Działanie
Silnie działający opioidowy lek przeciwbólowy, półsyntetyczna
pochodna tebainy, alkaloidu opium. Jest częściowym agonistą receptorów
opioidowych m i d oraz antagonistą receptorów k. Silniej niż morfina
wiąże się z receptorem opioidowym typu μ, ale wykazuje mniejszą
aktywność wewnętrzną. Powoduje zwężenie źrenic, nie wywołuje euforii.
Dobrze się rozpuszcza w tłuszczach, w 96% wiąże się z białkami osocza.
Cechuje się małą dostępnością biologiczną po podaniu doustnym ze względu
na inaktywację w jelitach i wątrobie, dlatego podaje się ją
i.m., s.c.,
s.l. oraz przezskórnie; dostępność biologiczna wynosi 55–90%. Przenika do OUN i przez łożysko. Początek działania po podaniu
i.m. lub
s.c. następuje po 5–10 min,
s.l.
10–20 min, a maks. efektu odpowiednio: 1 h i 2–3 h po podaniu. Po
podaniu w postaci systemu transdermalnego stężenie zwiększa się powoli i
stopniowo, minimalne stężenie skuteczne występuje po 12–24 h, t
max wynosi 60–80 h; po usunięciu plastra t
1/2 wynosi ok. 30 h, wydalanie jest wolniejsze niż po podaniu
i.v.
Metabolizowana w wątrobie do N-dealkilobuprenorfiny (norbuprenorfiny) i
metabolitów sprzężonych z kwasem glukuronowym. Specyfika długiego czasu
działania buprenorfiny polega na długim czasie dysocjacji z receptora
opioidowego. Wydalana w 2/3 w postaci niezmienionej z kałem i w 1/3 w
postaci metabolitów z moczem.
Wskazania
Zwalczanie silnego bólu ostrego i przewlekłego w okresie
okołooperacyjnym, bólu w przebiegu zawału serca, silnego lub
umiarkowanego bólu nowotworowego; bóle pourazowe, ból w chorobach układu
nerwowego (np. rwa kulszowa).
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, niewydolność ośrodka oddechowego lub sytuacje zagrażające jej wystąpieniem,
myasthenia gravis,
ciąża. Nie stosować w leczeniu zespołu odstawienia u osób uzależnionych
od opioidów, w majaczeniu alkoholowym, u chorych leczonych inhibitorami
MAO obecnie lub w ciągu ostatnich 14 dni. Zachować szczególną
ostrożność u osób z ostrym zatruciem alkoholem, napadami drgawek,
urazami głowy, zaburzeniami świadomości o nieznanej etiologii, ze
zwiększonym ciśnieniem wewnątrzczaszkowym, we wstrząsie, z zaburzeniami
oddychania lub upośledzoną czynnością wątroby, kory nadnerczy,
niedoczynnością tarczycy, łagodnym rozrostem gruczołu krokowego,
uzależnionych od alkoholu lub opioidów oraz w przypadku braku możliwości
stosowania wentylacji mechanicznej. Nie ma odpowiednich badań na temat
stosowania u dzieci do 6. mż. Nie zaleca się stosowania preparatów
przezskórnych u osób do 18. rż. (nie ma odpowiednich badań). U osób
gorączkujących lub z podwyższoną temperaturą skóry z innych przyczyn
może dochodzić do zwiększonego wchłaniania leku z plastra i nasilenia
jego działania.
Interakcje
Nie stosować równolegle z inhibitorami MAO oraz 14 dni po ich
odstawieniu. Nie zaleca się równoległego stosowania z innymi opioidami,
alkoholem, lekami znieczulającymi, nasennymi, uspokajającymi i innymi
lekami działającymi depresyjnie na OUN (m.in. trójpierścieniowe leki
przeciwdepresyjne, przeciwpsychotyczne), ponieważ może to nasilić objawy
ze strony OUN. Buprenorfina działa synergistycznie z innymi lekami z
grupy opioidów, należy zwracać uwagę na możliwość wystąpienia depresji
ośrodka oddechowego, zwłaszcza po zastosowaniu większych dawek. Można
się spodziewać również interakcji z inhibitorami i induktorami CYP3A4. U
osób leczonych morfiną (uzależnionych fizycznie) może wywołać objawy
odstawienia. Leki cholinolityczne, zmniejszając ilość śliny utrudniają
przyjmowanie preparatów
s.l.
