Stenoza (ciasnota) kanału kręgowego

Stenozą (ciasnotą) kanału kręgowego określamy jego zwężenie prowadzące do ucisku struktur nerwowych, co może być przyczyną przewlekłego bólu krzyża, pośladków i ud, utykania, osłabienia czucia w kończynach dolnych i utrudnienia chodzenia, co powoduje znaczące obniżenie aktywności fizycznej.

Najczęściej stenoza kanału kręgowego pojawia się w wyniku postępu zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa, będących rezultatem naturalnego procesu starzenia. Za postęp choroby odpowiedzialne są zmiany następujące w obrębie wielu elementów kostnych i tkanek miękkich kręgosłupa - obniżenie i zmiany zwyrodnieniowe dysku, pofałdowanie więzadła żółtego, przerost torebki stawowej i wyrostków stawowych. Zwężenie światła kanału kręgowego może prowadzić do ucisku na worek oponowy lub opuszczające kanał kręgowy w otworach międzykręgowych korzenie nerwowe. Choroba dotyczy zazwyczaj odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Do najczęściej występujących objawów choroby należą lędźwioból, chromanie neurologiczne (postępujące skrócenie możliwego do pokonania podczas chodu odcinka, spowodowane narastającym uciskiem na struktury nerwowe wewnątrz zwężonego kanału kręgowego) oraz ból promieniujący do kończyn dolnych. Zazwyczaj objawy zmniejszają się przy pochyleniu do przodu lub po krótkim odpoczynku w pozycji siedzącej, na skutek odciążenia struktur nerwowych.

Objawowa stenoza kanału kręgowego dotyczy zazwyczaj pacjentów w wieku powyżej 50. roku życia, jakkolwiek w rzadkich przypadkach może pojawiać się u osób młodszych, zazwyczaj w związku z wrodzonym wąskim kanałem kręgowym.

Jakie są możliwości leczenia?

Odpowiednio dobrane leczenie zachowawcze wykorzystujące odpoczynek, gorsety ortopedyczne, fizjoterapię oraz farmakoterapię może przynieść pozytywny efekt, szczególnie w początkowej, mniej zaawansowanej fazie choroby.

Jeśli objawy choroby nasilają się mimo zastosowania nieoperacyjnych metod leczenia, należy rozważyć wykonanie zabiegu operacyjnego. Bezwzględnym wskazaniem do leczenia chirurgicznego są postępujące objawy neurologiczne, w tym zespół ogona końskiego, objawiający się zaburzeniami kontroli oddawania moczu i kału oraz funkcji seksualnych, jak również osłabienie siły mięśniowej i czucia w obrębie kończyn dolnych.

Leczenie chirurgiczne

Celem leczenia chirurgicznego jest odciążenie uciśniętych struktur nerwowych. Zabieg dekompresji (poszerzenia) kanału kręgowego polega na usunięciu przerośniętych struktur będących przyczyną ucisku na struktury nerwowe. Zabieg można wykonać sposobem fenestracji, czyli wykonania otworu w więzadle żółtym, usuwając przerośnięte torebki stawów międzywyrostkowych, osteofity (narośla) kostne i nadmiar więzadła żółtego. Przy współistniejącej niestabilności operowanego segmentu niezbędna może okazać się stabilizacja z użyciem śrub przeznasadowych i implantów międzytrzonowych. Zmiany zlokalizowane na wielu poziomach zmuszają nierzadko do rozszerzenia zakresu zabiegu operacyjnego.

Jeżeli zmiany w obrębie kanału kręgowego związane są głównie z obniżeniem przestrzeni dyskowej i wypukliną dyskową na przedniej powierzchni kanału oraz pofałdowaniem więzadła żółtego w jego tylnej części, rozważyć można mniej inwazyjny sposób leczenia, polegający na umieszczeniu specjalnego sztywnego implantu pomiędzy wyrostkami kolczystymi w tylnej części kręgosłupa.