Naturalne metody leczenia bólu

Dostępność leków przeciwbólowych bez recepty sprawia, że dla większości osób najprostszą metodą złagodzenia bólu jest sięgnięcie po tabletkę przeciwbólową. Reklamy w telewizji i czasopismach przekonują o ich skuteczności, ale czy tak faktycznie jest zawsze?

Gdy ból się przedłuża, typowe leczenie przeciwbólowe nie przynosi już rezultatu, ponieważ zaczynają mu towarzyszyć objawy, które mogą go nasilać, np. zaburzenia snu, zmniejszenie aktywności życiowej, brak apetytu, zaparcie stolca, pogorszenie funkcji seksualnych, zmiany w osobowości, lęk czy depresja. Dlatego warto wówczas pokusić się o zastosowanie niefarmakologicznych metod leczenia bólu, które w większości są stosowane w pracowniach fizjoterapii działających na podstawie umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia lub komercyjnie. Warto tym metodom przyjrzeć się z bliska.

Akupunktura

Jest to bardzo stara metoda łagodzenia bólu pochodząca z Chin, która z dobrym skutkiem propagowana jest w Polsce od lat siedemdziesiątych XX w. Ponad 1000 lekarzy w naszym kraju zajmuje się tą metodą leczenia, a Narodowy Fundusz Zdrowia refunduje zabiegi akupunktury wykonywane w poradniach leczenia bólu. Zabiegi akupunktury polegają na wkłuwaniu cieniutkich, metalowych igieł w tzw. punkty akupunkturowe na skórze. Podczas zabiegu nakłuwa się 4-10 punktów i pozostawia igły na 10-30 minut. Zabiegi powtarza się w rytmie ustalonym przez lekarza. Aby akupunktura zmniejszyła dolegliwości bólowe, konieczne jest prawidłowe wykonywanie nakłuć, co wymaga wiedzy, umiejętności i doświadczenia. W przeciwnym razie nie daje ona dobrego efektu.

Zabiegi akupunktury są bezpieczne, tym niemniej istnieją do niej przeciwwskazania, takie jak:

• ciąża,
• zaburzenia krzepliwości lub używanie leków przeciwkrzepliwych,
• uogólnione choroby zapalne skóry,
• choroby psychiczne,
• wszczepiony stymulator serca.

Akupresura

Akupresura jest to metoda stymulowania punktów akupunkturowych przez ucisk. Jest cennym uzupełnieniem akupunktury. Nadmierne lub nieumiejętne stosowanie akupresury, zwłaszcza u osób wrażliwych na nią, może powodować np. biegunkę, kołatanie serca lub wymioty.

Elektroterapia

TENS jest to metoda łagodzenia bólu przez przezskórną elektrostymulację nerwów. Jest to metoda prosta do wykonania i bardzo skuteczna, ponieważ u 40-60% pacjentów zmniejsza dolegliwości bólowe. Metoda TENS wskazana jest do leczenia przede wszystkim przewlekłych zespołów bólowych kręgosłupa, stawów, neuralgii, bólów głowy, bólów naczyniowych. Daje też dobre rezultaty w uśmierzaniu bólu ostrego, np. pooperacyjnego, pourazowego, w przebiegu stanów zapalnych dużych stawów, mialgii czy w zespołach mięśniowo-powięziowych lub bólach poporodowych.

Przeciwwskazania do stosowania TENS to m. in.:

• ciąża,
• brak równowagi psychicznej i emocjonalnej,
• wszczepiony stymulator serca.

Kinezyterapia

Kinezyterapia to inaczej leczenie ruchem. Celem kinezyterapii jest zapobieganie zniekształceniom, przykurczom oraz zanikom mięśniowym w obrębie narządu ruchu oraz zwalczanie już istniejących zniekształceń, a co za tym idzie - zmniejszanie dolegliwości bólowych. Obejmuje wprowadzane kolejno i odpowiednio dawkowane ćwiczenia ruchowe (w zależności od zaawansowania choroby): bierne – gdy fizjoterapeuta wykonuje ruch w stawie pacjenta; czynne wspomagane – gdy fizjoterapeuta prowadzi ruch odciążając kończynę; w odciążeniu – gdy kończyna jest umieszczona w tzw. podwieszkach i pacjent wykonując ruch nie odczuwa ciężaru swej kończyny; z obciążeniem – gdy wykonywany jest ruch z obciążeniem.

Ćwiczenia kinezyterapeutyczne są indywidualnie dobierane i dawkowane tak, aby „rozruszały” pacjenta i zmniejszyły jego dolegliwości bólowe. Ważne też jest ich poprawne wykonywanie.

Termoterapia

Jest to jedna z najczęściej stosowanych fizykalnych metod łagodzenia bólu. Ciepło oddziałujące na tkanki powoduje rozszerzenie naczyń, poprawę ukrwienia i szybsze usuwanie produktów przemiany materii. Jednocześnie ciepło obniża napięcie mięśniowe, co umożliwia przerwania tzw. błędnego koła bólu, w którym ból wywołuje wzrost napięcia mięśniowego, a bardziej napięte mięśnie nasilają doznania bólowe i koło bólowe się zamyka. Ciepło zwiększa też elastyczność struktur tworzących stawy. Termoterapia ułatwia więc przygotowanie pacjenta do zabiegów terapii manualnej. Działanie ciepła jest jednak dość krótkotrwałe, gdyż temperatura tkanek szybko wraca do normy.

Ciepło może oddziaływać powierzchniowo (gorące okłady, kompresy, elektryczna poduszka lub parafina) lub głębiej - dzięki diatermii, ultradźwiękom lub promieniom podczerwonym.

Przeciwwskazania do termoterapii to:

• ostre stany zapalne lub pourazowe,
• zaburzenia w krążeniu,
• zaburzenia krzepliwości lub używanie leków przeciwkrzepliwych,
• choroba nowotworowa,
• wszczepiony stymulator serca,
• implanty metalowe w ciele.

Krioterapia

Jest to metoda łagodzenia dolegliwości przy zastosowaniu zimna dzięki efektowi przeciwbólowemu, przeciwzapalnemu i przeciwgorączkowemu. Krioterapia wywołuje zwolnienie przewodzenia w nerwach obwodowych, zmniejszenie napięcia mięśniowego i działa rozkurczowo. Zimno działa więc podobnie jak ciepło, przerywając błędne koło bólowe. Działanie lecznicze krioterapii jest dłuższe niż działanie ciepła. Do krioterapii można używać kostek lodu, chlorku etylu lub ciekłego azotu.

Przeciwwskazania do leczenia zimnem to:

• zespół Raynauda,
• nadwrażliwość na niską temperaturę.

Masaż

Masaż polega na rozcieraniu, głaskaniu, ugniataniu i oklepywaniu mięśni. Zasadą jest wykonywanie ruchów od obwodu ku środkowi ciała zgodnie z kierunkiem przepływu krwi żylnej. Oprócz masażu ręcznego stosowane są masaże wirowe i podwodne wykonywane w kąpieli wodnej. Masaż usuwa uczucie zmęczenia, zmniejsza bolesność kości, stawów i mięśni. Jest wskazany przy chorobach narządu ruchu, układu nerwowego, przemiany materii oraz niektórych chorobach układu krążenia i naczyń obwodowych.

Przeciwwskazania do stosowania masażu:

• ostry proces zapalny,
• zmiany skórne,
• miażdżyca,
• zapalenie żył lub naczyń chłonnych,
• choroba nowotworowa.