Działania niepożądane
Nudności, zawroty głowy, wymioty, zaparcia, zwężenie źrenic,
obniżenie ciśnienia tętniczego, pocenie się, ból głowy, zaburzenia
oddychania, splątanie, zaburzenia snu, niepokój ruchowy, nadmierne
uspokojenie, senność, duszność, suchość błony śluzowej jamy ustnej,
osutka, uczucie zmęczenia, utrata łaknienia, objawy psychotyczne (omamy,
uczucie lęku, koszmarne sny), pogorszenie koncentracji, zaburzenia
mowy, uczucie zdrętwienia, zaburzenia równowagi, parestezje, zaburzenia
widzenia, nieostre widzenie, uderzenia gorąca, zahamowanie ośrodka
oddechowego, zgaga, zatrzymanie moczu, zaburzenia mikcji, nagłe zmiany
nastroju, drgania pęczkowe mięśni. W przypadku przezskórnej drogi
podania bardzo często: rumień, świąd, obrzęki; niezbyt często:
zmniejszenie wzwodu, rzadko: osłabienie popędu płciowego, miejscowe
reakcje alergiczne z cechami zapalenia (w przypadku ich wystąpienia lek
należy odstawić), obrzęk powiek, zespół abstynencyjny; bardzo rzadko:
zaburzenia odczuwania smaku, ból uszu, hiperwentylacja, czkawka, krostki
i pęcherzyki, ból w klatce piersiowej, ciężkie odczyny alergiczne,
uzależnienie.Po podaniu roztworu do wstrzykiwań lub tabletek
podjęzykowych obserwowano: euforię, depresję, sinicę, zapalenie
spojówek, uczucie zimna, bladość, szum w uszach, blok Wenckebacha,
depersonalizację, śpiączkę, biegunkę, drgawki. Może powodować
uzależnienie. W przypadku przedawkowania może wystąpić zahamowanie
czynności ośrodka oddechowego, sedacja, senność, nudności i wymioty,
zwężenie źrenic, zapaść. Stosować leczenie objawowe; w razie wystąpienia
niewydolności oddechowej wywołanej przez buprenorfinę należy podawać
kilkakrotnie większe od standardowych (0,4–0,8 mg) dawki naloksonu;
nalokson wywiera ograniczone działanie, dlatego należy zapewnić właściwą
wentylację; nie stosować lewalorfanu ani nalorfiny.
Ciąża i laktacja
Kategoria C. Buprenorfina stosowana w ostatnich tygodniach
ciąży zwiększa ryzyko zahamowania ośrodka oddechowego noworodka nawet po
krótkim okresie stosowania; przewlekłe stosowanie w III trymestrze może
być przyczyną wystąpienia objawów abstynencji u noworodka. Nie stosować
w ciąży ani w okresie karmienia piersią.
Dawkowanie
I.m. lub w powolnym wstrzyknięciu
i.v. Bóle o
różnej etiologii. Dorośli i dzieci po 12. rż. zwykle 0,3–0,6 mg co 6–8
h. Dzieci do 12. rż. 3–6 μg/kg mc. co 6–8 h. Nie przekraczać dawki 9
μg/kg mc. W premedykacji u dorosłych 0,3 mg
i.m. 1 h przed zabiegiem;
s.l. 0,4 mg 2 h przed zabiegiem. Dzieci 6.–12. rż.
s.l.; 16–25 kg mc. – 0,1 mg, 25–37,5 kg mc. – 0,1–0,2 mg, 37,5–50 kg mc. 0,2–0,3 mg. Dawka 0,4 mg podana
s.l. odpowiada dawce
s.c. 0,3
mg. System transdermalny. U osób nieotrzymujących wcześniej leczenia
przeciwbólowego lub stosujących nieopioidowe leki przeciwbólowe – 35
μg/h; w przypadku wcześniejszego leczenia opioidami w zależności od ich
dawki i drogi podania 35–2 × 70 μg/h (szczegóły – patrz: zarejestrowane
materiały producenta). Pierwszej oceny działania przeciwbólowego należy
dokonać po 24 h stosowania plastra. Dawkę początkową należy modyfikować w
zależności od nasilenia bólu; plaster należy zmieniać najpóźniej co 96
h, w regularnych odstępach czasu (np. w poniedziałek rano i w czwartek
wieczorem), jednocześnie stosować maks. 2 plastry. Chorzy wymagający
uzupełniającego leczenia przeciwbólowego mogą przyjmować dodatkowo
buprenorfinę
s.l. w dawce 0,2–0,4 mg/d; jeżeli konieczne jest regularne podawanie dodatkowych dawek buprenorfiny
s.l.
0,4–0,6 mg/d, to należy zastosować plaster zawierający większą dawkę.
Buprenorfina jest zalecana w bólu od umiarkowanego do silnego przy
przejściu z leków podawanych na II szczeblu „drabiny analgetycznej” WHO
(tramadol, kodeina, dihydrokodeina) w dawce wstępnej 0,2 mg
s.l. co 8 h. Nie należy przekraczać dawki 3,2 mg/d.
Uwagi
Buprenorfina nie jest alternatywnym opioidem dla większych
niż 180–300 mg dawek dobowych morfiny podawanej doustnie,
odpowiadających dobowym dawkom 3–5 mg tego leku. Nie należy przekraczać
wspomnianej powyżej dobowej dawki buprenorfiny, gdyż przy podawaniu
większych dawek (>3–5 mg/d) przeważa jej działanie antagonistyczne w
odniesieniu do receptorów opioidowych (tzw. efekt pułapowy). Z tego też
względu większe dawki buprenorfiny działają antagonistyczne w
odniesieniu do równocześnie podawanej morfiny. Nie należy prowadzić
pojazdów mechanicznych ani obsługiwać urządzeń w ruchu podczas
stosowania preparatów buprenorfiny i co najmniej 24 h po przyjęciu
ostatniej dawki lub usunięciu plastra.
Preparaty na rynku polskim zawierające buprenorfina
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz