadanie, ubieranie, czy jakiekolwiek inne
problemy funkcjonalne dnia codziennego, wykorzystując techniki
stabilizujące, rozluźniające, przeciwbólowe oraz uczące ruchu i
koordynacji."
Dyskopatia jest chorobą niezwykle bolesną.
Uszkodzenie, które leży u podstaw odczuwanych przez chorego objawów jest
zlokalizowane w okolicy kręgosłupa – miejscu, w którego obrębie
znajduje się całe mnóstwo wrażliwych na wszelkie patologie nerwów. Jakie
leki znalazły zastosowanie w leczeniu dyskopatii i w jaki sposób są
pacjentowi podawane, by ulżyć jego dolegliwościom bólowym?
Jak do tej pory naukowcom nie udało się zsyntetyzować leku, który miałby bezpośredni wpływ na zahamowanie postępu przyczyn dyskopatii,
którymi są procesy degeneracji krążka międzykręgowego. W związku z tą
sytuacją, leczenie dyskopatii na sposób farmakoterapii sprowadza się do łagodzenie istniejących dolegliwości bólowych.
Co pomoże zwalczyć ból?
Podstawowe znaczenie w niwelowaniu dolegliwości bólowych w przebiegu dyskopatii mają niesterydowe leki przeciwzapalne (tak zwane NLPZ-ety). Ich głównym przedstawicielem, dostępnym w każdej aptece bez recepty, a ostatnio także w sklepach spożywczych, drogeriach oraz na stacjach benzynowych, jest ibuprofen. Charakteryzuje się on najmniejszą ilością działań niepożądanych.
Przyjmowanie leków
Jedyne sztywne obwarowanie w stosowaniu ibuprofenu polega na tym, że powinien być on przyjmowany po posiłku,
by nie dopuścić do uszkodzenia błony śluzowej żołądka i przełyku, a co
za tym idzie – do rozwoju choroby wrzodowej. Pamiętaj, aby nie przekraczać możliwej do zastosowania dziennej dawki leku oraz staraj się nie łączyć ibuprofenu z innymi NLPZ-etami (na przykład z kwasem acetylosalicylowym, czyli popularną Aspiryną). Spowoduje to kumulację objawów niepożądanych, a pozostanie bez wpływu na zwiększenie działania przeciwbólowego.
Jeśli leki bez recepty nie wystarczą
W momencie gdy ochrona przeciwbólowa, zapewniana przez ibuprofen przestanie być dla pacjenta wystarczająca, lekarz będzie musiał zaordynować nieco silniejsze specyfiki, dostępne już tylko na receptę. Należą do nich między innymi ketoprofen, diklofenak czy naproksen.
Uważaj na przyjmowane dawki
Leki, które łagodzą dolegliwości bólowe w dyskopatii dostępne są w formie doustnej, zatem pacjent może przyjmować je w domu.
Jest to jednocześnie bardzo wygodne (pacjent nie musi często stawiać
się w przychodni w celu przyjęcia swojej dawki leku, jak ma to miejsce
na przykład w przypadku zastrzyków), ale także niebezpieczne – w wyniku
zwiększenia dolegliwości, pacjent samodzielnie może chcieć modyfikować sobie dawkę przyjmowanego leku.
W taki sposób może wywołać istotną kumulację działań niepożądanych, która może być niebezpieczna dla zdrowia narządów wewnętrznych takich jak nerki, żołądek i wątroba, a w skrajnych przypadkach – może stanowić zagrożenie dla życia!"
Mielopatia szyjna to schorzenie obejmujące szereg
stanów patologicznych, których wspólną cechą jest powodowanie ucisku na
rdzeń kręgowy lub też duże naczynia zaopatrujące go, w wyniku, czego
dochodzi do poważnych objawów neurologicznych.
Objawy mielopatii szyjnej
Objawy mielopatii szyjnej to przede wszystkim niedowłady spastyczne
lub wiotkie, osłabienie czucia i jego zaburzenia, mrowienie, ból szyi,
który poprzedzać może ową chorobę albo może być wykładnikiem innego
procesu patologicznego, toczącego się wraz z mielopatią kręgosłupa
szyjnego; prócz tego bóle głowy, zawroty głowy, omdlenia. Dodatni jest
też objaw Babińskiego (polega na uniesieniu do góry palucha, w wyniku
drażnienia części podeszwowej stopy). Chory może mieć problemy z
zatrzymaniem lub nietrzymaniem moczu lub stolca.
Przyczyny mielopatii szyjnej
Powodów powstawania mielopatii szyjnej może być kilka. Chorobie
sprzyja występowanie choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa szyjnego, czy
też reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS). W przypadku RZS w pewnych
przypadkach może dochodzić do podwichnięć w obrębie kręgów C1 i C2, stąd
zwiększone ryzyko występowania objawów neurologicznych. Prócz tego, do
wystąpienia schorzenia przyczynić się mogą urazy szyi, zwłaszcza u
pacjentów starszych i z osteoporozą lub nadużywających
glikokortykosteroidów. Zmiana może dotyczyć każdego odcinka kręgosłupa
szyjnego, ale często lokalizuje się w dolnych jego partiach.
Czasem zdarza się niestety, że przyczyną ucisku na rdzeń kręgowy jest
również guz nowotworowy np. oponiak itp. Na szczęście tego typu
przyczyny mielopatii szyjnej są rzadkie.
W celach diagnostycznych poleca się wykonanie MRI lub TK kręgosłupa
szyjnego. Mielopatia szyjna może postępować powoli, a objawami
sugerującymi, że może dziać się coś niepokojącego jest drętwienie rąk,
osłabienie mięśniowe, problemy z utrzymywaniem przedmiotów, zawroty
głowy, może boleć też szyja.
Mielopatia szyjna to stan naglący, który wymaga szybkiego leczenia.
,,Skuteczność i bezpieczeństwo akupunktury, masażu i zabiegów
manualnych w leczeniu nieswoistego bólu okolicy kręgosłupa - przegląd
systematyczny
Wprowadzenie
Ból okolicy kręgosłupa jest częstą dolegliwością w populacjach krajów
rozwiniętych. Skuteczność licznych konwencjonalnych metod leczenia tej
dolegliwości jest ograniczona i tylko w niewielu przypadkach
potwierdzona w odpowiednich badaniach klinicznych. Częste niepowodzenia
leczenia skłaniają chorych do szukania pomocy w medycynie
niekonwencjonalnej. Najczęściej stosowanymi niekonwencjonalnymi
technikami w leczeniu bólu okolicy kręgosłupa są zabiegi manualne na
kręgosłupie (w tym zabiegi kręgarskie [tzw. chiropraktyka]), masaż
i akupunktura.
Pytanie kliniczne
Jakie są skuteczność i bezpieczeństwo stosowania akupunktury, masażu
i zabiegów manualnych w leczeniu nieswoistego bólu okolicy kręgosłupa?
Metodyka
Przegląd systematyczny obejmujący opublikowane od 1995 roku przeglądy
badań z randomizacją oraz nieuwzględnione w tych przeglądach, późniejsze
badania z randomizacją; dane dotyczące bezpieczeństwa stosowanego
leczenia uzyskiwano z badań obserwacyjnych.
Dobór publikacji
Analizą objęto badania z randomizacją i przeglądy badań z randomizacją,
w których oceniano skuteczność i bezpieczeństwo stosowania akupunktury,
masażu lub zabiegów manualnych w porównaniu z innymi metodami leczenia
nieswoistego bólu okolicy kręgosłupa, tzn. niezwiązanego z określoną
wykrywalną przyczyną, taką jak zapalenie, nowotwór, osteoporoza,
złamanie czy zespół korzeniowy.
Interwencja
W grupach eksperymentalnych stosowano: akupunkturę, masaż albo zabiegi manualne w zakresie kręgosłupa.
W grupach kontrolnych stosowano: niesteroidowe leki
przeciwzapalne (NSLPZ) ogólnie lub miejscowo, opiekę lekarza pierwszego
kontaktu, ćwiczenia fizyczne, edukację chorych, przezskórną stymulację
elektryczną nerwów (transcutaneous electrical nerve stimulation -
TENS), pozorowaną akupunkturę, pozorowaną laseroterapię, relaksację
mięśni, noszenie gorsetu, odpoczynek w łóżku, diatermię albo nie
stosowano żadnego leczenia.
Punkty końcowe lub oceniane zmienne
1) sprawność ruchowa, 2) natężenie bólu, 3) zużycie leków przeciwbólowych, 4) objawy niepożądane.
Wyniki Akupunktura. Analizą objęto 3 badania wtórne (1 metaanalizę i 2
artykuły przeglądowe obejmujące łącznie 14 badań) i 6 opublikowanych
później badań z randomizacją. W większości badań oceniano skuteczność
akupunktury w leczeniu przewlekłego bólu okolicy kręgosłupa; nie ma
danych na temat skuteczności tej interwencji w leczeniu bólu ostrego.
Wiarygodność starszych badań uwzględnionych w artykułach przeglądowych
była mała, a różnorodność stosowanych technik akupunktury, rodzaju
i czasu trwania bólu oraz sposobów mierzenia skutków interwencji nie
pozwoliła na wyciągnięcie jednoznacznych wniosków o skuteczności tej
metody. Wyniki nowszych badań z randomizacją, w których wzięło udział
łącznie 689 osób, sugerują, że skuteczność akupunktury: 1) jest większa
w porównaniu z niestosowaniem żadnej interwencji leczniczej lub
leczeniem pozorowanym; 2) nie różni się znamiennie od innych interwencji
o kwestionowanej wartości w leczeniu przewlekłego bólu okolicy
kręgosłupa, takich jak TENS (część badań sugeruje przewagę akupunktury
nad tą metodą) czy NSLPZ; 3) jest mniej skuteczna od masażu. Według
autorów przeglądu skuteczność akupunktury w leczeniu bólu okolicy
kręgosłupa wciąż nie jest ustalona.
Akupunktura wydaje się bezpieczną metodą leczenia. Oceniając ponad 66000
zabiegów, opisano tylko 50 przypadków powikłań, z których najczęstsze
to zasłabnięcie, niespodziewane zaostrzenie objawów i ból w miejscach
wkłuć igieł. W innym badaniu, oceniającym blisko 250 000 zabiegów,
najgroźniejsze powikłania to 2 przypadki odmy opłucnowej i 2 złamania
igły. Niewielkie krwawienie obserwowano podczas 15% zabiegów.
Masaż. Analizą objęto 2 przeglądy systematyczne (łącznie 5 badań,
w których masaż był interwencją stosowaną w grupie kontrolnej) i 3
opublikowane później badania z randomizacją. Na podstawie 5 badań
uwzględnionych w tych przeglądach nie można było wnioskować
o skuteczności tego postępowania, ponieważ sposób masażu był opisany
zdawkowo. Wyniki 3 nowszych badań z randomizacją, w których oceniano
skuteczność masażu w leczeniu podostrego i przewlekłego bólu okolicy
kręgosłupa, sugerują, że skuteczność masażu jest większa, zwłaszcza
w odniesieniu do sprawności ruchowej i zmniejszenia bólu, w porównaniu
z ćwiczeniami fizycznymi, ćwiczeniami rozluźniającymi mięśnie,
akupunkturą i leczeniem pozorowanym.
Objawy niepożądane związane z masażem występują prawdopodobnie bardzo
rzadko. Najczęściej są to ból i dyskomfort podczas masażu lub niedługo
po jego zakończeniu (=<10% pacjentów) oraz reakcje alergiczne na
olejki stosowane podczas masażu. Niezwykle rzadko zdarza się złamanie
kości lub pęknięcie wątroby. Proponowane przeciwwskazania do masażu to:
zakrzepica żył głębokich, oparzenie, zakażenie lub inna choroba skóry,
otwarte rany, złamania kości i zaawansowana osteoporoza. Około 10%
pacjentów wkrótce po masażu zgłasza nasilenie dolegliwości.
Zabiegi manualne. Analizą objęto 3 przeglądy systematyczne
(łącznie 52 badania), które sugerują, że zabiegi manualne w zakresie
kręgosłupa mają umiarkowany, krótkotrwały korzystny efekt w leczeniu
ostrego i przewlekłego bólu okolicy kręgosłupa, w porównaniu z leczeniem
uznanym za nieskuteczne (stosowanie wyciągu, noszenie gorsetu, leżenie
w łóżku, stosowanie żelu miejscowo, diatermia) lub niestosowaniem żadnej
interwencji kontrolnej. Nie wykazano natomiast wyraźnie większej lub
mniejszej skuteczności zabiegów manualnych w porównaniu z innymi
uznanymi standardowymi sposobami leczenia (opieka lekarza pierwszego
kontaktu, stosowanie leków przeciwbólowych, fizjoterapia, ćwiczenia
fizyczne i wczesny powrót do normalnej aktywności).
Chorzy często zgłaszają nieznaczne objawy niepożądane związane
z zabiegami manualnymi. O poważnych objawach niepożądanych związanych
z zabiegami manualnymi w zakresie kręgosłupa donoszono jedynie w formie
opisów przypadków, w których przypisywano je zabiegom w obrębie
kręgosłupa szyjnego, nieprawidłowemu rozpoznaniu choroby,
współistniejącej przepuklinie jądra miażdżystego lub nieprawidłowej
technice zabiegu.
Wnioski
Skuteczność akupunktury w leczeniu przewlekłego bólu okolicy kręgosłupa
jest niepewna, chociaż wydaje się większa w porównaniu z niestosowaniem
żadnej interwencji leczniczej i porównywalna z efektami innych zabiegów
o niepewnej skuteczności. Nie przeprowadzono badań klinicznych
dotyczących skuteczności akupunktury w leczeniu bólu ostrego.
Dostępne dane sugerują, że masaż jest skutecznym sposobem leczenia podostrego i przewlekłego bólu okolicy kręgosłupa.
Spośród niekonwencjonalnych metod leczenia bólu okolicy kręgosłupa
najwięcej badań poświęcono zabiegom manualnym. Zabiegi te mają
potwierdzony, umiarkowany korzystny wpływ w leczeniu bólu ostrego
i przewlekłego. Według autorów przeglądu korzystny efekt zabiegów
manualnych nie różni się od efektów innych, uznanych metod leczenia.
Objawy niepożądane związane ze stosowaniem akupunktury, masażu lub zabiegów manualnych są bardzo rzadkie i zwykle łagodne.
Ogólna ocena skuteczności akupunktury, masażu i zabiegów manualnych
w leczeniu nieswoistego bólu okolicy kręgosłupa jest trudna ze względu
na brak standardów wykonywania zabiegów. Według autorów przeglądu, jeśli
brać pod uwagę względne bezpieczeństwo tych metod leczenia oraz,
w przypadku masażu i zabiegów manualnych, prawdopodobnie porównywalną ze
standardowymi metodami leczenia skuteczność - wybór postępowania może
zależeć od indywidualnych oczekiwań i preferencji pacjentów.
Opracowali: lek. Aleksander Gałaś,
lek. Jan Brożek, prof. dr med. Roman Jaeschke
Konsultował dr med. Janusz Bromboszcz
Wydział Rehabilitacji AWF w Krakowie"
Znalazłam informacje na temat skoliozy neuromięśniowej, a dokładnie na temat leczenia operacyjnego takiej skoliozy. W internecie jest mało informacji na temat takiej skoliozy i leczenia, a ludzie coraz częściej chcą znaleźć jakieś informacje na temat własnej choroby, chcą wiedzieć o co zapytać lekarza itp. Mam nadzieję, że te informacje w czymś pomogą:
Wstęp: Skolioza idiopatyczna to trójpłaszczyznowe zniekształcenie
kręgosłupa. Stanowi ona dość powszechny problem u dzieci i młodzieży.
Aby zahamować i skorygować deformację konieczne jest szybkie jej
wykrycie i znalezienie najbardziej efektywnego modelu postępowania.
Cel: Celem niniejszej pracy jest przedstawienie i porównanie wyniku
badań prowadzonych w 2007 roku oraz na ich podstawie ocena efektywności
kinezyterapii w leczeniu zachowawczym skoliozy idiopatycznej I° u dzieci
prowadzonej w sposób indywidualny (I grupa) i prowadzonej w sposób
grupowy (II grupa) oraz wykazanie skuteczności stosowanych w programie
usprawniania ćwiczeń asymetrycznych.
Materiał i metody: Materiał niniejszej pracy stanowią badania
zgromadzone w Katedrze i Klinice Rehabilitacji w szpitalu im. A. Jurasza
w Bydgoszczy prowadzone wśród dwóch grup dzieci ze stwierdzoną skoliozą
I° leczonych zachowawczo. W skład obu grup badawczych wchodziło 16 osób
(I grupa – 13 dziewcząt i 3 chłopców, II grupa 10 dziewcząt i 6
chłopców). Wiek dzieci w chwili rozpoczęcia badania wynosił średnio 9
lat. Badanie wykonano dwukrotnie – na początku i na końcu prowadzonego
usprawniania. Polegało ono na ocenie progresji skrzywienia na podstawie
KBPC (Komputerowe Badanie Postawy Ciała).
Wyniki: Wyniki parametrów branych pod uwagę podczas komputerowego
badania postawy ciała uległy poprawie w I grupie. W grupie II nastąpiła
ich regresja.
Wnioski: Kinezyterapia jest skuteczną metodą leczenia zachowawczego
dzieci ze skoliozą I° szczególnie jeśli jest prowadzona w sposób
indywidualny. Ćwiczenia asymetryczne przynoszą duże korzyści
terapeutyczne.
WSTĘP
Skolioza idiopatyczna jest zniekształceniem kręgosłupa zachodzącym w
trzech płaszczyznach: czołowej, strzałkowej i osiowej. Jej etiologia
niestety nie została jeszcze dokładnie poznana. Skrzywienie kręgosłupa
stało się epidemią ostatnich lat. Ze względu na powszechność tego
zjawiska oraz jego wagę i niesione konsekwencje powstało wiele teorii
starających się wyjaśnić przyczynę i znaleźć źródło problemu, lecz żadna
z nich nie jest w pełni wiarygodna (1, 2, 3). Najbardziej narażone na
jej powstanie są dzieci w okresie przyspieszonego wzrostu: między 6 a 24
miesiącem życia, 5 a 8 oraz 11 a 14 rokiem życia. Wtedy tendencja do
progresji skoliozy jest największa. Przeoczenie powstania i pogłębiania
się wady w tym okresie znacznie pogarsza rokowanie wyleczenia.
Scoliosis Research Society podaje, że skolioza jest wygięciem
kręgosłupa, którego kąt mierzony metodą Cobba, na zdjęciu rentgenowskim w
projekcji przednio-tylnej w pozycji stojącej, wynosi przynajmniej 10°.
Ze względu na wielkość kąta skrzywienia skoliozy dzieli się na
skrzywienie I stopnia – gdy wielkość kątowa nie przekracza 30°,
skrzywienie II stopnia – gdy mieści się ono w przedziale od 30° do 60°,
skrzywienie III stopnia – o wielkości kątowej pomiędzy 60° a 90° oraz IV
stopień skrzywienia powyżej 90° . Jeśli skolioza nie przekroczy
wartości 40°-45° stosuje się leczenie zachowawcze polegające na
systematycznej obserwacji, kinezyterapii oraz gorsetowaniu. Leczenie
zachowawcze ma za zadanie zatrzymanie postępów skrzywienia, wyrównanie
skrzywienia bądź jego zmniejszenie, usunięcie przykurczów więzadłowych i
mięśniowych głównie w obrębie grzbietu i miednicy oraz wypracowanie
nawyku prawidłowej postawy i poprawę ogólnej wydolności fizycznej.
Leczenie operacyjne stosuje się u dzieci, które nie osiągnęły jeszcze
dojrzałości kostnej i u których skolioza wg Cobbe’a przekroczyła kąt
40°-45°.
Aby zahamować i skorygować deformację oraz ograniczyć problemy, które
mogą wyniknąć w przyszłości, konieczne jest szybkie wykrycie
rozwijającej się skoliozy i znalezienie najbardziej efektywnych modeli
postępowania w procesie usprawniania pacjentów, których ona dotyczy.
Celem niniejszej pracy jest:
ocena wpływu kinezyterapii prowadzonej w sposób systematyczny na wynik leczenia zachowawczego skoliozy idiopatycznej I°,
porównanie efektywności terapii prowadzonej indywidualnie z terapeutą z terapią prowadzoną grupowo,
wykazanie skuteczności ćwiczeń asymetrycznych w zahamowaniu progresji skrzywienia w obrębie kręgosłupa.
MATERIAŁ I METODY
Materiał niniejszej pracy stanowią badania zgromadzone w Katedrze i
Klinice Rehabilitacji w szpitalu im. A. Jurasza w Bydgoszczy prowadzone w
2007 roku pod kierunkiem prof. dr hab. n. med. Wojciecha Hagnera.
Obejmują one 2 grupy badawcze, tj. 32 pacjentów ze zdiagnozowaną
skoliozą idiopatyczną I° stopnia. Średnia wieku badanych wynosiła 9 lat.
W skład pierwszej grupy badawczej wchodziło 16 pacjentów – 13
dziewcząt i 3 chłopców. Zajęcia korekcyjne prowadzone były 2 razy w
tygodniu przez wyspecjalizowanego terapeutę metodą ćwiczeń
asymetrycznych. Badani kontynuowali terapię również w domu w pozostałe
dni tygodnia pod okiem opiekunów, których pomoc polegała na korekcji
postawy i pozycji wykonywanych ćwiczeń.
Druga grupa badawcza obejmowała również 16 osób: 10 dziewcząt i 6
chłopców. Badani byli rehabilitowani bez indywidualnego nadzoru
terapeuty w warunkach domowych pod okiem opiekuna i na gimnastyce
korekcyjnej prowadzonej grupowo w szkole i innych ośrodkach.
Obie badane grupy ćwiczyły 5 razy w tygodniu przez 45 minut dziennie.
Podczas rocznej obserwacji dokonano dwóch badań kontrolnych, na
początku i na końcu prowadzonego leczenia zachowawczego. Pacjentów obu
grup poddano ocenie progresji skrzywienia na podstawie KBPC, czyli
Komputerowego Badania Postawy Ciała. Urządzenie to jest najnowszą
konstrukcją integrującą systemy analizy przestrzeni typu MORA/ISIS.
Badanie opierało się na założeniach fotogrametrii. Jego wykonanie
polegało na zebraniu pomiarów antropometrycznych z wykonanego zdjęcia
badanej powierzchni, mającego postać mapy wysokościowej. Jej uzyskanie
możliwe było dzięki urządzeniu wyświetlającemu na plecach badanego
pacjenta linie o precyzyjnie określonych parametrach. Zniekształcenia
wyświetlanych linii rejestrował komputer. Metoda była realizowana przez
obserwację obrazu kamerą typu CCD, która przetwarzała go na sygnał
cyfrowy. Podczas badania najpierw na ciele pacjenta zaznaczano punkty
charakterystyczne, następnie stawiano go w odległości 2,5 m od
urządzenia projekcyjnego w polu widzenia kamery. Komputer rejestrował
automatycznie kilkadziesiąt zdjęć, z których wybierano najbardziej
odpowiadające prawidłowemu ustawieniu pacjenta. Na jego podstawie oraz
wprowadzanych danych pacjenta komputer podawał trójwymiarowe współrzędne
badanej powierzchni oraz parametry określające postawę ciała w trzech
płaszczyznach, wraz z graficznym przedstawieniem wyników.
W badaniu wzięto pod uwagę:
różnicę wysokości barków (parametr ten określa nachylenie linii
łączącej bark prawy z lewym względem poziomu; wartość podana w
milimetrach oznacza różnicę wysokości położenia barków),
różnicę wysokości dolnych kątów łopatek (parametr ten określa nachylenie
linii łączącej lewy dolny kąt łopatki z prawym względem poziomu,
wartość podana w milimetrach oznacza różnicę wysokości położenia kątów),
różnicę oddalenia dolnych kątów łopatek od kręgosłupa (parametr określa
różnicę odległości od kręgosłupa lewej łopatki od prawej,)
kąt skręcenia miednicy (parametr określa nachylenie linii łączącej kolce
biodrowe tylne-górne względem poziomu w płaszczyźnie strzałkowej),
różnicę wysokości trójkątów talii,
różnicę szerokości trójkątów talii.
Przed rozpoczęciem terapii w I grupie badawczej wśród 31% osób
asymetria barków mieściła się w granicach normy, a po zakończeniu
terapii u 38%. Procent osób z największą różnicą wysokości barków
zmniejszył się z 31% na 13%. W II grupie badawczej prawidłową wartością
tego parametru charakteryzowało się podczas pierwszego badania 74% osób,
a podczas drugiego już tylko 31% badanych. Ponadto zwiększył się
procent osób z największą asymetrią (wartość poza normą, >10 mm) z 13
% na 19% oraz ze średnim odchyleniem (wartość poza normą, 5-10 mm) z
13% na 50%.
W przypadku wysokości dolnych kątów łopatek na początku terapii w
granicach normy mieściło się 56% badanych z I grupy, a na jej końcu 62%.
Zmniejszeniu uległa również grupa z największą asymetrią z 38% na 19%. W
grupie II pod wpływem prowadzonego usprawniania procent osób
mieszczących się w granicach normy zmniejszył się z 68% na 37%.
Zwiększył się również udział procentowy osób o największym odchyleniu z
13% na 38% oraz o średnim odchyleniu z 19% na 25%.
Różnica odległości dolnych kątów łopatek od kręgosłupa wśród
pacjentów z I grupy pod wpływem rehabilitacji nie uległa zmianie. W
grupie II nastąpiło obniżenie procentowej ilości badanych z prawidłowym
wynikiem z 50% na 31%, oraz ze średnim odchyleniem z 19% na 44%. Procent
badanych z największym odchyleniem wzrósł z 31% na 25%.
Różnicę wysokości kątów talii w granicach normy na początku
rehabilitacji miało 25% osób w I grupie. Po upływie roku 44%. Grupa osób
z największą asymetrią zmniejszyła się o 25%. W grupie II na początku w
granicach przyjętych za normę znalazło się 62% osób, po terapii ilość
procentowa tych osób uległa zmniejszeniu do 19%. Udział procentowy osób o
największym odchyleniu zwiększył się z 19% na 38%, oraz z zakresu 5-10
mm z 19% na 43%.
Pod wpływem rocznej terapii w I grupie badawczej procent pacjentów z
różnicą szerokości kątów talii w granicach normy zwiększył się z 19% na
63%, a w grupie II z 31% na 50%. Procent osób z największą asymetrią w I
grupie uległ obniżeniu z 56% na 31%, a w II grupie z 56% na 19%.
Prawidłowy kąt nachylenia miednicy podczas pierwszego badania w I
grupie badanych miało 67% osób, a podczas drugiego badania już 81% osób.
W grupie tej uległa także zmniejszeniu grupa osób z asymetrią od 5° do
10° z 33% na 19%. W grupie II procent osób z prawidłowym kątem
pochylenia miednicy zmniejszył się z 94% na 87%, wzrósł natomiast
procent osób ze średnim odchyleniem z 6% na 13%.
WYNIKI
Szybki rozwój środowiska oraz nieodpowiedni tryb życia społeczeństwa
wywierają niekorzystny wpływ na organizm człowieka, prowadząc do
zaburzeń w budowie, postawie ciała mogących odbić się na funkcjonowaniu
narządów wewnętrznych, co wyjaśnia stwierdzenia, że skolioza jest
chorobą ogólnoustrojową. Ciągłe nią zainteresowanie świadczy o
powszechności tego problemu. Od wielu lat prowadzi się badania, które
jednoznacznie wskazałyby najskuteczniejszy model leczenia.
Podsumowując rezultat przeprowadzonego porównania i analizy wyników
badań wpływu kinezyterapii na leczenie zachowawcze dzieci ze skoliozą
idiopatyczną I°,
zgromadzonych w Katedrze i Klinice Rehabilitacji w szpitalu im. A.
Jurasza w Bydgoszczy, prowadzonych w 2007 roku, stwierdza się jej
efektywność, szczególnie gdy jest ona prowadzona w sposób indywidualny
metodą ćwiczeń asymetrycznych. Ćwiczenia te wzmacniają mięśnie
przykręgosłupowe, mięśnie grzbietu i stawów obwodowych. W pierwszej
kolejności prowadzą one do rozciągnięcia mięśni po wypukłej stronie
skrzywienia, a następnie skracają i wzmacniają mięśnie po stronie
wypukłej. „W zależności od położenia wygięcia stosuje się ćwiczenia
sterowane górną częścią kręgosłupa i obręczą barkową, albo sterowane
dolnym odcinkiem kręgosłupa i miednicą. W treningu wzmacniającym
ćwiczenia są oparte na pełnym skurczu, a rozciągnięciu niepełnym”.
Zbliżenie przyczepów mięśniowych uzyskuje się poprzez skośne ustawienie
miednicy i barków oraz derotacyjne ustawienie kręgosłupa. Błędem jest
wykonywanie ćwiczeń z niepełnym skurczem, a z pełnym rozciąganiem.
Przykurczone grupy mięśniowe rozciąga się metodą poizometrycznej
relaksacji mięśni, w odpowiednich, izolowanych pozycjach wyjściowych.
Aby rozluźnić napięte mięśnie stosuje się również masaż. Wg Nowotnego
ćwiczenia symetryczne stosowane aby wzmocnić mięśnie długie grzbietu
mogą spowodować progresję skrzywienia.
Bardzo ważne jest indywidualne podejście do każdego pacjenta, w
zależności od wartości skrzywienia, z możliwością ciągłego monitorowania
jego postawy. Bardzo istotnym elementem terapii jest uświadomienie osób
ze skoliozą o powadze ich przypadłości. Im wyższy poziom świadomości
pacjenta, tym większa współpraca z terapeutą i jednocześnie lepsze
wyniki leczenia.
Terapia grupowa nie zawsze przynosi oczekiwane rezultaty
terapeutyczne. Najprawdopodobniej jest to związane z brakiem nadzoru
podczas wykonywanych ćwiczeń, przyjmowaniem nieprawidłowej pozycji w ich
trakcie. Ponadto skolioza jest schorzeniem, które za każdym razem
wymaga innego podejścia. Omówione w tej pracy badania potwierdziły, że
osoby ćwiczące indywidualnie osiągają zdecydowanie lepsze efekty
terapeutyczne, a zajęcia grupowe mogą prowadzić do pogłębienia
deformacji kręgosłupa. Efektywny model postępowania w przypadku
zachowawczego leczenia skolioz idiopatycznych I° stanowi zatem
kinezyterapia prowadzona w sposób indywidualny metodą ćwiczeń
asymetrycznych.
Dzieci i młodzież, u których stwierdzono skoliozę idiopatyczną I°
powinny być zachęcane do aktywności fizycznej. Należy zadbać również o
właściwy ich odpoczynek oraz odżywianie.
WNIOSKI
1. Na podstawie uzyskanych wyników badań stwierdza się znaczną
wartość kinezyterapii w leczeniu zachowawczym skolioz idiopatycznych I°,
która pozwala zahamować progresję schorzenia, bądź zmniejszyć wartość
schorzenia.
2. Analiza wyników badań pozwala stwierdzić, że kinezyterapia
prowadzona w sposób indywidualny przez wykwalifikowanego terapeutę jest
znacznie efektywniejsza.
3. Na podstawie analizy wyników badań stwierdza się również, że
stosowanie ćwiczeń asymetrycznych przynosi duże korzyści terapeutyczne.
materiał z:
http://actabalneologica.pl/pl/articles/item/17121/ocena_skutecznosci_kinezyterapii_w_leczeniu_zachowawczym_dzieci_ze_skolioza_idiopatyczna_i
Wielu
z Was ma pretensje, że piszę o powikłaniach, bo uważacie, że jak
Michalski z Warszawy zepsuje leczenie, to powinno się zamieść sprawę pod
dywan i udawać, że nic się nie stało. Rozumiem, że powinnam udawać, że
nic mi się nie stało i jak już po 1 operacji u Michalskiego z września
2000r. (dokładnie-zostałam przyjęta do szpitala 18 września 2000r., a
zoperowano mnie 25 września 2000r.) i od tamtego czasu biorę Tramal.
Pierwsze opakowanie Tramalu zaczęłam brać tuż po wyjściu ze szpitala, bo
receptę dano razem z wypisem i moja mama po wypisie od razu wykupiła
lek w aptece, a kolejne recepty wydawano w przychodni. Po cudownej
operacji nie mogłam chodzić do szkoły, to miałam nauczanie indywidualne.
Nawet 2-3 lata po operacji nie mogłam iść na przystanek autobusowy, nie
mogłam przejść nawet 100 metrów, nie mogłam iść do szkoły, nie
chodziłam do Kościoła. Moja matka jeździła na kolonie z dziećmi i po
operacji raz mnie zabrała na kolonie, bo dopłaciła za mnie grosze.
Skończyło się to tym, że całe 2 tygodnie kolonii siedziałam w pokoju,
nawet nie wychodziłam na plażę, a w domu to przynajmniej mogłabym
oglądać telewizję. Nie mogłam chodzić na wycieczki, zwłaszcza jak były
wycieczki piesze na zasadzie, żeby iść na piechotę na wieś, która jest
obok, bo były zabytki, trzeba było iść ponad 2km w jedną stronę i nie
brano autokaru, bo przecież jak dzieci się przejdą, to później będą
spokojniejsze, bo w obie strony będzie ok. 5 km. Nie mogłam nigdzie
jeździć z dziećmi, bo nawet jak jakiś autokar/bus zabierze dzieci na
wycieczkę, to przecież trzeba będzie wysiąść i kawałek się przejść, a ja
nie dam rady chodzić, więc to nie miałoby sensu, bo co by się ze mną
zrobiło jakby kierowca wszystkich wysadził, zrobiłoby się jakąś
wycieczkę po innej miejscowości, kierowca wysadziłby dzieci i
wychowawców z kierownikiem kolonii w punkcie A, po wycieczce kierowca
zabrałby wszystkich z punktu B i jakby mnie przetransportowano po
miejscowości po wszystkich punktach wycieczki i na miejsce, gdzie
kierowca autokaru odbierałby wszystkich? Sorry, ale ja teraz sobie
siedzę w domu na tyłku, cudem zrobiłam maturę, chociaż nauczyciele
odradzali mi pisanie matury. I co? Maturę robiłam w maju 2009r. ZUS dął
mi rentę, dostałam zasiłek pielęgnacyjny i nawet jakbym chciała
pracować, to żaden lekarz medycyny pracy nie wydałby mi zaświadczenie,
bo prawda jest taka, że jakby lekarz medycyny pracy dał mi zgodę na
pracę, a coś mi się stało w pracy, to wtedy lekarz ponosi
odpowiedzialność. A przecież ja nawet nie jeździłabym do pracy, bo
chodząc do pracy trzeba wyjść z domu od poniedziałku do piątku, iść na
przystanek autobusowy, jechać do pracy, jak dojedzie się pod pracę, to
trzeba trochę iść od przystanku do miejsca pracy, bo autobusy i tramwaje
nie stają tuż pod wejściem do pracy. A w pracy spędza się kilka godzin
dziennie. A przecież w pracy nie da się leżeć w łóżku, tylko trzeba albo
cały czas siedzieć albo cały czas się jest na nogach, w niektórych
zawodach trzeba bez przerwy chodzić itp. Nie da się zrobić tak, żeby
całymi dniami leżeć w łóżku w domu i jednocześnie wykonywać pracę. Ja w
domu nawet nie robię zakupów, bo zakupy robi i przynosi moja 81letnia
babcia. Ja sama nie mogę nawet się wykąpać, tylko babcia pomaga mi z
kąpielą. Wszystko inne robi także babcia-sprzątanie w domu, robienie
zakupów itp. Jak jadę do lekarza, to kończy się to na przejażdżce
taksówką albo żebrze się po sąsiadach, ale sąsiad nie podwiezie za
darmo, jak jest krótka jazda, to trzeba w zamian kupić flaszkę wódki w
prezencie, a że ja nie mogę iść do sklepu, to babcia musi lecieć i kupić
flaszkę, taka opłata za podwiezienie. A jak sąsiad ma podwieźć mnie
trochę dalej do lekarza, to trzeba mu zapłacić kasę i kończy się na tym,
że babcia jedzie, siada z przodu samochodu, a ja jestem na tylnych
siedzeniach i kładę się. A jak jechało się do Michalskiego, to taksówka
podwoziła mnie i babcię do dworca PKP, jechało się pociągiem i ja
leżałam w drodze, a taksówka podwoziła mnie i babcię od dworca PKP do
gabinetu Michalskiego i tak samo się wracało. Na początku wierzyłam
Michalskiemu, że naprawi mi kręgosłup. Było ,,super” jak przed jedną
operacją miałam konsultację anestezjologiczną dzień przed operacją i
pielęgniarka mi wręczyła kartotekę, żebym czekała na anestezjologa razem
z kartoteką. No i trochę trzeba było czekać, bo było paru pacjentów do
skonsultowania, a ja byłam ostatnia. Więc otworzyłam kartotekę i
zaczęłam ją przeglądać. Zobaczyłam kartki z opisami operacji kręgosłupa,
gdzie były opisy operacji, pieczątki lekarzy, którzy przeprowadzali
operację i były podpisy lekarzy, którzy robili operację. Michalski
wciskał kit, że to rzekomo on robił operację-przed operacją w ogóle go
nie widziałam, ale machnęłam ręką, myślałam, że przyjdzie tuż przed
operacją. Ale wyszło, że Michalski w ogóle nie był w tym dniu w
Instytucie Matki i Dziecka, jest tam raz na jakiś czas, nie przychodzi
codziennie do tego szpitala, tylko jest raz na jakiś czas. A poza tym w
kartotece było napisane jak byk, że operację przeprowadzał chirurg
ogólny wraz z rezydentem, który jest dopiero lekarzem ogólnym i uczy się
na ortopedę. A sorry, ale kartoteka nie może kłamać i jeżeli jest
wpisane, że taki i taki lekarz robił operację to tak musi być i każdy
lekarz był wymieniony z imienia i nazwiska oraz lekarze podbili się
pieczątkami i jeden miał napisane, że jest specjalistą chirurgii
ogólnej, a drugi to tylko lekarz medycyny bez żadnej specjalizacji. Poza
tym nawet czytałam opis operacji. Nawet jak Michalski wciskał mi kit,
że w lipcu zeszłego roku zrobił mi odbarczanie jednego korzenia
nerwowego. A ta cała operacja była g… warta, bo czas od kiedy zabrano
mnie na salę operacyjną do czasu aż mnie przywieziono z sali operacyjnej
na oddział, to niecała godzina, a trzeba wziąć pod uwagę, że w tym
czasie anestezjolog musi mnie przygotować do operacji, trzeba doliczyć
czas na rozcięcie mnie i zaszycie mnie, założyć opatrunek, anestezjolog
musiał mnie wybudzić, więc pomyślcie ile czasu lekarz miał na zrobienie
czegokolwiek. Dowiedziałam się, że Michalski tylko wszedł na salę
operacyjną i z niej wyszedł po krótkiej chwili, ale nic nie zrobił,
resztę odwalał inny lekarz. A mnie zapewniał, że on wszystko zrobił i to
on dokończył operację, a babcia mnie zapewniała, że Michalski po chwili
wyszedł z sali operacyjnej i rozmawiał z babcią, a później mnie
wywieziono z sali operacyjnej i wychodził inny lekarz. Okazało się, że
jedynie mnie rozcięto i zaszyto, bez robienia czegokolwiek. Miałam
badania i kilku lekarzy otwarcie mi mówiło, że Michalski zrobił mnie w
balona. Poza tym konsultował mnie jeden lekarz ze szpitala, kumpel
Michalskiego i po rozmowie z tamtym lekarzem wyszło, że Michalski nic
nie robi ze mną. Wyszło, że Michalski totalnie nie ma pomysłu co robić,
szpital jest słabo wyposażony itp. Nawet kumpel Michalskiego ze szpitala
doradzał mi operację w innym szpitalu i mam uciekać od Michalskiego.
Poza tym wielki Michalski jest po operacji bioder, po wstawianiu
endoprotez bioder i ma problem ze staniem przy operacji. Poza tym super
Michalski jak coś robił np. kilka lat temu, to się nie popisał. Nawet
pierwsza operacja u Michalskiego nie była fajna, bo zostałam uziemiona w
domu. Ja nawet nie mogłam iść do sklepu spożywczego. Poza tym Michalski
sam się popisał jak mi podawał liczbę stopni, raz twierdził, że przed
operacją skoliozy miałam 78 stopni w odcinku piersiowym i 64 w
lędźwiowym, a po operacji niecałe 10 stopni, a po 10latach nagle mu się
zmieniło i po 10latach powiedział, że jak mnie operował na skoliozę, to
miałam 90 stopni w odcinku piersiowym i 90 stopni w odcinku lędźwiowym.
Najlepsze, że jak na podstawie zdjęcia rtg twierdził, że mnie super
naprostował i że mam niecałe 10 stopni, to inni lekarze wyliczali
stopnie z tego samego zdjęcia rtg, na którym wyszło, że w odcinku
piersiowym mam 45 stopni, a w lędźwiowym 28 stopni-nie wiem gdzie on
widział niecałe 10 stopni. Nie wiem gdzie on widział takie małe
wartości. Poza tym w ogóle nie patrzył na to, że 10latka bierze Tramal,
że nie mogę iść do szkoły, że nie mogę dojść do końca ulicy i że jest
cyrk z dojazdem do niego. W ogóle nic nie mówił na fakt, że nie mogę
nawet przejść 100 metrów i że muszę jechać na leżąco w pociągu. Jakoś
dopiero neurolog się zainteresował problem z trzymaniem moczu, bo
Michalski w ogóle nie zajął się tym kłopotem. Nawet neurolog się dziwił,
że od lat mam problemy z trzymaniem moczu, które są od kłopotów po
operacjach Michalskiego i potrafię sikać pod siebie, a Michalski się nie
zainteresował tym, chociaż to trwa od lat. Po prostu Michalski kasował
forsę i mówił, że jest ok. Ja jak durna wierzyłam jak mi gadał, że
przecież muszę poczuć ulgę po operacji, a nic nie naprawiano, tylko
narobiono mi nowych zrostów uciskających na kolejne nerwy co wywołuje
dodatkowy ból. Poza tym okazało się dopiero po fakcie, że Michalski
robił obiecanki cacanki, że zrobi jedną operację, której nie umie i nie
ma nawet odpowiedniego sprzętu i dużo obiecywał, a jak żądałam od niego,
żeby zrobił co obiecał, to tylko były spięcia i wychodziłam z płaczem z
gabinetu. Później gadał, że jeszcze nie czas itp. A dopiero w nerwach
wyszło, że on nie ma nawet sprzętu w szpitalu i wcześniej nie robił
takich operacji, tylko zbyt pochopnie dał obietnicę, a wielki Michalski
nie wie jak się wycofać z obietnicy. Muszę przez niego latać po innych
lekarzach i pytać czy ktoś inny zrobi coś z tym syfem po Michalskim czy
ktokolwiek coś mi poradzi. To przez niego biorę silne opioidowe leki
przeciwbólowe, brałam kiedyś Transtec-30 razy silniejszy od Morfiny, do
którego lekarze dokładają Morfinę itp. Poza tym tyle co ja się namęczę,
to tylko ja wiem co przeżyłam i co czuję. Poza tym to ja wiem co za syf
jest przez Michalskiego. Jakby nie on, tylko za leczenie od początku do
końca wziąłby się kto inny, to mogłabym być zdrowsza. Poza tym lekarze
mówią, że to co wyrabiał Michalski od początku jest złe i nawet pierwsza
operacja Michalskiego była źle zrobiona i operacji skoliozy u
10letniego dziecka tak się nie robi. To ja się męczę, mam bóle, nie
wychodzę z domu, leżę w łóżku, nie mogę robić szkół policealnych, kursów
zawodowych, studiów, nie mogę pracować, iść do kina, na basen itp. A
jak babcia umrze, to przyjdzie mi się zabić, bo przecież nie kupię nawet
chleba, nawet sama się nie umyję, nie upiorę ubrań, nie posprzątam w
domu itp. Ja nic nie mogę robić, nie mogę nawet stać przy umywalce, żeby
umyć zęby. A Michalski oczywiście nic nie doradzał jak mówiłam, że jest
gorzej. Po leczeniu u Michalskiego doszło do pogorszenia mojego stanu
zdrowia co jest udokumentowane m. in. badaniami i będę o tym mówić,
ponieważ to jest prawda. Jeszcze jakiś czas temu ja mu ufałam, ale po
takich cyrkach ja już mu nie wierzę i po tym co się dowiedziałam, do
jakiego stanu doprowadził mnie Michalski itp., to po prostu nie ma sensu
mu wierzyć. Może kilka lat temu komuś pomógł, wtedy facet jest ok wobec
pacjenta. Ale gorzej jest jak coś zepsuje, coś mu nie idzie, kłamie
itp. Wtedy pacjent powinien uciekać jak najprędzej, bo jak doszło do
pogorszenia stanu zdrowia, to nic mi nie poprawił.
Złamanie kręgosłupa (kompresyjne) występuje wtedy, gdy jeden z kręgów zostaje złamany lub zapada się.
Przyczyny
Ubytek masy kostnej może prowadzić do zapadania się lub złamań
kręgów. Pierwotna osteoporoza i menopauza nie są jedynymi przyczynami
utraty masy kości. Choroba nowotworowa, chemioterapia, radioterapia,
nadczynność tarczycy i przewlekłe stosowanie kortykosteroidów również
powodują ubytek masy kostnej i wzrost ryzyka złamania.
Objawy
Złamanie kręgosłupa może sygnalizować nagłe pojawienie się bólu lub
przewlekły, tępy ból pleców. Jeśli dłużej niż przez kilka dni cierpisz
na ból pleców, spotkaj się z lekarzem. Śledź swoją postawę i wzrost.
Rutynowo mierz swój wzrost w gabinecie lekarza. Złamania kręgosłupa może
spowodować zapadnięcie się kręgów, a zatem obniżenie wzrostu. Wielokrotne złamania kręgosłupa mogą prowadzić do zmian postawy lub
wytworzenia garbu. Zmniejszenie wzrostu lub pojawienie się garbu może
sygnalizować złamanie kręgosłupa.
Czynniki ryzyka
Przebycie złamania kręgosłupa znacznie zwiększa zagrożenie kolejnym
złamaniem. Z upływem czasu wielokrotne złamania mogą zaburzyć układ
kręgosłupa, co spowoduje pochylenie się ku przodowi (wdowi garb).
Skrzywienie kręgosłupa ku przodowi może stać się na tyle duże, że
zaburzy równowagę, a ucisk na klatkę piersiową utrudni oddychanie,
jedzenie lub spanie.1 2 Inne czynniki ryzyka obejmują wiek, płeć i styl życia.
Diagnoza
Nowy lub nietypowy ból pleców należy niezwłocznie zgłosić lekarzowi.
Wczesna diagnoza pozwoli na rozważenie wielu metod leczenia.. Badania
fizykalne i radiologiczne pomogą wykryć rzeczywistą przyczynę i
ewentualnie wykluczyć złamanie kręgosłupa.
Możliwości leczenia złamań kręgosłupa
Leżenie i leki mogą złagodzić ból, ale nie zrekonstruują złamanego
kręgosłupa. Jeśli zdiagnozowano u Ciebie złamanie kręgosłupa spowodowane
osteoporozą, chorobą nowotworową lub łagodnym guzem, firma Medtronic
proponuje Ci innowacyjną metodę leczenia.
Leczenie zachowawcze
Leczenie zachowawcze bólu pleców i/lub złamania kręgosłupa to kilka
dni leżenia w łóżku z lekami przeciwbólowymi, rzadziej gorset. Może
zredukować ból, ale nie zrekonstruuje ani nie złoży złamanej kości.
Kyfoplastyka balonowa
Jeśli kość jest złamana, celem leczenia jest stabilizacja złamania i przywrócenie kości jej prawidłowej pozycji anatomicznej.
Kyfoplastyka balonowa KYPHON® jest minimalnie inwazyjnym zabiegiem,
który może zrekonstruować złamany krąg w kręgosłupie i zredukować objawy
bólowe. Nazwa zabiegu pochodzi od balonów ortopedycznych używanych do
podniesienia złamanej kości w celu przywrócenia jej prawidłowej pozycji
anatomicznej.
Kyfoplastyka balonowa KYPHON jest minimalnie inwazyjnym zabiegiem
rekonstrukcji złamanego kręgosłupa. Zabieg chirurgicznego leczenia
złamania kręgosłupa za pomocą kyfoplastyki balonowej trwa około godziny
(na jeden poziom)i zazwyczaj wymaga krótkiej hospitalizacji.
Kyfoplastyka balonowa KYPHON może zredukować lub wyeliminować ból pleców
spowodowany złamaniem kręgosłupa, może także zrekonstruować wysokość
trzonu kręgu.2 Wykazano, że leczenie za pomocą kyfoplastyki balonowej
KYPHON ma niski wskaźnik powikłań, ale – jak w przypadku innych zabiegów
operacyjnych – pozostaje ryzyko związane z samym zabiegiem, łącznie z
wystąpieniem poważnych powikłań. Ten zabieg nie jest przeznaczony dla
każdego; konieczne jest zalecenie lekarza. Należy skonsultować się z
lekarzem i wraz z nim rozważyć ryzyko i korzyści zastosowania tej metody
leczenia.
Kręgosłup dorosłego człowieka jest kolumną złożona z 33 kości, które
chronią rdzeń kręgowy i umożliwiają utrzymywanie pozycji pionowej. Każdy
kostny segment kręgosłupa zwany jest kręgiem. Złamanie kręgosłupa
oznacza, że jeden z kręgów jest pęknięty lub się zapadł. Rozległość
pęknięcia może być różna, począwszy od niewielkiego złamania bez
przemieszczenia do całkowitego zapadnięcia się trzonu kręgu. Gdy
kość ulega złamaniu, może się pojawić miejscowy obrzęk, często występuje
ból. W przypadku kręgosłupa obrzęk i zmiana położenia może drażnić
przyległe tkanki i nerwy. Uszkodzenie nawet jednego kręgu może zmienić
położenie całego kręgosłupa, co upośledza rozłożenie wagi ciała wzdłuż
kręgosłupa i przygotowuje grunt pod kolejne złamanie. Kyfoplastyka
balonowa KYPHON® jest minimalnie inwazyjnym zabiegiem, który może
zrekonstruować złamania kręgosłupa. Leczenie operacyjne jednego poziomu
za pomocą kyfoplastyki balonowej trwa około godziny i zazwyczaj wymaga
krótkiej hospitalizacji. Kyfoplastyka balonowa KYPHON może
zredukować lub wyeliminować ból pleców spowodowany złamaniem kręgosłupa,
może także zrekonstruować wysokość trzonu kręgu i właściwe ułożenie
kręgosłupa. Wczesne i skuteczne leczenie (stabilizacja złamanej kości)
może zredukować konsekwencje złamania kręgosłupa, zwłaszcza związane z
innymi metodami leczenia, np. długotrwałe leżenie w łóżku lub stosowanie
leków przeciwbólowych. Inne korzyści to
systematyczna poprawa ruchomości, poprawa zdolności wykonywania
codziennych zajęć i poprawa jakości życia. Wykazano co prawda, że
leczenie za pomocą kyfoplastyki balonowej KYPHON ma niski wskaźnik
powikłań, ale – jak w przypadku innych zabiegów operacyjnych – ryzyko
jest związane z samym zabiegiem, do wystąpienia poważnych powikłań
włącznie. Zabieg nie jest przeznaczony dla każdego; konieczne jest
zalecenie lekarza. Skonsultuj się z lekarzem, aby wspólnie z nim
rozważyć ryzyko i korzyści.
Korzyści
Wykazano, że za pomocą kyfoplastyki
balonowej KYPHON® można zrekonstruować wysokość trzonu kręgu i
przeprowadzić korekcję zniekształcenia trzonu kręgu. Dodatkowe korzyści
to:1-3
znaczna i ciągła redukcja bólu pleców
znaczna rekonstrukcja wysokości trzonu kręgu
znaczna i ciągła poprawa jakości życia
znaczna i ciągła poprawa mobilności
znaczna i ciągła poprawa zdolności wykonywania codziennych czynności
znaczna redukcja liczby dni w miesiącu, podczas których pacjent pozostaje w łóżku z powodu bólu pleców
znaczna i ciągła redukcja liczby dni w miesiącu, podczas których ból przeszkadza pacjentowi w wykonywaniu codziennych czynności.
Liczne badania udokumentowały pozytywne wyniki leczenia za pomocą
kyfoplastyki balonowej KYPHON w czasie okresu kontrolnego co najmniej 2
lat.
Ryzyko
Wykazano, że leczenie za pomocą kyfoplastyki balonowej KYPHON ma
niski wskaźnik powikłań, ale – podobnie jak w przypadku większości
zabiegów operacyjnych – mogą wystąpić poważne zdarzenia niepożądane,
nawet śmiertelne, łącznie z zawałem mięśnia sercowego, zatrzymaniem
akcji serca, udarem i zatorem (na skutek przemieszczania się do płuc lub
do serca skrzepów krwi, tłuszczu lub cementu kostnego). Ryzyko obejmuje
także infekcję; wyciek cementu kostnego do mięśni i tkanek otaczających
rdzeń kręgowy i uraz nerwu, który w rzadkich przypadkach powoduje
paraliż; przeciek cementu kostnego do naczyń krwionośnych wywołujący ich
uszkodzenie, do płuc i/lub serca. Zabieg nie jest przeznaczony dla
każdego; konieczne jest zalecenie lekarza. Skonsultuj się z lekarzem,
aby wspólnie rozważyć ryzyko i korzyści.
Zabieg
W kyfoplastyce balonowej KYPHON® wykorzystuje się balony ortopedyczne
i cement kostny do zrekonstruowania złamanego kręgosłupa. Zabieg
stabilizuje złamany krąg przez wytworzenie wewnętrznego odlewu. Wielu
pacjentów bezpośrednio po zabiegu informuje o złagodzeniu bólu
spowodowanego złamaniem i wzroście mobilności.
Czy ta metoda jest dla Ciebie odpowiednia?
Rozważając ewentualność zastosowania tej metody, należy pamiętać, że
co prawda kyfoplastyka balonowa KYPHON® ma niski wskaźnik powikłań, ale
poważne powikłania mogą wyniknąć z samego zabiegu, jak w przypadku
każdego zabiegu operacyjnego. Wykazano, że kyfoplastyka balonowa KYPHON jest korzystna dla
pacjentów, u których jest możliwa rekonstrukcja wysokości trzonu kręgu. Należy skonsultować korzyści i ryzyko związane z tym zabiegiem, aby podjąć świadomą decyzję.
Zabieg operacyjny: czego oczekiwać?
Kyfoplastyka balonowa KYPHON jest minimalnie inwazyjnym zabiegiem,
trwa około godziny (na każdy leczony poziom złamania). Może być wykonana
w warunkach szpitalnych lub ambulatoryjnych, w zależności od stanu
zdrowia pacjenta.
Wybór leczenia Złamanie kręgosłupa (zwane również kompresyjnym złamaniem kręgosłupa)
występuje wtedy, gdy jeden z kręgów ulega złamaniu lub zapada się. U
większości pacjentów ze złamaniem kręgosłupa podłożem choroby jest
Osteoporoza, która powoduje utratę wytrzymałości i stabilności kości. Utrata kości może być także skutkiem ubocznym stosowania
kortykosteroidów i niektórych metod leczenia nowotworów oraz trybu życia
( palenie tytoniu, brak aktywności i niskie spożycie wapnia). Kości w kręgosłupie różnią się od kości w innych częściach szkieletu.
Kości nóg np. są sztywniejsze i mają większą gęstość niż kości
kręgosłupa. Silne, o wysokiej gęstości, wytrzymują gwałtowne ruchy.
Kości kręgosłupa mają niższą gęstość i są bardziej „gąbczaste”, a zatem
bardziej podatne na złamania. Kyfoplastyka balonowa KYPHON® jest metodą leczenia odpowiednią dla
pacjentów, u których występują bóle pleców lub deformacja w związku ze
złamaniem/złamaniami kręgosłupa. Po badaniu fizykalnym lekarz może
zlecić wykonanie badań obrazowych, jak badanie radiologiczne lub za
pomocą rezonansu magnetycznego (MRI), aby potwierdzić diagnozę. Pacjenci zwykle najpierw są badani przez lekarza pierwszego kontaktu i
otrzymują skierowanie do specjalisty. Po leczeniu za pomocą
kyfoplastyki balonowej KYPHON pacjent jest ponownie kierowany do lekarza
podstawowej opieki zdrowotnej w celu leczenia choroby podstawowej. Po zabiegu większość pacjentów informuje o złagodzeniu bólu i poprawie mobilności. Wykazano, że leczenie za pomocą kyfoplastyki balonowej KYPHON ma
niski wskaźnik powikłań, ale – jak w przypadku większości zabiegów
operacyjnych – mogą po nim wystąpić poważne zdarzenia niepożądane, nawet
śmiertelne, łącznie z zawałem mięśnia sercowego, zatrzymaniem akcji
serca, udarem i zatorem (na skutek przemieszczania się skrzepu krwi,
tłuszczu lub cementu kostnego do płuc lub do serca). Ryzyko obejmuje
także infekcję; wyciek cementu kostnego do mięśni i tkanek otaczających
rdzeń kręgowy i uraz nerwu, który – w rzadkich przypadkach – może
spowodować paraliż; przeciek cementu kostnego do naczyń krwionośnych
wywołujący uszkodzenie naczyń krwionośnych, płuc i/lub serca. Zabieg nie
jest odpowiedni dla każdego; konieczne jest zalecenie lekarza.
Skonsultuj się z lekarzem, aby rozważyć ryzyko i korzyści wynikające z
zastosowania tej metody leczenia.
Przed zabiegiem
Przed zabiegiem zostaną przeprowadzone badania (fizykalne i obrazowe,
jak badanie radiologiczne), aby móc precyzyjnie określić lokalizację
złamania.
Podczas zabiegu
Pod kontrolą radiologiczną za pomocą zgłębnika wykonuje się wąski
kanał wiodący do złamanej kości. Następnie przez zgłębnik wprowadza się
do trzonu kręgu mały balon ortopedyczny. Nacięcie ma około 1 centymetra
długości. Zazwyczaj używa się dwóch balonów, po jednym z każdej strony trzonu
kręgu, aby wesprzeć kość ustawianą w prawidłowej pozycji i zwiększyć
szanse korekcji zniekształcenia. Następnie balon jest ostrożnie napełniany w celu uniesienia
zapadniętego trzonu kręgu i przywrócenia go do prawidłowej pozycji
anatomicznej. Napełnienie balonu przesuwa miękką wewnętrzną część kości
do ściany trzonu kręgu; wewnątrz kręgu powstaje jama. Do jamy wprowadza
się cement kostny, aby ustabilizować złamanie. Po ustawieniu trzonu kręgu w prawidłowej pozycji balon jest
opróżniany i usuwany. Jama jest wypełniona gęstym cementem kostnym,
który stabilizuje złamanie. Cement kostny tworzy wewnętrzny odlew, który
utrzymuje trzon kręgu we właściwym miejscu. Leczenie operacyjne jednego poziomu za pomocą kyfoplastyki balonowej
KYPHON trwa około godziny. Zabieg wymaga zwykle krótkiej hospitalizacji,
zależnie od ogólnego stanu zdrowia pacjenta.
Po zabiegu
Po zabiegu najprawdopodobniej zostaniesz przeniesiony na salę pooperacyjną, na obserwację. Zwykle pacjenci opuszczają szpital następnego dnia; czasem jest konieczna krótka hospitalizacja. Po powrocie do domu wrócisz do normalnych zajęć, ale będziesz postępował zgodnie z instrukcjami lekarza.
Wszystko, co robisz w trakcie dnia w pozycji siedzącej lub stojącej,
stanowi sprawdzian zdolności kręgosłupa do utrzymania masy ciała. Mogą
wystąpić drobne urazy krążka międzykręgowego, niepowodujące bólu w
chwili ich powstawania. Powtarzane, codzienne obciążenia i niewielkie
urazy mogą się z czasem kumulować i mogą zacząć wywierać niekorzystny
wpływ na poszczególne krążki międzykręgowe. Ostatecznie mogą one zacząć
wykazywać oznaki zużycia i stopniowo ulegać zmianom zwyrodnieniowym.
Zwyrodnienie krążków międzykręgowych w obrębie kręgosłupa może powodować
wiele bolesnych dolegliwości.
Mogą zacząć się tworzyć ostrogi kostne, niekiedy nazywane osteofitami,
wokół przestrzeni, w której znajduje się krążek międzykręgowy
Mogą one również powstawać wokół stawów międzykręgowych, co może być
wynikiem próby ograniczenia przez organizm nadmiernej ruchomości w danym
odcinku kręgosłupa. Ostrogi kostne mogą stać się problemem, gdy zaczną
wrastać do kanału kręgowego i uciskać na rdzeń kręgowy i nerwy
rdzeniowe. Ten stan jest nazywany stenozą kanału kręgowego.
Najczęstszym wczesnym objawem choroby zwyrodnieniowej krążka
międzykręgowego jest ból kręgosłupa, który promieniuje do pośladków i
górnej części ud. Gdy lekarze mówią o chorobie zwyrodnieniowej krążka
międzykręgowego, mają na myśli ogółem różne dolegliwości ze strony
kręgosłupa, które zaczynają się od uszkodzenia krążka międzykręgowego,
jednak ostatecznie rozszerzają się na wszystkie części kręgosłupa. Do
zaburzeń, które są wynikiem zwyrodnienia krążka międzykręgowego, nalezą
ból dyskogenny i wypukliny krążków międzykręgowych.
Stenoza kanału kręgowego polega na zwężeniu obszaru, w którym rdzeń
kręgowy przebiega przez kręgosłup. Może do niej dojść w związku z
procesem starzenia się lub w związku ze zwyrodnieniem kości kręgosłupa,
przy czym może ona spowodować ból pleców i nóg, pojawiający i ustępujący
się w trakcie wykonywania takich czynności, jak marsz. Zwężenie może
się pojawić w każdym odcinku kręgosłupa, chociaż najczęściej obserwuje
się je w odcinku lędźwiowym. Stenoza kanału kręgowego występuje na ogół u
osób w wieku powyżej 60 lat. Może jednak również występować u młodszych
osób, z nieprawidłowo wąskim kanałem kręgowym od urodzenia.
Wszystko, co doprowadza do zwężenia kanału kręgowego, naraża rdzeń
kręgowy i nerwy rdzeniowe na ryzyko. Ze względu na brak miejsca dochodzi
do ucisku tych struktur, który wywołuje podrażnienie i zapalenie. Do
stanów mogących zwężać kanał kręgowy należą:
zakażenia
guzy
urazy
przepukliny jądra miażdżystego
zapalenie stawów
pogrubienie więzadeł
ostrogi kostne
Stenoza kanału kręgowego występuje na ogół u starszych osób, ze
względu na lata zużywania (degeneracji) kręgosłupa. Do zmian, do których
dochodzi w przebiegu tego procesu, należą pogrubienie więzadeł, ostrogi
kostne, powiększenie (przerost) stawów międzykręgowych i wypukliny
krążków międzykręgowych.
W niektórych przypadkach objawy może złagodzić po prostu skłon w
dół. Powoduje to powiększenie kanału kręgowego i zapewnia więcej
przestrzeni, co powoduje zwiększenie przepływu krwi do nerwów
rdzeniowych. Czynności zwiększające zapotrzebowanie na przepływ krwi
powodują rozszerzenie naczyń krwionośnych. Jeśli nie ma na to miejsca,
nie może dojść do zwiększenia przepływu. Powoduje to ból i osłabienie
mięśniowe, gdyż nerwy nie otrzymują wystarczającej do swoich potrzeb
ilości tlenu.
Niektórzy ludzie mają wąski kanał kręgowy od urodzenia. Nie oznacza to,
że automatycznie odczuwają objawy stenozy. Jednak jeśli kanał kręgowy
jest zbyt wąski, może to prowadzić do ucisku na nerwy rdzeniowe. Osoby z
bardzo wąskim kanałem są narażone na ryzyko stenozy, ponieważ nawet
niewielkie zwiększenie objętości zawartości kanału kręgowego może
wywołać objawy.
Główne objawy stenozy kanału kręgowego są odczuwane w obrębie nóg. Należą do nich:
uczucie ciężkości nóg
osłabienie mięśniowe
ból podczas marszu lub długotrwałego stania
Objawy stenozy kanału kręgowego są powodowane przez ucisk korzeni
nerwowych, który utrudnia prawidłowe przesyłanie sygnałów z mózgu do
ciała. Podrażnienie nerwów pogarsza się w pozycji stojącej lub podczas
marszu ze względu na ucisk i rozciąganie nerwów. Objawy często ustępują w
trakcie odpoczynku. Wydaje się, że przyjęcie pozycji siedzącej powoduje
zmniejszenie ucisku korzeni nerwowych.
W pierwszej połowie XX w. zespół stawu krzyżowo-biodrowego stanowił
najczęstsze rozpoznanie u osób z lumbago (bólem krzyża). Określano tym
mianem na ogół każdy ból krzyża, pośladków lub nóg. Przed 1932 r. zespół
stawu krzyżowo-biodrowego był bardzo popularnym rozpoznaniem. Istniał
nawet okres nazwany „erą stawu krzyżowo-biodrowego".
Pod koniec lat 80. XX w. wielu lekarzy „odkryło ponownie" stawy
krzyżowo-biodrowe jako potencjalne źródło bólu kręgosłupa. Jednak nawet
obecnie ból stawu krzyżowo-biodrowego często pozostaje niedostrzeżony.
Wielu lekarzy nie było szkolonych, aby brać go pod uwagę. Często jest im
ciągle jeszcze trudno uwierzyć, że staw z tak ograniczonym zakresem
ruchu może spowodować ból kręgosłupa.
Zwyrodnieniowe zapalenie stawów krzyżowo-biodrowych może spowodować
wiele problemów. Często trudno jest dokładnie określić, jakie były
przyczyny zużycia stawów. Jedną z najczęstszych przyczyn jest uraz. Może
on być wynikiem bezpośredniego upadku na pośladki, wypadku
samochodowego lub nawet uderzenia w bok miednicy. Siła tych urazów może
spowodować naciągnięcie więzadeł wokół stawu. Więzadła są mocnymi
wiązkami tkanki łącznej przytrzymującymi stawy. Ich przerwanie może
spowodować zbyt dużą ruchomość stawu. Nadmierna ruchomość może prowadzić
do zużycia stawu i bólu związanego z jego zwyrodnieniowym zapaleniem.
Urazy mogą również powodować bezpośrednie uszkodzenie chrząstki
wyściełającej powierzchnie stawów, w których występuje ruch. Z czasem
doprowadzi to również do zwyrodnieniowego zapalenia stawu.
Ból może być również powodowany przez zmiany patologiczne kości
krzyżowej. Kość krzyżowa jest tak naprawdę wysoce wyspecjalizowaną grupą
kręgów. Powstaje ona w trakcie rozwoju wewnątrzmacicznego płodu w
wyniku zrośnięcia się kilku kręgów. U niektórych ludzi kości wchodzące w
jej skład jednak się nie zrastają. W tych przypadkach dwa lub więcej
kręgów, które powinny się zrosnąć, pozostaje rozdzielonych. Powoduje to
nieprawidłową sytuację, w której staw krzyżowo-biodrowy nie zostaje
prawidłowo ukształtowany i istnieje fałszywy staw (czasem zwaną
„zespołem przejściowym”). Tę nieprawidłowość można zobaczyć na
prześwietleniach rentgenowskich. Wydaje się, że osoby z tym zespołem
mają więcej problemów ze stawami krzyżowo-biodrowymi, a także występuje u
nich ból kręgosłupa, który odczuwany jest jako wychodzący z tej
okolicy.
Kobiety są narażone na szczególnie wysokie ryzyko pojawienia się
problemów ze strony stawów krzyżowo-biodrowych w późniejszym etapie
życia, ze względu na przebyte porody. W trakcie ciąży są uwalniane
hormony żeńskie, które umożliwiają rozluźnienie tkanek łącznych
organizmu. Jest ono potrzebne, aby miednica rozciągnęła się na tyle,
żeby mogło urodzić się dziecko. To rozciągnięcie powoduje zmiany stawów
krzyżowo-biodrowych, co zwiększa, czasem nadmiernie, ich zakres ruchu. Z
biegiem lat zmiany te mogą doprowadzić do zapalenia stawów ze zużycia. W
trakcie ciąży stawy krzyżowo-biodrowe mogą powodować dolegliwości z
powodu działania hormonów, które je rozluźniają, jak również w związku z
uciskiem wywieranym przez rosnące dziecko. Im więcej przebytych ciąż,
tym większe jest ryzyko pojawienia się problemów ze strony stawów
krzyżowo-biodrowych.
Objawy zespołu stawu krzyżowo-biodrowego często jest trudno
odróżnić od innych rodzajów bólu krzyża. W większości przypadków
występuje nieswoisty ból pleców i miednicy, który niczym szczególnym się
nie wyróżnia, co bardzo utrudnia rozpoznanie omawianego schorzenia.
Najczęstszymi objawami zespołu stawu krzyżowo-biodrowego są:
ból krzyża
ból pośladka
ból uda
trudności z dłuższym usiedzeniem w miejscu ze względu na pojawiający się ból
Kości kręgosłupa są ułożone w taki sposób, aby nadawać kręgosłupowi
stabilność. Uszkodzenie lub wady struktur podporowych kręgosłupa
lędźwiowego mogą stanowić źródło bólu kręgosłupa. Pęknięcie pierścienia
kostnego kręgosłupa jest nazywane kręgoszczeliną. Jeśli pęknięcia
pojawią się po obu stronach pierścienia kostnego, kręg może się
wyśliznąć do przodu. Stan ten jest nazywany kręgozmykiem. Te dwa stany
występują w populacji z częstością od 5% do 6%.
Kręgoszczelina pojawia się zazwyczaj w najniższym kręgu lędźwiowym.
Pierścień kostny utworzony przez nasadę i blaszkę łuku kręgowego chroni
rdzeń kręgowy i nerwy rdzeniowe. Kość jest najsłabsza pomiędzy nasadą
łuku a blaszką łuku kręgowego, w obszarze zwanym częścią międzystawową.
Uważa się, że ubytek w tej części powstaje w wyniku złamania
przeciążeniowego. Dochodzi do niego w wyniku powtarzanych przeciążeń
kości. Początkowo organizm jest w stanie wyleczyć uszkodzenie. Jednak
jeśli przeciążenia powtarzają się i występują szybciej niż organizm może
na nie zareagować, kość ostatecznie łamie się. Nikt nie rodzi się z
kręgoszczeliną. Pojawia się ona zazwyczaj po raz pierwszy
w dzieciństwie. Najczęściej obserwuje się ją u piłkarzy i gimnastyków.
Do kręgozmyku dochodzi wówczas, gdy po obu stronach pierścienia kostnego
rozwijają się zmiany zwyrodnieniowe. Pęknięcie po obu stronach
pierścienia kostnego powoduje oddzielenie stawów międzykręgowych od tyłu
kręgosłupa. Stawy międzykręgowe nie mogą już stabilizować kręgu i kręg u
góry zaczyna się zsuwać do przodu, powoli naciskając na znajdujący się
pod nim krążek międzykręgowy. U dorosłych nie ma zazwyczaj zagrożenia
całkowitego zsunięcia się górnego kręgu z kręgu znajdującego się
bezpośrednio pod nim. Jednak u nastolatków może czasem występować jedyny
w swoim rodzaju typ kręgozmyku, w przypadku którego jeden kręg zsuwa
się do przodu całkowicie poza kręg znajdujący się pod nim.
Kręgoszczelina i kręgozmyk mogą być źródłem bólów krzyża. Nie u
wszystkich osób z tymi stanami występują dolegliwości ze strony
kręgosłupa, jednak istnieje u nich zwiększone ryzyko ich pojawienia się.
Omawiane stany mogą powodować ból mechaniczny – który pojawia się przy
poruszaniu częściami kręgosłupa. Mogą również być przyczyną bólu
uciskowego, związanego z uciskiem na nerwy w okolicy krzyżowej.
Uciśnięte lub podrażnione nerwy dają objawy ucisku. Pojawiają się one w
przypadku kręgoszczeliny, gdy tworzy się wybrzuszenie tkankowe wokół
pęknięcia w wyniku podjętej przez organizm próby jego zagojenia.
Wybrzuszenie to może uciskać na korzenie nerwów rdzeniowych w miejscu
opuszczania przez nie kanału kręgowego. Tego typu ucisk może również
towarzyszyć kręgozmykowi, gdy kręg przesunie się do przodu i uciśnie
nerw. Przesunięcie się kręgu do przodu powoduje również zmniejszenie
kanału kręgowego, pozostawiając mniej miejsca na korzenie nerwowe. Ucisk
na nerw może powodować ból promieniujący w dół do stopy. Może również
spowodować drętwienie stopy i osłabienie mięśni zaopatrywanych przez
nerw.
Według definicji Międzynarodowego
Towarzystwa Badania Bólu to subiektywnie przykre i negatywne wrażenie
zmysłowe i emocjonalne powstające pod wpływem bodźców uszkadzających
tkankę lub zagrażających ich uszkodzeniem. Ból jest odczuciem
subiektywnym. Każdy pacjent odczuwa go inaczej. Zależy to zarówno od
doświadczeń bólowych, stanu zdrowia i czynników środowiskowych.
Ostry ból
Jest ostry i kłujący, często jasno
zdefiniowany, ustaje po usunięciu przyczyny. Może budzić niepokój i
dyskomfort. Spełnia funkcję ostrzegawczo-obronną. Efektem właściwego
postępowania terapeutycznego jest wyleczenie choroby będącej przyczyną
bólu i tym samym ustąpienie bólu.
Ból przewlekły
Jeśli ostre ataki bólu powtarzają się
często może to doprowadzić do pojawienia się bólu przewlekłego –
trwałego. Ból przewlekły towarzyszy schorzeniom o długotrwałym
przebiegu. Mówimy o nim, gdy dolegliwości trwają dłużej, niż trzy
miesiące. Ból przestaje być wówczas objawem ostrzegającym i staje się
niezależnym zespołem chorobowym.
Leczenie ostrego bólu pleców jest bardzo ważne! Zmniejsza to ryzyko przejścia bólu w jego postać przewlekłą.
Wszystkich pacjentów cierpiących na
trwały ból dotykają podobne mechanizmy prowadzące do obniżenia jakości
życia tj. zaburzenia fizjologiczne, psychologiczne i społeczne. Ból
przewlekły może być przyczyną zarówno spadku masy ciała (utrata
łaknienia) jak i otyłości (wzmożone spożywanie pokarmów). Osoby
cierpiące na ból przewlekły często stają się apatyczne i sfrustrowane,
co może prowadzić nawet do depresji. Obserwuje się u nich między innymi
obniżony próg bólu, zaburzenia snu, ociężałość psychoruchową,
zmniejszoną aktywność czy pogorszenie funkcji seksualnych. Często stan
pacjentów nie pozwala im na pracę zawodową co doprowadza do pogorszenia
ich standardu życia.
Inne rodzaje bólu to:
Ból fantomowy - ból zlokalizowany w brakującej części ciała. Dotyka osoby np. po amputacji kończyn.
Ból rzutowany - ból, który jest odczuwany w innym miejscu niż źródło jego powstania.
Nerwobóle - neuralgia, inaczej nerwoból, związana jest z uszkodzeniem nerwu obwodowego.
Ból jest najczęstszym objawem choroby – to sygnał, że w organizmie nie wszystko działa prawidłowo.
Ból
jest to przykre, negatywne doznanie czuciowe i emocjonalne, związane z
rzeczywistym lub możliwym uszkodzeniem tkanek. Towarzyszą mu różne objawy związane z pobudzeniem autonomicznego układu nerwowego (przyspieszenie czynności serca,
wzrost ciśnienia tętniczego) i wzmożonym wydzielaniem niektórych
hormonów (np. hormonów kory nadnerczy) oraz zmiany zachowania. Ma
istotne znaczenie w rozpoznaniu i zlokalizowaniu procesu chorobowego. W
zależności od przyczyny, która wywołuje ból i od czasu jego utrzymywania
się wyróżniamy:
ból ostry, który trwa do trzech miesięcy,
ból przewlekły, który trwa powyżej trzech miesięcy.
Ból przewlekły
Ból
przewlekły trawa długo - powyżej trzech miesięcy, jest uporczywy lub
nawracający. Charakteryzuje go złożony mechanizm powstawania, nie
spełnia już funkcji ostrzegawczo-ochronnej i jest chorobą
samą w sobie, dlatego wymaga regularnej terapii przeciwbólowej. Ludzie
dotknięci tą chorobą nie są w stanie normalnie funkcjonować zarówno w
życiu zawodowym, rodzinnym jak i społecznym. Ból pozbawia ich radości
życia. Często wraz z bólem pojawiają się uciążliwe dolegliwości:
Oto wykaz niektórych chorób, które mogą skutkować bólem przewlekłym:
bóle w obrębie tułowia i kończyn,
bóle
nóg związane z niedokrwieniem występujące w chorobie obwodowej naczyń
(choroby tętnic kończyn często związane są z zaawansowaną miażdżycą i
stanem zapalnym toczącym się w obrębie naczyń),
dusznica bolesna (choroba
objawia się uczuciem ucisku, bólu lub ciasnoty w klatce piersiowej.
Objawy pojawiają się wówczas gdy zmienione przez miażdżycę naczynia
wieńcowe nie są w stanie dostarczyć sercu odpowiedniej ilości krwi).
Nowoczesne metody leczenia bólu przewlekłego
Neurostymulacja
to nowoczesna metoda leczenia za pomocą impulsów elektrycznych. Impuls
elektryczny działając na komórkę nerwową powoduje zmianę napięcia na jej
powierzchni tzw. de/polaryzację. Dzięki stymulacji struktur układu
nerwowego odpowiedzialnych za powstawanie lub przekazywanie odczucia
bólu dochodzi do jego zablokowania w miejscu stymulacji na drodze od
nerwu obwodowego do mózgu. Stymulacja może być procesem odwracalnym, jej
działanie można zmieniać dlatego jest to terapia nowoczesna. Umożliwia
kompleksowe leczenie różnych zespołów bólowych przy współudziale
pacjenta.
Co to jest stymulator przeciwbólowy?
Stymulator przeciwbólowy jest urządzeniem wysyłającym dokładne impulsy elektryczne do:
nerwu obwodowego,
rdzenia kręgowego,
kory mózgu.
Stymulacja
blokuje sygnał bólowy dzięki czemu sygnał bólowy nie dociera do mózgu
lub nie jest przez niego odczytany jako uczucie bólu. System do
stymulacji rdzenia składa się z trzech elementów:
generatora impulsów, czyli inaczej mówiąc baterii, której pracą steruje specjalny układ elektroniczny,
niewielkiej płaskiej elektrody umieszczonej w kanale kręgowym,
łącznika.
Generator
impulsów, który jest wielkości pudełka zapałek, najczęściej wszczepia
się pod skórą na brzuchu lub w górnej części pośladka. Całość
zaopatrzona jest w programator, czyli rodzaj pilota, dzięki któremu
pacjent sam reguluje natężenie impulsów elektrycznych.
Wskazania do wszczepienia stymulatora przeciwbólowego
Podstawą
zastosowania tej metody jest właściwe rozpoznanie choroby przez lekarza
oraz wcześniejsze wykorzystanie dostępnych środków farmakologicznych.
Ostateczną decyzję o zakwalifikowaniu pacjenta do wszczepienia
stymulatora podejmuje neurolog, lekarz poradni leczenia bólu,
neurochirurg.
Stymulator może uśmierzyć ból w następujących przypadkach:
w leczeniu schorzeń kręgosłupa, po wielokrotnych operacjach kręgosłupa,
bólów w obrębie tułowia i kończyn: ból pourazowy, poinfekcyjny,
bólów kończyn związanymi z niedokrwieniem,
w przewlekłej dusznicy bolesnej.
Przeciwwskazania do wszczepienia stymulatora przeciwbólowego
Przed implantacją stymulatora należy wykluczyć:
możliwości chirurgicznego usunięcia przyczyny bólu,
aktywną psychozę,
ciężką depresję,
zachowania hipochondryczne,
nadużywanie alkoholu,
przewlekłe infekcje.
Zalety stymulatorów
znaczna redukcja bólu,
stopniowa poprawa stanu psychicznego pacjenta,
znaczna
poprawa standardu życia; powrót do niektórych czynności dnia
codziennego (podróżowanie, wznowienie aktywności seksualnej, podjęcie
pracy w domu lub w zakładzie, rekreacja tj. spacery, wędrówki, prace w
ogrodzie lub wędkarstwo).
Ćwiczenia PNF nie skupiają się na jednym wybranym problemie, bądź fragmencie ciała
pacjenta, bowiem ćwiczenia PNF należą do holistycznej, czyli
kompleksowej metody rehabilitacji, w której każdy zabieg obejmuje
człowieka całościowo. Stąd też metoda PNF ćwiczenia aplikuje do
człowieka globalnie, jednostki wraz z jej otoczeniem, czynnikami
osobistymi, fizycznymi, jak również emocjonalnymi. Dlatego najpierw
terapeuta wnikliwie analizuje problem i dostosowuje program fizjoterapii
i ćwiczenia PNF w nim zawarte, do potrzeb danej osoby. Zgodnie z
koncepcją torowania nerwowo-mięśniowego, badanie determinuje terapię,
stanowiąc integralną całość w procesie rehabilitacji. Terapeuta PNF bada
czynniki leżące u podstaw problemów wskazywanych przez pacjenta,
jednakże w dążeniu do realizacji postawionych celów terapeutycznych
bazuje przede wszystkim na możliwościach nieuszkodzonych, czy też
najsprawniejszych jego obszarów motorycznych, które na daną chwilę są
najsilniejsze, bezbolesne, jak również posiadają największy zakres
ruchowy. Następnie podczas ćwiczenia metodą PNF wykorzystuje mechanizm
irradiacji (promieniowania), czyli przeniesienia siły z mocniejszych
grup mięśni na słabsze. Dzięki temu silne i zdrowe regiony ciała
pobudzają i uruchamiają aktywności motoryczne w słabszych lub
uszkodzonych obszarach narządu ruchu.
Metoda PNF ćwiczenia swe opiera też na optymistycznym i pozytywnym podejściu. Wykorzystując
do terapii silne i zdrowe regiony ciała, metoda PNF ćwiczenia i
usprawnianie aplikuje w taki sposób, aby umożliwić bezbolesną pracę, bez
traumatycznych psychicznie i fizycznie doznań. Na wstępie pokazywane są
czynności, które pacjent potrafi wykonać, a terapia rozpoczyna się z
dala od miejsca chorego, bądź z dysfunkcją, np. zdrową kończyną. Metoda
PNF ćwiczenia ukierunkowuje między innymi na optymistyczne podejście,
brak bólu, osiągalne dla pacjenta zadania, zorientowanie na sukces,
bezpośrednie i pośrednie leczenie oraz mocny początek. Dzięki temu, że
metoda PNF ćwiczenia swe opiera na wzmacnianiu i wykorzystuje fizyczne i
umysłowe zasoby pacjentów oraz promuje to, co pacjent sam może zrobić,
doskonale motywuje to do dalszego działania. Jest to optymalny sposób na
stymulowanie pacjenta i pełne wykorzystanie rezerw tkwiących w jego
organizmie, a dzięki temu osiąganie najlepszych wyników terapeutycznych.
PNF ćwiczenia podporządkowuje nadrzędnemu celowi, jakim jest pomoc pacjentowi w
osiągnięciu możliwie najwyższego poziomu funkcjonalnego. Najwyższy
poziom funkcjonalności to uwzględnienie leczenia na poziomie struktury
ciała i poziomie aktywności oraz ujęcie potrzeb ruchowych zgłaszanych
przez chorego i wzorowanie się na naturalnych ruchach zdrowego
człowieka. Ćwiczenia metodą PNF konstruuje się tak, aby chory był
partnerem fizjoterapeuty, a on jego doradcą, a co za tym idzie, razem
powinni określać cele i zakres terapii. Między innymi poprzez takie
partnerskie relacje chory, nawet z dużą dysfunkcją, zachowuje wysoki
poziom motywacji i jest pozytywnie nastawiony do współpracy z
rehabilitantem. Szczególnie w praktycznych zastosowaniach proponowanych
przez PNF. Ćwiczenia standardowe zostają wówczas wzbogacone o czynności i
ćwiczenia samoobsługi z wykorzystaniem przedmiotów codziennego użytku i
usprawniania w sytuacjach, które pacjent wskazał, jako trudne,
uciążliwe, czy też niewykonalne. Ale nie tylko ustalenia poczynione
między chorym i fizjoterapeutą, lecz przede wszystkim chęć osiągnięcia –
poprzez PNF ćwiczenia i usprawnianie – sytuacji zadaniowej, w której
pacjent samodzielnie i w bezpieczny sposób może próbować odtwarzać,
upośledzone do tej pory funkcje. Istnieje, zatem potrzeba analizy
ruchowej chorego i porównanie jej do jego właściwego fizjologicznego
wzorca.
Ćwiczenia metodą PNF są w tym celu przygotowywane przez terapeutów w tai sposób, że łączą
zasady kontroli ruchu i nauczania motorycznego, co jest niezwykle ważne w
początkowych fazach rehabilitacji, kiedy pacjent ze względu na swą
dysfunkcję nie może w pełni polegać na własnych informacjach czuciowych.
Ćwiczenia metodą PNF pozwalają terapeucie na wykorzystywanie szeregu
stymulacji, w tym: dotykowej, przez kontakt manualny, wizualnej przez
kontakt wzrokowy, werbalnej, przy opisie ruchu, który zamierza wykonać.
Ćwiczenia PNF wpływają również na pobudzanie proprioreceptorów, które
znajdują się w mięśniach, ścięgnach, czy torebkach stawowych. Owo
uaktywnianie receptorów następuje poprzez rozciąganie grupy mięśni (tzw.
PNF stretching), co powoduje właściwy ruch w stawie i napięcie
struktur miękkich. Elementami PNF, ćwiczenia tą metodą, są wzorce
ruchowe, bazujące na ruchach z naszego codziennego życia i wykonywanych
jednocześnie w trzech różnych płaszczyznach: zginanie i prostowanie,
odwodzenie i przywodzenie, rotacja wewnętrzna i rotacja zewnętrzna, przy
ćwiczeniach wykonywanych diagonalnie i spiralnie. Istotnym
czynnikiem ćwiczenia metodą PNF jest też opór, który fizjoterapeuta
stawia ruchom pacjenta, tak, aby ułatwić (torować, facylitować) ruch. W
metodzie PNF zrezygnowano z wyizolowanych ruchów w pojedynczych stawach i
w typowych płaszczyznach. Całość ruchu jest planowana i zamierzona,
jest bowiem wynikiem świadomych działań pacjenta, wspieranych elementami
torującymi (ułatwiającymi ruch) stosowanymi przez fizjoterapeutę w
ramach wykonywanego ćwiczenia PNF.
Urazy kręgosłupa i rdzenia kręgowego to bardzo poważne urazy. Ich przyczyną są głównie wypadki drogowe. Towarzyszą im złamania kończyn dolnych, złamania miednicy, krwiaki opłucnej, urazy głowy i narządów klatki piersiowej. Gdy dochodzi do urazu rdzenia kręgowego, pojawiają się bardzo często zaburzenia czucia, mrowienie. Prawie zawsze dochodzi do utraty przytomności
poszkodowanego. Uraz kręgosłupa i rdzenia kręgowego wymaga
specjalistycznego leczenia oraz odpowiednich zabiegów rehabilitacyjnych.
Przyczyny urazu kręgosłupa i rdzenia kręgowego
Urazy kręgosłupa i rdzenia kręgowego powstają najczęściej w różnego rodzaju wypadkach. Największy odsetek to wypadki komunikacyjne,
głównie wypadki samochodowe czy motocyklowe. Duża część takich urazów
kręgosłupa pojawia się w wyniku skoków do wody lub upadku z dużej
wysokości, szczególnie u młodych osób. Praktycznie połowa takich urazów
to urazy kręgosłupa szyjnego, w mniejszym stopniu urazy kręgosłupa lędźwiowego.Uraz kręgosłupamoże powstać na drodze trzech mechanizmów:
zgięciowego,
wyprostnego,
kompresyjnego.
Mechanizm zgięciowy polega na nadmiernym wygięciu kręgosłupa ku
przodowi, najczęściej w wyniku uderzenia w potylicę. Może dojść w tym
wypadku do uszkodzenia więzadeł i zwichnięcia kręgów lub złamania trzonu
kręgów. Mechanizm wyprostny polega na nadmiernym wyproście kręgosłupa, w
wyniku działania urazu od przodu kręgosłupa. Złamanie kompresyjne
natomiast pojawia się głównie w wyniku upadku z wysokości. Odłamy kostne ulegają przemieszczeniu, uszkadzając rdzeń kręgowy.
Objawy uszkodzenia rdzenia kręgowego
Uszkodzenia rdzenia kręgowego dzieli się na całkowite lub częściowe.
Uszkodzenie całkowite powoduje zniesienie wszystkich rodzajów czucia
(dotyku, bólu, temperatury, ułożenia) oraz porażenie wszystkich mięśni
od miejsca uszkodzenia w dół. Znany jest podział urazów rdzenia kręgowego wg Frankela:
A – całkowite uszkodzenie rdzenia;
B – uszkodzenie rdzenia z całkowitym porażeniem ruchowym i
zniesieniem czucia powierzchownego. Zachowane jest jednak śladowe czucie
głębokie, a więc czucie ułożenia, np. w stopach;
C – uszkodzenie z niedowładami znacznego stopnia. Uniemożliwione
jest poruszanie kończynami. Zalicza się tutaj również chorych z
uszkodzeniem połowiczym typu Browna-Sequarda;
D – uszkodzenie rdzenia z niedowładami mniejszego stopnia.
Niedowłady te utrudniają poruszanie kończynami, ale go nie
uniemożliwiają;
E – brak zaburzeń neurologicznych.
Postępowanie przy urazie kręgosłupa i rdzenia kręgowego
Przy tego typu urazie ważne jest udzielenie pierwszej pomocy.
Należy pamiętać, że nie wolno ruszać takiego pacjenta, aby nie
pogorszyć urazu kręgosłupa i rdzenia kręgowego. Po przyjeździe pogotowia
ratunkowego poszkodowany ma zakładany kołnierz ortopedyczny oraz
układany jest prosto na szynach lub specjalnej desce ratowniczej, po
czym przewożony jest do ośrodka medycznego. Ważne jest, aby jak
najwcześniej rozpoznać, jak doszło do urazu. Gdy widoczne są obrażenia
na twarzy, czole, nosie, to najprawdopodobniej doszło do urazu w
mechanizmie wyprostnym, natomiast obrażenia potylicy wskazują na
mechanizm zgięciowy. Należy także rozpoznać, czy uraz ma charakter
stabilny, czy niestabilny. Diagnostyka urazu kręgosłupa polega na badaniu radiologicznym i wykonaniu zdjęcia AP oraz bocznego.
Leczenie urazów kręgosłupa i rdzenia kręgowego polega na leczeniu neurochirurgicznym, farmakologicznym oraz odpowiedniej rehabilitacji.
Gdy dochodzi do uszkodzenia rdzenia kręgowego, stosowane jest leczenie
zmniejszające obrzęki oraz leczenie przeciwzapalne, przez podawanie np. kortykosteroidów. Podawany jest również tlen, aby nie doszło do niedotlenienia. Wykonywana jest intubacja
pacjenta. W leczeniu zachowawczym stosowane są gorsety czy kołnierze
stabilizujące kręgosłup. Celem leczenia operacyjnego jest natomiast
odbarczenie rdzenia kręgowego. Rehabilitacja polega na prowadzeniu
ćwiczeń oddechowych, ćwiczeń biernych. Następnie możliwie szybko włącza
się ćwiczenia czynne, początkowo izometryczne, potem w odciążeniu, wolne
i z oporem. Ważna jest szybka pionizacja pacjenta, najpierw bierna,
później czynna.