Terapia manualna

Jest to jedna z najstarszych metod leczenia, ale zdania lekarzy na jej temat są podzielone. Jedni uważają, że nie jest skuteczniejsza niż inne metody leczenia, inni zalecają stosowanie leczenia manualnego w pierwszym miesiącu bólów np. krzyża i uważają tę metodą za skuteczną i bezpieczną.

Terapia manualna opiera się na zestawie „rękoczynów”. Jeśli są one wykonane poprawnie, pacjent uzyskuje natychmiastową ulgę i zwiększenie zakresu ruchów. Przed zabiegiem wskazany jest masaż lub zabieg termoterapii. Najczęściej zabiegi te są zalecane w przypadku bólów kręgosłupa.

Przeciwwskazania do stosowania „rękoczynów”:

• obustronna rwa kulszowa z objawami neurologicznymi,
• przeszczep naczyniowy aorty i tętnic biodrowych,
• ostatnie miesiące ciąży,
• zaburzenia psychiczne i emocjonalne.

Zarówno w terapii manualnej, jak i w akupunkturze konieczna jest doskonała znajomość powstawania zespołów bólowych kręgosłupa, wskazań i przeciwwskazań do zabiegu oraz praktyczna umiejętność stosowania technik manualnych, którą lekarz może nabyć szkoląc się pod kierunkiem uznanego specjalisty w tej dziedzinie. Dlatego podejmując decyzję o poddaniu się terapii manualnej należy mieć pewność, że osoba wykonująca ten zabieg ma pełne kwalifikacje.

Zioła

Zioła w leczeniu przeciwbólowym mają ograniczone znaczenie z uwagi na dostępność leków przeciwbólowych i zainteresowanie zabiegami fizjoterapeutycznymi. Tym niemniej mogą stać się jednym z elementów terapii – kąpiele, kąpiele połowiczne (gdy pacjent jest zanurzony do wysokości pępka) lub częściowe (np. jednej kończyny). W ciągu czterech tygodni można poddać się do 20 kąpielom, a po tym czasie musi nastąpić kilkumiesięczna przerwa. Po kąpieli i półkąpieli należy poleżeć przez godzinę, a po zabiegach częściowych - przez pół godziny. Do kąpieli ziołowych można używać wywaru z igliwia, z jałowca, tataraku lub mieszanek ziołowych.

Rozważając naturalne leczenie dolegliwości bólowych pamiętajmy, żeby skonsultować się ze swoim lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej. On bowiem może skierować nas bezpośrednio na bezpłatne zabiegi fizjoterapeutyczne. Jeśli ma jednak wątpliwości co do wskazania do zabiegów, wyda skierowanie do lekarza rehabilitanta, który po dokładnym zbadaniu pacjenta podejmie decyzję o terapii. Jest to bardzo ważne, gdyż niewłaściwie dobrane zabiegi nie złagodzą dolegliwości, a nawet mogą wpłynąć na pogorszenie stanu zdrowia.

Dyskopatie odcinka lędźwiowego kręgosłupa - co zrobić gdy wypadnie dysk?

Termin dyskopatia oznacza wypadnięcie krążka międzykręgowego z jego naturalnego położenia (z pomiędzy kręgów). Najczęściej dochodzi do niego w wyniku zmian zwyrodnieniowych lub przepukliny jądra miażdżystego wchodzącego w skład tzw. „dysku”.

Nie bez znaczenia są również takie czynniki jak otyłość, skrzywienia kręgosłupa czy uwarunkowania genetyczne, które również wpływają na rozwój tego rodzaju schorzenia.

Dyskopatie lędźwiowe

Do najczęstszych dyskopatii należą głównie te, które obejmują dolny odcinek kręgosłupa. Dzieje się tak ze względu na to, iż lędźwie są najbardziej obciążonym odcinkiem kręgosłupa. Ulegają one działaniu wielu sił, które powodują szybsze zużywanie się struktur stawowych w tym obrębie. 

Najczęstsze objawy dyskopatii dolnego odcinka kręgosłupa

Do najbardziej charakterystycznych objawów dyskopatii odcinka lędźwiowego, należy przede wszystkim nagły, silny, ostry ból, który uniemożliwia wykonanie wyprostu kręgosłupa. Wraz z nim chory przyjmuje nienaturalną, aczkolwiek zmniejszającą dolegliwości bólowe pozycję. Dodatkowo mogą występować również niedowłady stóp oraz zaburzenia funkcji zwieraczy.

Wśród objawów miejscowych (charakteryzujących wypadnięcie krążka międzykręgowego z pomiędzy kręgów lędźwiowych 4 a 5) można wyróżnić m.in. zaburzenia lub brak czucia wzdłuż bocznej powierzchni podudzia aż do palucha oraz trudności utrzymania równowagi podczas stania na piętach. Wypadnięcie dysku z przestrzeni między kręgiem lędźwiowym piątym oraz krzyżowym pierwszym, objawia się natomiast zaburzeniem czucia wzdłuż tylnej części podudzia oraz niemożliwością wspięcia się na palce.   

Leczenie

W okresie ostrym chory powinien głównie leżeć w wygodnej dla siebie pozycji na twardym podłożu. Należy jednak pamiętać, że kończyny dolne muszą być zgięte w stawach kolanowych i biodrowych pod kątem 90o (odbarczy to stawy kręgosłupa). Zastosowanie mają również zabiegi termoterapii (tj. sollux, okłady parafinowe, czy krioterapia), które złagodzą ból. Niezastąpione są również ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia izometryczne brzucha oraz pośladków.

Leczenie fazy podostrej dyskopatii opiera się głównie na zastosowaniu wyciągu Perschla (rodzaj wyciągu, w którym stosuje się zmienne obciążenie). Jego zadaniem jest rozsunięcie od siebie powierzchni stawowych, co wpływa na powiększenie otworów międzykręgowych. W dalszym ciągu stosuje się ćwiczenia brzucha, pośladków (w pozycjach bezpiecznych), jednakże są one wzbogacone o naukę przyjmowania prawidłowej postawy ciała.

Ćwiczenia w wodzie, stosowanie specjalistycznego gorsetu oraz ćwiczenia w klęku podpartym, są natomiast charakterystyczne dla okresu przewlekłego. Towarzyszy im dodatkowo pobyt w ośrodku rehabilitacyjnym oraz stosowanie zabiegów terapii manualnej.

Na co uważać

Chorujący na dyskopatię nie może przede wszystkim podnosić dużych ciężarów, unosić wyprostowanych kończyn dolnych oraz długo jeździć samochodem. Powinien natomiast zadbać o swoją kondycję oraz koniecznie zmniejszyć masę swojego ciała w przypadku otyłości. 

opieka, rehabilitacja po operacji kręgosłupa

U wielu pacjentów zmiany w kręgosłupie posunięte są tak daleko, iż wymagają interwencji chirurgicznej. Ważne jest, żeby pamiętać, że wraz z operacją nie kończy się postępowanie fizjoterapeutyczne – przeciwnie – fizjoterapia pozwoli nam szybciej wrócić do pełni sprawności. Właściwa rehabilitacja po operacji kręgosłupa ma kluczowe znaczenie dla długofalowych rezultatów działań chirurgicznych.
Opisane w artykule wskazówki dotyczące prowadzenia pacjenta po zabiegu mają charakter ogólny, ostateczne decyzje dotyczące postępowania rehabilitacyjnego po operacji podejmują lekarz w porozumieniu z fizjoterapeutą. Nie wykonuj z własnej inicjatywy żadnych ćwiczeń, które nie zostały zalecone przez osoby nadzorujące Twój powrót do zdrowia. Dobór technik, ćwiczeń i kolejność ich wprowadzania zależą głównie od schorzenia, rodzaju operacji oraz tempa powrotu do zdrowia.
Większość zabiegów chirurgicznych kończy się sukcesem, tzn. zmniejszeniem bólu i powrotem do pełni sprawności. Znaczna poprawa odczuwalna jest już po przebudzeniu z narkozy, ale kompleksowa rehabilitacja po operacji kręgosłupa i wysiłek w nią włożony zaprocentuje znakomitymi wynikami. Ważne, by starać się jak najszybciej podjąć rehabilitację i wykonywanie zwykłych czynności, jednocześnie pamiętając o ochronie kręgosłupa i zwiększaniu aktywności powoli, ale systematycznie. W zależności od techniki operacyjnej pacjent spędza w szpitali od 1-2 dób w przypadku zabiegów małoinwazyjnych do nawet kilku tygodni w przypadku poważniejszych zabiegów.
Jeśli lekarz nie ma zastrzeżeń i nie istnieją przeciwwskazania (ból pooperacyjny), to chory może już na drugi dzień po zabiegu próbować siadać. Twój fizjoterapeuta powinien Cię dokładnie poinstruować, jak robić to bezpiecznie i bez bólu. Należy położyć na to nacisk szczególnie w przypadku problemów z żylakami, ponieważ zbyt długi przebywanie w jednej pozycji grozi zakrzepami.
Kiedy zostaniesz wypisany, otrzymasz 2 egzemplarze karty informacyjnej, zwolnienie lekarskie i recepty na niezbędne leki (w tym przeciwbólowe). Nie powinieneś czuć bólu, który uniemożliwia Ci normalne funkcjonowanie. Gdyby jednak ilość przyjmowanych leków była niewystarczająca, skontaktuj się ze lekarzem. W karcie znajdziesz także zalecenia pooperacyjne. Pierwsza kontrola następuje około dziesięciu dni po operacji. Jeśli założono szwy wymagające wyjęcia, właśnie wtedy to następuje.

Powrót do domu

Utrzymuj opatrunek czysty i suchy, nie mocz go w kąpieli. Możesz brać krótki prysznic od 4-5 doby po operacji. Zmieniaj opatrunek co 2-3 dni. Jeżeli zauważysz jakiekolwiek zmiany w obrębie rany (zaczerwienienie, pogrubienie), skontaktuj się z lekarzem.
Jeszcze przed operacją zadbaj o to, by Twój dom był dla Ciebie przyjazny, kiedy wrócisz po zabiegu. Przemyśl, co może utrudniać swobodne poruszanie się: usuń wszystkie przedmioty, które mogą spowodować potknięcie się, poślizgnięcie i w konsekwencji upadek. Zapewnij sobie łatwy dostęp do potrzebnych rzeczy (ubrania i środki higieny przenieś na półki nie wymagające schylania się i sięgania wysoko), a także wsparcie bliskich osób. Zwróć szczególną uwagę na łazienkę. Usuń niebezpieczne dywaniki łazienkowe, spraw sobie maty antypoślizgowe na podłogę i do wanny czy kabiny prysznicowej. Jeśli Twoja operacja będzie wymagała dłuższej rekonwalescencji, przemyśl, czy nie warto zamontować uchwytów czy relingów (przy wannie, toalecie). Zadbaj wcześniej o to, by mieć myjkę lub gąbkę na długiej rączce – będziesz mógł samodzielnie dbać o higienę. Jeśli czujesz się niepewnie – stosuj w wannie ławeczkę do kąpieli, nie zamykaj drzwi na klucz i zadbaj o to, żeby w domu był ktoś, kto przybiegnie na pomoc w razie upadku albo sytuacji, w której sam nie będziesz mógł sobie poradzić. Jeśli po zabiegu nie możesz się schylać, zapytaj swojego fizjoterapeutę o sprzęt pomocny przy korzystaniu z toalety.

Jak możesz sobie sam pomóc

Zimne okłady – zalecane w pierwszych dniach po zabiegu, ponieważ obkurcza naczynia krwionośne i zmniejsza ewentualne zapalenie i ból pooperacyjny. Ciepłe okłady – powodują rozszerzenie naczyń i zwiększają przepływ krwi, co pomaga w dotlenieniu i odżywieniu naruszonych struktur, a w konsekwencji polepsza gojenie.

Odpoczynek i relaks

Słuchaj zaleceń lekarza dotyczących stosowania pomocy ortopedycznych (kołnierz, gorset itp.), nie forsuj się. Postaraj się o dobry nastrój – opanowanie stresu wpływa na zmniejszenie napięć i bólu, a w konsekwencji szybszego powrotu do zdrowia.

Dbaj o właściwą pozycję

Jeśli nie dbałeś o to przed operacją, pamiętaj o tym teraz – zniwelujesz prawdopodobieństwo nawrotu choroby, a ponadto zmniejszysz ból. W początkowej fazie po operacji w domu będziesz sam wyczuwał w jakiej pozycji jest Ci najwygodniej, ale warto skonsultować ją z fizjoterapeutą, żeby zbyt długie przebywanie w jednej pozycji nie wpłynęło na przykurcze i zaniki mięśni. Podtrzymuj kręgosłup i kończyny – możesz użyć poduszek lub specjalnych wałków, żeby zmniejszyć ucisk w miejscu zabiegu.

Właściwy wzorzec ruchu

Poruszaj się ostrożnie, ale nie unikaj ruchów operowanej okolicy, żeby nie dopuścić do wykształcenia nieprawidłowego wzorca ruchu i nadmiernego obciążenia innych struktur.

Jak leżeć?

Unikając pozycji związanych ze skręceniem czy zgięciem kręgosłupa, na twardym materacu. Dobrym rozwiązaniem jest spanie na materacu ortopedycznym który poprzez dopasowanie się do kształtu ciała zapewnia odpowiednie ułożenie kręgosłupa podczas snu. Podpieraj się poduszkami w razie konieczności, nie dopuszczaj do „zwisania” kończyn. Wstając, przetocz się na bok i usiądź ostrożnie, spuszczając nogi z łóżka, podpierając się ręką i pilnując, by Twoja postawa była symetryczna, a kręgosłup unieruchomiony. Przewracając się, usztywnij całe ciało, nie „zostawiaj” np. bioder w poprzedniej pozycji. Zasady te pozwalają na zmniejszenie obciążenia kręgosłupa. Jeśli chcesz się położyć, postępuj dokładnie odwrotnie: usiądź, połóż się ostrożnie na boku podpierając się ręką i podciągając nogi i przetocz się na plecy.

Jak siedzieć?

Tak jak przed operacją powinieneś był siedzieć – z prostym kręgosłupem, podpartym w okolicy lędźwiowej, na twardym krześle, unikając garbienia się. Sofy i fotele z miękkim obiciem omijaj z daleka. Pamiętaj, żeby nie siedzieć zbyt długo – na początku najwyżej 3-40 minut. Potem wstań, przejdź się i zrób ostrożnie kilka ćwiczeń rozluźniających (zaleci Ci je fizjoterapeuta lub lekarz).

Jak się schylić?

Jeśli już lekarz pozwoli Ci na schylanie się (jest to niewskazane w pierwszym okresie po operacji), utrzymuj proste i usztywnione plecy, zginaj się w stawach biodrowych. Rób to tylko w uzasadnionych przypadkach: jeśli już musisz coś podnieść z podłogi, przykucnij i trzymaj przedmiot blisko ciała (nie w wyciągniętych rękach!).

Ćwiczenia fizyczne

Ćwiczenia po operacji możesz wykonywać sam, ale tylko te, które zaleci Ci lekarz lub fizjoterapeuta i tylko w określonej przez niego częstotliwości i ilości powtórzeń. Z pewnością otrzymasz dokładne instrukcje, jak ćwiczyć samodzielnie w domu. Zaufaj lekarzowi, a nie doprowadzisz do bolesnych przeciążeń i szybko wrócisz do pełnej sprawności.
Rehabilitacja po operacji wymaga Twojego pełnego zaangażowania. Otrzymasz kompletny plan usprawniania do samodzielnej realizacji. Do pracy zawodowej będziesz mógł wrócić już kilka tygodni po zabiegu, ale jeszcze długo będziesz musiał zachowywać równowagę między wysiłkiem, odpoczynkiem i aktywnością.
     

Wertebroplastyka, Kyfoplastyka balonowa, Nukleoplastyka techniką coblation, Mało inwazyjna operacja kręgosłupa

Wertebroplastyka - metoda leczenia m.in. złamań trzonów kręgowych w osteoporozie

Metodę tę stosuje się w leczeniu osteoporotycznych złamań trzonów kręgowych, naczyniaków i nowotworów. Działa przeciwbólowo i wzmacnia uszkodzony trzon kręgowy. Do zabiegu kwalifikuje się na podstawie wyniku rezonansu magnetycznego (przeciwwskazaniem jest uszkodzenie tylnej ściany trzonu kręgowego). Zabieg polega na wypełnieniu cementem kostnym złamanego trzonu. Wykonuje się go w znieczuleniu miejscowym, mimo to pacjent dostaje też dożylnie leki o działaniu uspokajającym. Chory zasypia, ale bez intubacji i jest z nim zachowany kontakt.

• Jak to się robi: Pod kontrolą RTG przez 2-milimetrowe nacięcie skóry do trzonu wprowadza się specjalną igłę, przez którą podawany jest cement. Lekarz obserwuje na monitorze, jak cement rozprzestrzenia się wewnątrz kości. Niektórzy dodatkowo stosują środek kontrastujący, żeby upewnić się, czy nie doszło do uszkodzenia tylnej ściany trzonu kręgu (grozi wyciekiem cementu do kanału kręgowego). Podczas tężenia temperatura cementu wzrasta do ok. 70°C, niszcząc zakończenia nerwowe wewnątrz trzonu (koagulacja), co przynosi natychmiastowy efekt przeciwbólowy Najczęściej wypełnia się l-2 kręgi. Wypełnienie jednego zajmuje mniej niż pół godziny. Po zabiegu: Po 2 godzinach można wstać z łóżka, tego samego dnia wychodzi się do domu. Przez kilka dni w razie potrzeby przyjmuje się środek przeciwbólowy Po tygodniu zdejmuje się szwy (często w ogóle się ich nie zakłada) i można wrócić do pracy 
• Ewentualne powikłana: Może nastąpić wyciek cementu (do 50 proc. przypadków), ale w większości nie jest to niebezpieczne i nie daje żadnych objawów. Zdarzają się jednak wycieki do kanału kręgowego, które mogą powodować dolegliwości bólowe, drętwienie rąk, nóg, czasem niedowład, a także wycieki do naczyń krwionośnych grożące zatorem. W przypadku niepokojących objawów należy skontaktować się z lekarzem, żeby na podstawie rezonansu magnetycznego sprawdził, co się stało i w razie potrzeby podjął leczenie.
• Ile to kosztuje: Od niedawna zabieg wykonują niektóre publiczne ośrodki w ramach NFZ. W prywatnej klinice trzeba zapłacić 4-8 tys. zł.

Kyfoplastyka balonowa - operacja kręgosłupa polegająca na odtwarzaniu kręgów

To nowatorska metoda stosowana na świecie od 10 lat przy złamaniach kręgosłupa spowodowanych osteoporozą, chorobą nowotworową lub urazem. Wskazaniem do zabiegu jest potwierdzone rezonansem magnetycznym świeże złamanie trzonu kręgu. Operację wykonuje się w warunkach chirurgii jednego dnia. Ma tę przewagę nad wertebroplastką, że nie tylko wzmacnia trzony, ale też odbudowuje ich wysokość. Pacjent jest znieczulany ogólnie.

• Jak to się robi: Przez 2-3-milimetrowe nacięcie skóry pod kontrolą RTG za pomocą specjalnej prowadnicy do wnętrza złamanego kręgu z obu stron wprowadza się specjalne balony. Następnie wypełnia się je płynem kontrastowym. Rozprężone balony mają za zadanie jak najlepiej odtworzyć złamane ściany. Wtedy opróżnia się je i usuwa, a powstałą przestrzeń wypełnia się cementem, nadbudowując wysokość trzonu. Wysoka temperatura cementu (ok. 70°C) niszczy zakończenia nerwowe wewnątrz trzonu, co dodatkowo przynosi efekt przeciwbólowy. Ryzyko wycieku cementu jest w tym przypadku minimalne. Wokół balonu tworzy się swego rodzaju powłoka kostna z ubitej kości beleczkowej trzonu kręgu, która zmniejsza prawdopodobieństwo wydostania się cementu na zewnątrz. Zabieg na jednym kręgu trwa ok. godziny
• Po zabiegu: Choremu podaje się antybiotyki silny środek przeciwbólowy (cement rozpiera kość, powodując ból). Po obudzeniu się pacjent może chodzić, w ciągu doby opuszcza szpital. Po tygodniu zdejmuje się szwy, a po kilku tygodniach można wrócić do pracy. U 90 proc. chorych udaje się zlikwidować ból, u pozostałych zmniejsza się jego nasilenie. Cement wzmacnia wypełnione kręgi, zapobiegając ich złamaniu.
• Ewentualne powikłania: Zdarza się, że dochodzi do złamań kręgów sąsiadujących z wypełnionymi cementem.
• Ile to kosztuje: W ramach funduszu zabieg wykonują nieliczne ośrodki publiczne. W prywatnej klinice trzeba zapłacić ok. 18 tys. zł.

Nukleoplastyka techniką coblation - przezskórna operacja dyskopatii lędźwiowej

Opracowana w 1995 r. metoda stanowi przełom w przezskórnym operowaniu dyskopatii lędźwiowej. Pozwala na rozbicie tkanki dysku i zmniejszenie ucisku na chory korzeń nerwowy za pomocą temperatury 60—70°C, czyli znacznie niższej niż przy innych zabiegach (np. z zastosowaniem lasera), zmniejszając dolegliwości pooperacyjne i ryzyko powikłań (uszkodzenia sąsiednich tkanek, podrażnienia nerwu). Wskazaniem do zabiegu jest ból okolicy lędźwiowej utrzymujący się ponad 6 miesięcy mimo leczenia. Do operacji kwalifikują się chorzy z tzw. przepukliną zamkniętą, z niewielkimi zmianami zwyrodnieniowymi, bez znacznego zwężenia światła kanału kręgowego. Przed zabiegiem dożylnie podaję się antybiotyk oraz środek uspokajający i znieczulający. Pacjent jest lekko uśpiony chodzi o to, by mógł reagować na ból spowodowany np. podrażnieniem nerwu. Samą operację wykonuje się w znieczuleniu miejscowym.

• Jak to się robi: Pod kontrolą RTG nakłuwa się krążek i podaje kontrast, żeby upewnić się, czy pierścień włóknisty nie jest całkiem przerwany. Jeśli okaże się, że jest przerwany, operację przerywa się, gdyż może nie przynieść oczekiwanych efektów). Następnie przez l-2 milimetrowe nacięcie do środka jądra miażdżystego wprowadza się specjalną rurkę z elektrodą, która wytwarza łuk plazmowy (jakby świecenie zimnym światłem), rozbijając cząsteczki dysku na cząsteczki wody i dwutlenku węgla. Elektroda sześciokrotnie zmienia swoje położenie, powodując zmniejszenie objętości jądra miażdżystego o 1-20 proc. W wyniku tego znacznie obniża się ciśnienie wewnątrz dysku, co umożliwia wycofanie się wypukliny. Powstały materiał usuwa się przez zespolony z elektrodą ssak. Zabieg trwa ok. 40 minut.
• Po zabiegu: już kilka godzin po operacji chory może wyjść do domu. Przez pierwsze dni wielu pacjentów skarży się na nasilony ból z uczuciem dyskomfortu w miejscu nakłucia. Można go uśmierzyć, przykładając lód oraz przyjmując niesteroidowe leki przeciwbólowe. Istotną poprawę obserwuje się po 1-2 tygodniach. Przez 2 tygodnie należy unikać długiego siedzenia. Większość osób może wrócić do pracy siedzącej już po kilku dniach, ale co 30-40 minut trzeba na kilka minut wstać od biurka. Dysk goi się 4-6 tygodni.
• Ewentualne powikłania: Zdarzają się niezwykłe rzadko (np. infekcja krążka międzykręgowego czy najczęściej przejściowe zaburzenie czucia w ręce lub nodze w zależności od operowanego odcinka).
• Ile to kosztuje: Zabieg w prywatnej klinice 5 - 7 tys. zł.

Mało inwazyjna operacja kręgosłupa - Endoskopowe usunięcie dysku

Jest mało inwazyjną techniką chirurgiczną stosowaną do usunięcia wypukliny, przepukliny lub wypadnięcia jądra miażdżystego. Operację wykonuje się w znieczuleniu ogólnym  pod kontrolą RTG.

• Jak to się robi: W odległości ok. 15 cm od kręgosłupa (z boku) lekarz robi niewielkie nacięcie skóry (ok. 2 cm, podczas operacji klasycznej 5-10 cm) - przez nie wprowadzany jest endoskop (urządzenie z wbudowaną kamerą, które poprzez światłowód przekazuje obraz pola operacyjnego na monitor). Następnie obserwuje na monitorze wnętrze kanału kręgowego i za pomocą specjalnych narzędzi usuwa dysk. Po zakończeniu operacji zakłada szew i opatrunek. Zabieg trwa ok. godziny.
• Po zabiegu: Chory dostaje antybiotyki i środek przeciwbólowy. W ciągu 24 godzin można opuścić szpital. Po 7 dniach zdejmuje się szwy. Rekonwalescencja trwa 1-3 tygodnie.
• Ewentualne powikłania: Wyjątkowo może wystąpić infekcja w przestrzeni międzykręgowej.
• Ile to kosztuje: Zabieg jest refundowany. W prywatnym szpitalu kosztuje 8-10 tys. zł.

http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/kregoslup/operacje-kregoslupa-nowe-metody-leczenia_38365.html?page=1&

Osłabienie (niedowład) kończyn

Wyraźny spadek siły mięśni, aż do zupełnego ich porażenia, jest objawem uszkodzenia układu nerwowego w obrębie tzw. drogi ruchowej, prowadzącej impulsy nerwowe z kory mózgu do mięśni.

W zależności od miejsca uszkodzenia, powstający niedowład będzie miał różny zasięg i różne cechy charakterystyczne.

Wyróżnia się cztery główne miejsca, w których może dojść do uszkodzenia drogi ruchowej:
• mózg i rdzeń kręgowy,
• nerw obwodowy,
• styk nerwowo-mięśniowy,
• mięsień.

Uszkodzenie mózgu i rdzenia kręgowego powoduje niedowład nazywany ośrodkowym. Cechą tego niedowładu jest wzmożone napięcie mięśniowe typu scyzorykowego (pokonanie tego napięcia wymaga znacznej siły na początku ruchu, a potem wyraźnie mniejszej). Obniżenie napięcia mięśniowego (mięśnie wiotkie, nie stawiające żadnego oporu przy ruchu biernym) jest typowe dla niedowładu obwodowego, tzn. dla uszkodzenia nerwów obwodowych i mięśni. Choroby nerwów obwodowych i mięśni, oprócz wiotkiego niedowładu, cechują się również szybkim i dużym zanikiem mięśni (tzw. z odnerwienia). W niedowładzie ośrodkowym zanik również występuje, ale jest znacznie mniejszy i rozwija się wolniej. Wynika on z braku czynności, któremu można skutecznie przeciwdziałać bierną i czynną rehabilitacją.

Na podstawie zakresu niedowładu i obecności innych niż ruchowe objawów można wnioskować nie tylko, w jakiej części (na jakim poziomie) układu nerwowego toczy się proces chorobowy powodujący jego uszkodzenie, ale także bardziej dokładnie o miejscu tego uszkodzenia. Jeśli niedowład dotyczy tylko jednej prawej kończyny i towarzyszy mu zaburzenie mowy o typie afazji, proces patologiczny umiejscowiony jest prawdopodobnie w korze, na powierzchni lewej półkuli mózgu. Jeśli to osłabienie siły dotyczy jednakowo ręki i nogi po tej samej stronie ciała (niedowład połowiczy), to przyczyną jego powstania jest patologia umiejscowiona głęboko w półkuli mózgu. Niedowład wszystkich czterech kończyn (tetrapareza) spowodowany jest uszkodzeniem pnia mózgu, a obu kończyn dolnych (parapareza) – najczęściej rdzenia kręgowego. Towarzyszące objawy uszkodzenia nerwów czaszkowych pozwalają na dokładniejszą lokalizację uszkodzenia w pniu mózgu, a zaburzenia czucia  – w rdzeniu kręgowym.

Niedowład wynikający z uszkodzenia na poziomie nerwów obwodowych może ograniczać się do zakresu unerwienia jednego nerwu (mononeuropatia) lub obejmować symetrycznie kończyny po obu stronach, z zasady wyłącznie lub znacznie wyraźniej, w ich odcinkach obwodowych (polineuropatia). W pierwszym przypadku przyczyną jest najczęściej uraz lub proces chorobowy ograniczony do miejsca przebiegu nerwu, np. przerośnięte więzadło powodujące jego ucisk. W drugim przypadku jest to najczęściej proces chorobowy uogólniony, taki jak cukrzyca lub mocznica.

O rodzaju uszkodzenia można także wnioskować na podstawie szybkości narastania niedowładu. Jeśli niedowład powstaje nagle, w ciągu kilku minut lub godzin, jego przyczyną jest zwykle naczyniowe uszkodzenie mózgu, czyli udar mózgu. W przypadku powolnego narastania niedowładu bardziej prawdopodobną przyczyną może być guz mózgu.

Osłabienie występujące w chorobach styku nerwowo-mięśniowego, np. w miastenii, ma nieco inny charakter niż typowy niedowład. Polega ono na zwiększonej męczliwości mięśni, niekiedy wszystkich, a częściej tylko niektórych ich grup, np. mięśni ocznych, która narasta wraz z liczbą powtarzanych ruchów i ustępuje po odpoczynku.

Treści z serwisu medonet.pl mają na celu polepszenie, a nie zastąpienie, kontaktu pomiędzy Użytkownikiem Serwisu a jego lekarzem. Serwis ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Przed zastosowaniem się do porad z zakresu wiedzy specjalistycznej, w szczególności medycznych, zawartych w naszym Serwisie należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem. Administrator nie ponosi żadnych konsekwencji wynikających z wykorzystania informacji zawartych w Serwisie.

Objawy dyskopatii szyjnej

Ból karku występuje bardzo często, prawie każdy doświadcza tego nieprzyjemnego uczucia przynajmniej raz w życiu. Czasem dolegliwości mają charakter sztywności lub skurczu mięśni. Pacjenci często wiążą pojawienie się objawów z ekspozycją na zimno lub spaniem w niewygodnej pozycji.

Cechą wspólną opisywanych symptomów jest przemijający charakter, rzadko trwają dłużej niż 2-3 dni, mówimy wtedy o ostrym zespole bólowym. Gdy stan trwa ponad miesiąc, mamy do czynienia z zespołem przewlekłym.

O ile ból ostry rzadko spowodowany jest organicznym uszkodzeniem kręgosłupa, najczęściej jest wynikiem bolesnego skurczu mięśni, o tyle ból przewlekły zazwyczaj spowodowany jest chorobą zwyrodnieniową krążka międzykręgowego. W zależności od rodzaju zmian zwyrodnieniowych wyróżnia się trzy zasadnicze zespoły objawów dyskopatii w odcinku szyjnym:

1. Wypuklina jądra miażdżystego

Pod wpływem siły ściskającej może dojść do uszkodzenia zewnętrzej, łącznotkankowej warstwy dysku: pierścienia włóknistego. Najczęściej uszkodzenie jest wynikiem powtarzających się mikrourazów, które goją się przez bliznowacenie co znacząco osłabia strukturę. Z czasem wewnętrzna, galaretowata część dysku - jądro miażdżyste - zaczyna migrować w miejsce o zmniejszonym oporze, tworząc wypuklinę. Jeśli wypuklina kieruje się w stronę elementów układu nerwowego, jak korzenie i rdzeń kręgowy, może dojść do ucisku i pojawienia się charakterystycznych objawów.

- Ucisk na korzenie powoduje ból promieniujący do kończyn górnych. Lokalizacja bólu ma ścisły związek z poziomem uszkodzenia, gdyż korzenie zawierają włókna biegnące do określonych pięter ciała człowieka, tzw. dermatomów. Dlatego dokładne badanie neurologiczne pozwala dość dokładnie ustalić poziom uskoczenia. Znaczny ucisk, zwłaszcza długotrwały, powoduje uszkodzenie włókien nie tylko czuciowych ale i nerwowych, co objawia się osłabieniem określonych grup mięśni a nawet niedowładem.

2. Mielopatia

Gdy wypuklina uciska na rdzeń kręgowy, może dojść do mielopatii, czyli zespołu objawów wskazujących na uszkodzenie dróg nerwowych biegnących do kończyn dolnych. Zazwyczaj początkowo mielopatię można rozpoznać wyłącznie na podstawie dokładnego badania neurologicznego, w skrajnych przypadkach może dojść do mniejszego lub większego osłabienia kończyn dolnych.

2. Stenoza kanału kręgowego

W przebiegu choroby zwyrodnieniowej zmieniają się właściwości fizyczne krążków międzykręgowych. Tracą one elastyczność, stają się niejednorodne co doprowadza do miejscowej niestabilności. Organizm próbuje kompensować zaburzenia biomechaniki za pomocą przerostu kości i więzadeł. Patologiczne wyrostki kostne noszą nazwę osteofitów. Gdy struktury te wrastają do kanału kręgowego, gdzie przebiega rdzeń, dochodzi do stenozy, czyli patologicznego zwężenia światła kanału kręgowego. Proces jest dodatkowo przyspieszony przez towarzyszący przerost więzadeł.

- Klasycznie stenoza objawia się drętwieniem a nawet niedowładem kończyn dolnych.

- Objawy z reguły narastają stopniowo przez lata, przez co pacjenci często zgłaszają się do lekarza, gdy zmiany zwyrodnieniowe są bardzo nasilone a możliwości leczenia ograniczone.

CO TO JEST SKOLIOZA?

Skolioza (potocznie nazywana bocznym skrzywieniem kręgosłupa) jest chorobą, której towarzyszą zmiany w całym narządzie ruchu, a w przypadkach bardzo zaawansowanych staje się chorobą ogólnoustrojową, której towarzyszą zmiany w układzie oddechowym i krążenia. Nie leczona skolioza postępuje nawet po zakończeniu wzrostu pacjenta doprowadzając do ucisku na korzenie nerwowe. Zniekształcenie klatki piersiowej może prowadzić do ucisku na narządy wewnętrzne - głównie na płuca i serce, a w konsekwencji do upośledzenia wydolności krążenia i oddychania. Pacjenci są mniej sprawni, mniej wydolni niż rówieśnicy, skarżą się na uczucie duszności. W skrajnych przypadkach może prowadzić to do przedwczesnej śmierci pacjenta. Dlatego tak istotna staje się szeroka znajomość zagadnienia i świadomość konieczności korzystania ze specjalistycznej pomocy w przypadku skoliozy. Zrozumienie problemu tej deformacji wymaga jednak trójwymiarowego widzenia struktur kostnych oraz więzadłowych, mięśniowych i nerwowych człowieka, które działając wspólnie decydują o prawidłowej budowie i funkcji kręgosłupa. Kręgosłup składa się z kręgów kostnych, poukładanych jeden na drugim. Centralnym elementem kręgosłupa jest rdzeń kręgowy (tkanka nerwowa) ochraniany kością. Każdy kręg składa się z dwóch części: trzonu i łuku kręgowego. Trzon jest przednią częścią kręgu, a łuk stanowi tylną część kręgu obejmującą rdzeń kręgowy. Skomplikowana budowa kręgosłupa umożliwia wykonywanie ruchów we wszystkich kierunkach. Ruch całego kręgosłupa jest wynikiem ruchów pomiędzy poszczególnymi kręgami. Kręgi stykają się ze sobą w trzech punktach, a nie na całej powierzchni. Kręgi połączone są od przodu sprężystym przegubem łączącym trzony, a od tyłu dwoma stawami kostnymi po bokach łuków kręgów. Triadę podpórczą wzmacniają połączenia włókniste (więzadła), które zapewniają właściwą stabilizację kręgosłupa i jego poprawną funkcję. Rozkład połączeń kręgów daje nam przestrzennie obraz całego kręgosłupa podobny do kształtownika (profilu) zamkniętego o przekroju trójkątnym. Przekrój rury jest okrągły natomiast konstrukcja odpowiadająca kręgosłupowi ma przekrój trójkątny. Wygięcie takiej konstrukcji do boku jest możliwe tylko w niewielkim zakresie, a dalsze wyginanie powoduje pojawienie się dodatkowo ruchów towarzyszących takich jak skręcanie i wyginanie w innych kierunkach. Budowa poszczególnych kręgów i kształt powierzchni stawowej, a więc i ruchomość kręgosłupa są różne w poszczególnych jego odcinkach. Wyróżniamy następujące odcinki kręgosłupa: Szyjny - 7 kręgów szyjnych (kręgi C1 - C7) Piersiowy - 12 kręgów piersiowych (kręgi Th1 - Th12) Lędźwiowy - 5 kręgów lędźwiowych (kręgi L1 - L5) Krzyżowy - 5 kręgów krzyżowych (kręgi S1 - S5) Guziczny - 4 - 5 kręgów ogonowych Odcinek szyjny kręgosłupa cechuje duża ruchomość we wszystkich kierunkach. Odcinek piersiowy charakteryzuje się małą ruchomością w związku z jego połączeniem z klatką piersiową (żebra, mostek). W odcinku lędźwiowym ustawienie powierzchni stawowych ogranicza możliwość ruchów obrotowych kręgów, umożliwia natomiast znaczne ruchy zginania do boku. Odcinek krzyżowy tworzą zrośnięte kręgi. Odcinek guziczny stanowi szczątkową pozostałość trzonów kręgów ogonowych. Kręgosłup dorosłego człowieka nie jest słupem prostym, lecz charakteryzuje się sprężystymi wygięciami, które amortyzują wstrząsy. Krzywizny te występują u zdrowego człowieka jedynie w płaszczyźnie strzałkowej (oglądając pacjenta od boku) i odpowiadają poszczególnym odcinkom kręgosłupa. Plecy pacjenta zdrowego - widok od boku Krzywizny części szyjnej i lędźwiowej skierowane są wypukłością do przodu (lordoza), natomiast krzywizny części piersiowej i krzyżowej zwrócone są wypukłością ku tyłowi (kifoza). Krzywizna piersiowa kształtuje się w życiu płodowym, szyjna po sześciu tygodniach gdy dziecko unosi główkę, lędźwiowa w drugim roku życia gdy zaczyna chodzić. Uważa się, że krzywizny szyjna i piersiowa zostają ustalone do 6 - 7 roku życia, a lędźwiowa dopiero w okresie dojrzewania płciowego. Fizjologiczne krzywizny kręgosłupa zwiększają wytrzymałość kręgosłupa na nacisk osiowy. Zdrowy i wydolny kręgosłup, posiadający cztery krzywizny jest siedemnastokrotnie odporniejszy na różnego rodzaju obciążenia (ściskanie, rozciąganie, zginanie, lub też skręcanie) i wstrząsy niż byłby prosty. Utrzymanie poprawnego kształtu wygięć kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej wymaga odpowiedniej stabilizacji wewnętrznej i zewnętrznej. Kręgosłup posiada stabilność wewnętrzną dzięki więzadłom, ukształtowaniu powierzchni stawowych łuków oraz podtrzymywaniu trzonów przez krążki międzykręgowe, drugą zaś dzięki mięśniom. Układ kostny - główne obciążenie przenoszą trzony kręgów za pośrednictwem krążków międzykręgowych (dysków), a zwłaszcza pierścień włóknisty rozciągany przez jądro miażdżyste podczas przenoszenia nacisków osiowych. Układ więzadłowy - ważną rolę w stabilizacji kręgosłupa odgrywają więzadła przyrośnięte do kęgów. Podobnie jak krążki międzykręgowe zapewniają wewnętrzną stabilność kręgosłupa. Jest ona wynikiem ciśnienia wewnątrz krążków międzykręgowych powodującego odpychanie kręgów od siebie, opór stawiają natomiast więzadła, które zbliżają kręgi do siebie. Stwarza to stabilny układ miedzy kręgami. Zadziwiająco wielka ruchomość kręgosłupa obserwowana u akrobatów jest wynikiem wieloletniego rozciągania struktur więzadłowych oraz mięśni już od wczesnej młodości. Układ mięśniowy - stanowi źródło sił powodujących ruch układu kostno - stawowego człowieka. W trakcie ruchu zadania poszczególnych mięśni ulegają zmianie, w związku z czym zmieniać się mogą także ich funkcje. Układ nerwowy - steruje pracą mięśni. Poprawne funkcjonowanie kręgosłupa człowieka zależy z jednej strony od prawidłowej budowy układu kostnego i zapewnienia odpowiedniego usytuowania przyczepów mięśni oraz ich przebiegu i wielkości dźwigni stawowych. Z drugiej zaś strony od sprawności działania sterującego pracą mięśni układu nerwowego. W utrzymaniu równowagi kręgosłupa zasadniczą rolę odgrywają mięśnie pleców oraz mięśnie brzucha. Mięśnie pleców dzielimy na grupę mięśni głębokich będących mięśniami przykręgosłupowymi (są to mięśnie oddziałujące wyłącznie na kręgosłup), oraz grupę mięśni powierzchownych (biegną od kręgosłupa do kości kończyny górnej i żeber). Bardzo istotny udział w przenoszeniu obciążeń przez kręgosłup ma tłocznia brzuszna. Klatka piersiowa i jama brzuszna oddzielone są przeponą. Powstają dwie komory, zdolne do przekazywania skumulowanych sił odciążających kręgosłup. Działanie mięśni brzucha oraz ciśnienie występujące w jamach powoduje odciążenie kręgosłupa w części piersiowej do 50% a w części lędźwiowej do 30%. Postawa ciała człowieka jest wynikiem budowy i rozmieszczenia części ciała (głowy, klatki piersiowej, miednicy, kończyn), a także stanowi określony nawyk. Wady postawy to wszelkie niewłaściwe usytuowanie części ciała obserwowane u osoby stojącej swobodnie w pozycji zasadniczej. Określane są one na podstawie odchyleń od ogólnie przyjętego wzorca prawidłowej postawy. Wadę postawy obserwujemy wyłącznie u pacjenta stojącego, a znika po położeniu się pacjenta. Skrócenie kończyny dolnej większe niż 1cm będzie wymuszało u stojącego pacjenta krzywe ustawienie miednicy kostnej, a dla zachowania równowagi musi on krzywo ustawiać kręgosłup i będzie zauważalna asymetria tułowia. Po wyrównaniu skrócenia kręgosłup będzie ustawiany prosto i nie stwierdzimy asymetrii tułowia, podobnie po położeniu pacjenta kręgosłup będzie ustawiany prosto. Skolioza jest wadą postawy powodowaną przez trójpłaszczyznową (trójwymiarową) deformację kręgosłupa, w której kąt skrzywienia bocznego przekracza 10°. Zniekształcenie to przejawia się bocznym wygięciem kręgosłupa oraz zaburzeniem fizjologicznych krzywizn w płaszczyźnie strzałkowej i rotacją kręgów w płaszczyźnie poprzecznej (skręceniem tułowia). Poznano wiele różnych przyczyn skoliozy. Jeżeli przyczyną skoliozy nie są zmiany w obrębie kręgosłupa, ale np. przykurcz w stawie biodrowym to mówimy o skoliozie czynnościowej, skrzywienia takie ustępują jednak gdy pacjent leży.

Skrzywienia spowodowane zmianami w obrębie kręgosłupa nazywamy skoliozami strukturalnymi. Zmiany te mogą dotyczyć jednego z układów: kostnego i więzadłowego, nerwowego, mięśniowego. Zmiany te mogą być wrodzone lub nabyte. Pomimo poznania wielu schorzeń powodujących skrzywienia kręgosłupa to jednak u większości pacjentów przyczyna skoliozy pozostaje nieznana, mówimy wówczas o skoliozie idiopatycznej. Podział skolioz wg.Cobba w zależności od przyczyny powstania: skoliozy czynnościowe - wady postawy, które ustępują gdy pacjent leży skoliozy strukturalne - gdy występuje zmiana w budowie anatomicznej organizmu kostnopochodne - wrodzone - torakopochodne (deformacje w obrębie klatki piersiowej) - układowe nerwopochodne - wrodzone - porażenie wiotkie (mięśnie mają zbyt słabe napięcie) - porażenie spastyczne (mięśnie mają nadmierne napięcie) - inne mięśniowopochodne - wrodzone - dystrofie mięśniowe - inne skoliozy idiopatyczne o nie ustalonej etiologii Skolioza idiopatyczna jest schorzeniem, które boli dopiero w stadium bardzo zaawansowanym i przez długi czas może postępować niezauważona, dlatego konieczne są systematyczne badania przesiewowe przeprowadzane w szkołach. Podział skolioz w zależności od wieku wystąpienia: Wrodzone skoliozy idiopatyczne ujawniają się zwykle po urodzeniu lub wcześniej w okresie płodowym. Najczęściej ustępują samoistnie i nie wymagają leczenia. Niemowlęce skoliozy idiopatyczne ujawniają się do 36 miesięcy życia. Wykazują one szybki postęp i są najgorzej rokującym typem skrzywienia. Dziecięce skoliozy idiopatyczne ujawniają się pomiędzy 3 - 10 rokiem życia i ulegają znacznym pogorszeniom szczególnie w okresie skoków wzrostowych. Młodzieńcze skoliozy idiopatyczne występują po 10 roku życia. Skrzywieniu bocznemu kręgosłupa towarzyszą zawsze zaburzenia fizjologicznych krzywizn w płaszczyźnie strzałkowej oraz rotacja kręgów w płaszczyźnie poprzecznej czyli skręcenie tułowia i jednostronne uwypuklenie żeber nazywane garbem żebrowym. U pacjentów z zaburzeniem krzywizn fizjologicznych przebiegających pod postacią nasilenia kifozy piersiowej mówimy o kifo-skoliozie, jednakże najczęściej dochodzi do jej zmniejszenia (nadmierne wyprostowanie kifozy piersiowej) i spłaszczenia pleców czyli lord-oskoliozy. Plecy pacjentów skoliozą a) zmniejszenie kifozy piersiowej w młodzieńczej skoliozie idiopatycznej b) zwiększenie kifozy piersiowej w przebiegu choroby Scheuermanna Rotacja kręgów w płaszczyźnie poprzecznej czyli skręcenie tułowia dotyczy zarówno pacjentów z płaskimi jak i okrągłymi plecami. Skolioza idiopatyczna przebiega najczęściej ze spłaszczeniem pleców wynikającym ze zmniejszenia (nadmiernym wyprostowaniem) kifozy piersiowej, a odstawanie łopatki spowodowane jest wówczas skręceniem kręgosłupa doprowadzającym do uwypuklenia żeber nazywanym garbem żebrowym, który odpycha łopatkę. Skręcenie tułowia u pacjentki z lordo-skoliozą i lewostronnym garbem żebrowym a)widok od tyłu, b) zdjęcie rtg, c) przekrój na szczycie skrzywienia

Dyskopatia piersiowa

Dyskopatia piersiowa jest to stan patologii, w którym dochodzi do uszkodzenia pierścienia włóknistego krążka międzykręgowego z następczym przemieszczaniem się jądra miażdżystego w kierunku świata kanału kręgowego w odcinku piersiowym.

W zależności od stopnia zaawansowania dyskopatii wyróżnia się trzy okresy chorobowe: 

• wypuklina krążka międzykręgowego
• przepuklina krążka międzykręgowego
• sekwestracja krążka międzykręgowego 

Przyczyny występowania dyskopatii piersiowej

Przepuklina jądra miażdżystego może występować nawet u dzieci jednak stan taki jest bardzo rzadko spotykany. Najczęściej problem dyskopatii piersiowej dotyczy ludzi w wieku średnim (3-4 dekada) i zmniejsza się częstość jego występowania u ludzi starszych, u których dominują procesy zwyrodnieniowo-wytwórcze. Biorąc pod uwagę mechanizm prowadzący do przemieszczania się jądra miażdżystego u ludzi młodych, dotychczas zdrowych do zachorowania prowadzi nadmierny wysiłek fizyczny bądź uraz, w następstwie którego dochodzi do przeciążenia krążka międzykręgowego na danym poziomie. Najczęściej młodzi pacjenci mówią o upadku z drabiny, podniesieniu nadmiernego ciężaru bądź nasilonej aktywności sportowej np. upadek na kolana podczas gry w piłkę. W większości jednak przypadków przepuklina jądra miażdżystego prowokowana jest stosunkowo małym urazem bądź przeciążeniem kręgosłupa. Sytuacja taka występuje zazwyczaj u starszych pacjentów, którzy prezentują zmiany zwyrodnieniowe w zakresie pierścienia włóknistego krążka międzykręgowego. Zwyrodnienie krążka międzykręgowego jest procesem aktywnie postępującym z wiekiem i jest ściśle związane ze stopniową jego dehydratacją (odwodnieniem) oraz powtarzalnymi na co dzień mikrourazami. 

Od strony patofizjologicznej przepuklina jądra miażdżystego może prowadzić do wystąpienia objawów klinicznych w dwóch niezależnych mechanizmach – ucisku korzenia nerwowego bądź worka zawierającego w odcinku piersiowym rdzeń kręgowy oraz podrażnienia tkankowego z następczą indukcją procesów zapalnych. 

Objawy kliniczne dyskopatii piersiowej

Objawy kliniczne dyskopatii piersiowej ściśle związane są z uciskiem oraz podrażnieniem worka oponowego zawierającego rdzeń kręgowy oraz korzeni nerwowych opuszczających kanał kręgowy poprzez otwory międzykręgowe. Ważnym podkreślenia jest obserwacja, iż w niektórych przypadkach dyskopatii piersiowej praktycznie w ogóle nie występuje ból w okolicy piersiowej kręgosłupa. 

Najczęściej na obraz kliniczny dyskopatii piersiowej składa się:

• W przypadkach olbrzymich przepuklin może wystąpić nagłe porażenie mięśni kończyn dolnych zwane paraplegią. 
• Ból miejscowy, ból o charakterze korzeniowym (promieniującym) w przypadku ucisku korzenia nerwowego w zakresie kończyn dolnych. 
• Zaburzenia czucia o charakterze parastezji odczuwane jako mrowienie, palenie, zaciskanie w określonej lokalizacji anatomicznej kończyny dolnej. 
• Zaburzenia sprawności ruchowej związane z zaburzeniem funkcji włókien motorycznych unerwiających poszczególne grupy mięśniowe w zakresie kończyny dolnej. 
• Wzmożone napięcie mięśniowe w kończynach dolnych z towarzyszącymi wygórowanymi odruchami rdzeniowymi (np. kolanowym) 

Leczenie

Microdiscectomia
Endoskopowe usunięcie dysku